Praca nad wymazanymi śladami przeszłości a interwencja w niestabilną teraźniejszość. Emilia Kledzik, Agnieszka Knyt oraz Jacek Leociak – troje specjalistów od dekonstruowania oraz obnażania fałszywych mitów na temat historii i doświadczeń grup mniejszościowych w XX wieku. Ile mamy rodzajów pamięci? Kto pamięcią zarządza, kto uznaje ślady po życiu jednych za ważne i godne ocalenia, a zapiskom innych odmawia miejsca w historii oficjalnej?
Porozmawiamy o pracy w archiwach i tworzeniu archiwów, o rekonstruowaniu zapomnianych opowieści oraz przepisywaniu historii spoza głównego nurtu. Nieoczywiste źródła przeszłości – oryginalne zapiski Papuszy, czyli Bronisław Wajs, do których dotarła Emilia Kledzik, antologia podziemnego archiwum getta warszawskiego współtworzona przez Jacka Leociaka oraz zbiory archiwów społecznych redagowane przez Agnieszkę Knyt – ukazują wagę i różnorodność świadectw, które przez lata pozostawały na marginesie zainteresowań historyków i historyczek.
Stawką w grze jest nie tylko przepisanie jednostkowych, dotąd marginalizowanych doświadczeń granicznych, ale także rzucenie wyzwania – poddanie w wątpliwość przekonań, które współcześnie rodzą niezrozumienie i polaryzację.
Emilia Kledzik – pracuje w Pracowni Komparatystyki Literackiej i Kulturowej na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autorka monografii W perspektywie poety. Cyganologia Jerzego Ficowskiego (Poznań 2023). Kierowniczka studiów podyplomowych Romowie. Wiedza i praktyki instytucjonalne na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza. Redaktorka naczelna czasopisma komparatystycznego "Porównania".
Agnieszka Knyt – wydawczyni, redaktorka, tłumaczka, autorka i współautorka książek oraz wystaw z zakresu historii XX wieku. Obecnie zastępczyni redaktora naczelnego Wydawnictwa Fundacji Ośrodka KARTA, redaktorka serii książkowej „Świadectwa. XX wiek” – opartej na źródłach indywidualnych (wspomnienia, dzienniki, listy etc.).
Jacek Leociak – prof. dr hab., kierownik Zakładu Badań nad Literaturą Zagłady w Instytucie Badań Literackich PAN, członek-założyciel Centrum Badań nad Zagładą Żydów przy IFiS PAN, redaktor rocznika „Zagłada Żydów. Studia i Materiały”.
Razem z Barbarą Engelking przygotował koncepcję galerii „Zagłada” na wystawie stałej w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Pomysłodawca i współautor scenariusza wystawy czasowej „Tu Muranów” w Muzeum POLIN (czerwiec 2020 — marzec 2021).
Opublikował: „Tekst wobec Zagłady. O relacjach z getta warszawskiego” (1997; 2016; 2018). „Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście”, (wspólnie z Barbarą Engelking) 2001; 2009; 2013. „Doświadczenia graniczne. Studia o dwudziestowiecznych formach reprezentacji” (2009; 2018). „Ratowanie. Opowieści Polaków i Żydów” (2010; 2018). „Spojrzenia na Warszawskie getto” (2011). „Biografie ulic. O żydowskich ulicach Warszawy: od narodzin po Zagładę” (2017). „Młyny boże. Zapiski o Kościele i Zagładzie” (2018, 2021). „Wieczne strapienie. O kłamstwie, historii i Kościele” (2020). Warszawski Trójkąt Zagłady (wspólnie z Zofią Waślicką-Żmijewską i Arturem Żmijewskim) 2020. „Zapraszamy do nieba. O nawróconych zbrodniarzach” (2022). „Podziemny Muranów” (2024). Opracował (razem z Martą Janczewską) i wstępem opatrzył Archiwum Ringelbluma. Antologia”, Wrocław 2019, seria „Biblioteka Narodowa”.
Antonina Tosiek – poetka, krytyczka, badaczka XX-wiecznej diarystyki ludowej. Doktorantka w Zakładzie Antropologii Literatury UAM. Laureatka Studenckiego Nobla w kategorii literatura i dziennikarstwo. Autorka debiutanckiej książki poetyckiej pt. storytelling nominowanej do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius. Od 2021 roku na łamach „Czasu Kultury.pl” prowadzi autorski cykl o pamiętnikach chłopek i chłopów. Obecnie pracuje nad esejem historycznym poświęconym historii mieszkanek wsi w XX wieku.
