Sejm Rzeczypospolitej Polskiej świadom doniosłości 85. rocznicy zbrodni katyńskiej podjął w dniu 24 lipca 2024 roku uchwałę, która ustanowiła rok 2025 Rokiem Polskich Bohaterów z Katynia, Charkowa, Miednoje, Bykowni i innych miejsc.
W Gdańsku uroczystość odbędzie się w niedzielę, 13 kwietnia, o godz. 10.00. Miejsce jak co roku: przy pomniku Golgota Wschodu, na cmentarzu Łostowickim.
Zapraszają:
- Prezydent Miasta Gdańska Aleksandra Dulkiewicz
- Gdańska Rodzina Katyńska
- Związek Sybiraków Oddział Gdańsk
PROGRAM UROCZYSTOŚCI W NIEDZIELĘ, 13 KWIETNIA:
- godzina 9.45 - zbiórka pocztów sztandarowych oraz uczestników uroczystości
- przy pomniku Golgoty Wschodu na cmentarzu Łostowickim w Gdańsku
- godzina 10.00 - odegranie hymnu państwowego Rzeczypospolitej Polskiej
- odegranie hymnu sybirackiego
- powitanie przybyłych osób
- wystąpienia oficjalne
- modlitwa - ksiądz prałat mgr Ireneusz Bradtke, proboszcz w parafii Wniebowzięcia NMP
- apel pamięci
- złożenie wieńców i wiązanek kwiatów (prośba o przygotowanie wizytówek)
- odegranie Marsza I Brygady
- zakończenie uroczystości
Po uroczystości na cmentarzu Łostowickim, odprawiona będzie uroczysta msza święta w Bazylice Mariackiej, przy ul. Podkramarskiej 5 w Gdańsku. Początek - o godz. 12.00. Msza św. odbędzie się w intencji Ofiar Zbrodni Katyńskiej oraz Ofiar II masowej zsyłki Polaków na Sybir, a także zmarłych członków Rodziny Katyńskiej i Związku Sybiraków.
Tło historyczne wydarzeń
Podwójna napaść na Rzeczpospolitą Polską we wrześniu 1939 roku - dokonana wspólnie przez Niemców i Sowietów - doprowadziła do okupacji całego terytorium kraju i wydała ludność na pastwę obu totalitaryzmów.
Wziętych do niewoli polskich wojskowych Sowieci przetransportowali z obozów jenieckich do miejsc kaźni i zamordowali, po czym zakopali w nieoznaczonych zbiorowych “dołach śmierci”. Ofiarą tej zbrodni wojennej padło prawie 22 tys. obywateli RP, w tym około 15 tys. oficerów wojska, ale też policji. Najwcześniej poznanym z kilku miejsc kaźni jest wieś Katyń pod Smoleńskiem - stąd wspólna nazwa Zbrodnia Katyńska, która obowiązuje dla masowych zbrodni na polskich jeńcach, popełnionych przez Sowietów nie tylko w dzisiejszej Rosji, ale też w Ukrainie i na Białorusi.
Już w lutym 1940 roku stalinowski aparat represji rozpoczął akcję wywózki rodzin obywateli RP w głąb ZSRR, dotyczyło to bliskich ziemian, nauczycieli, urzędników, wojskowych, policjantów i leśników. Ponad 70 procent deportowanych stanowili Polacy, natomiast pozostałe osoby były narodowości ukraińskiej lub ukraińskiej.
Sowieci przeprowadzili w sumie cztery takie masowe deportacje - druga z nich rozpoczęła się 13 kwietnia 1940 roku, jej ofiarą padło ok. 61 tysięcy osób.
Ostatnia, czwarta fala deportacji, nastąpiła w maju-czerwcu 1941 roku. W sumie na Sybir wywieziono ok. 800 tys. obywateli RP, w większości były to kobiety, dzieci i starcy. Skrajnie ciężkie warunki życia sprawiły, że statystycznie co trzecia osoba poniosła śmierć. Warto wiedzieć, że słowo Sybir w polskiej tradycji oznacza nie tylko Syberię, ale wszystkie miejsca zsyłki - także m.in. tereny położone za kołem podbiegunowym, w Jakucji (m.in. Kołyma), w Kazachstanie.
