Dzielnice też są ciekawe
Przyjeżdżający do Gdańska turyści, z racji ograniczonego czasu koncentrują się głównie na historycznym centrum miasta i jego najważniejszych atrakcjach. Mając jednak nieco więcej czasu (a mają go mieszkańcy) warto poznać miasto dogłębniej, zwiedzając również poszczególne dzielnice. Nawet z pozoru monotonne blokowiska kryją pasjonujące zakamarki historii.
Skąd jednak wiedzieć, gdzie się wybrać, co odnaleźć i co zwiedzić? Pomocne na pewno będą książki z serii „Historie gdańskich dzielnic”. To wieloletni, kilkuetapowy projekt Muzeum Gdańska, w ramach którego przedstawiane są dzieje wybranych rejonów miasta. Najpierw instytucja ogłasza wśród mieszkańców zbiórkę pamiątek, kolejno prezentowana jest wystawa plenerowa, później odbywają się wykłady popularnonaukowe. Zwieńczeniem jest wydawnictwo książkowe. Do tej pory ukazało się pięć tomów:
- Tom 1. Chełm
- Tom 2. Stare Przedmieście
- Tom 3. Nowy Port
- Tom 4. Siedlce
- Tom 5. Zaspa i Przymorze
Chełm na dobry początek został wybrany nieprzypadkowo - jego dzieje nigdy nie zostały syntetycznie opracowane i to właśnie na jego terenach przed lokacją miasta mogło się znajdować jego administracyjne centrum. Dzielnica w czasach Edwarda Gierka czyli w latach 70. XX wieku roku określana była mianem „Osiedla Roku 2000".
Cztery pierwsze tomy poświęcone zostały dzielnicom o długiej, niekiedy kilkusetletniej historii. Jednak to ostatnia z serii pozycja, poświęcona Zaspie i Przymorzu – dzielnicom traktowanym jako młode, cieszy się wśród czytelników według portalu lubimyczytac.pl największą popularnością.
- Rzeczywiście, dzisiejsza Zaspa i Przymorze zostały włączone w granice gminy miejskiej w 1914 r., a rozbudowały się jako zaplecze mieszkaniowe dla Gdańska dopiero po roku 1945. Nie oznacza to jednak, że w okresie wcześniejszym na terenach tych nie działo się nic interesującego. Przeciwnie, historia Zaspy i Przymorza jest już na tyle długa i bogata, że można wskazać obiekty, które w wyniku procesów dziejowych zniknęły z krajobrazu dzielnic, jak chociażby lotnisko czy zaspiańskie dwory. Nie mamy zatem wątpliwości, że tereny te zasługują na zainteresowanie historyków i innych badaczy – piszą wydawcy.
Aktualnie w sklepie internetowym Muzeum Gdańska można kupić trzy tomy: I, III i V, ale jak tłumaczy Andrzej Gierszewski z MG, warto zajrzeć i poszukać pozostałych tomów w sklepach stacjonarnych w oddziałach - Muzeum Bursztynu i Zespole Przedbramia oraz w kasach oddziałów Ratusz Głównego Miasta i Dwór Artusa. Jak dodaje Gierszewski, muzeum cyklicznie wznawia wydane już tomy oraz planuje kolejne. Jesienią br. ma się ukazać tom poświęcony Świętemu Wojciechowi, Lipcom i Oruni a następnie Kokoszkom i Osowie.
- W tym roku na Jarmark św. Dominika przygotowaliśmy wystawę plenerową o historii Starego Miasta, więc następne w kolejności wydawniczej będzie właśnie Stare Miasto. Ale książki ukazują się z opóźnieniem względem wystawy, bo zbieranie materiałów, badania, pisanie tekstów i recenzowanie zajmują trochę czasu - około roku, dwóch. To są w końcu publikacje naukowe. W przyszłym roku z okazji 100-lecia Oliwy szykujemy wystawę plenerową "Historie gdańskich dzielnic - Oliwa" i za 2-3 lata książkę jej poświęconą - tłumaczy Andrzej Gierszewski.
Mamy to! Kościół św. Jana wygrał konkurs "Zabytek Zadbany"
Propozycje spacerów dla dzieci
Myliłby się ten, kto myśli, że zwiedzanie to domena dorosłych, a dla dzieciaków to śmiertelna nuda. Jeśli odpowiednio się najmłodszych zachęci i podsunie ciekawe pomoce, mogą stać się bardzo zaangażowanymi turystami w swoim mieście. Wszak wyjazdy z rodzicami czy obozy i kolonie nie zajmują całych dwóch wakacyjnych miesięcy.
Taką doskonałą pomocą może być kolejne wydawnictwo Muzeum Gdańska, dostępne w sklepach internetowym i stacjonarnych pt. „Gdańsk dla młodych podróżników”. To napisany przez Jacka Friedricha i Adama Pękalskiego rodzaj przewodnika turystycznego dla dzieci w wieku 7-12 lat.
- Książka jest źródłem informacji o historii Gdańska i najciekawszych miejscach, które warto zobaczyć. Co ważne, pokazuje Gdańsk nie tylko w perspektywie jego historii, ale także w jego współczesnym wymiarze. Przewodnik jest wyposażony w mapy i notatnik, dzięki którym zyskuje funkcję wygodnego narzędzia do zaplanowania wycieczek po Gdańsku – informuje wydawnictwo.
Oprócz więc opowieści o wydarzeniach i obiektach sprzed wieków dzieciaki znajdą w przewodniku takie atrakcje, jak oliwskie zoo, halę Olivia czy falowce. Jeśli więc rodzice będą akurat w trakcie lektury „Historie gdańskich dzielnic – Zaspa i Przymorze”, to mogą się udać na zwiedzanie Przymorza wspólnie z dziećmi.
Zapewne z chęcią dzieci wybiorą się też na poznawanie gdańskich parków. Ułatwią to dwie książki im poświęcone. W XVIII i XIX wieku Gdańsk słynął z licznych i pięknych ogrodów. Większość z nich, niestety, nie dotrwała do naszych czasów, a o tych, które jeszcze istnieją, wiemy niewiele. Jednym z takich niedocenionych zabytków jest – powstała w drugiej połowie osiemnastego wieku z inspiracji burmistrza Daniela Gralatha Starszego, a sfinansowana przez gdańskich mieszczan – Wielka Aleja Lipowa, która przetrwała do dziś, ale w okrojonej formie. Opowiada o niej książka Anny Czerwińskiej-Rydel „Opowieści Wielkiej Alei”. Z kolei „Opowieści parku Oliwskiego” to drugi tom serii „Aleje, parki i ogrody Gdańska”. Tym razem w podróż po zielonych terenach miasta zabiera czytelników Rudy, autentyczny mieszkaniec parku Oliwskiego.
- Książka autorstwa Anny Czerwińskiej-Rydel wraz z przepięknymi, kolorowymi ilustracjami Joanny Czaplewskiej przybliża nam jego historię, zapoznaje z ważnymi postaciami, roślinnością i zwierzęcymi mieszkańcami, a także wprowadza w zawiłe niuanse sztuki ogrodowej – piszą wydawcy.
Czekał 700 lat na wielką sławę. Światowe media, w tym CNN, o gdańskim rycerzu
Fragmenty miasta
Jeszcze innym kluczem do zwiedzania Gdańska mogą być monografie dotyczące bardzo konkretnej tematyki, wydawane do wystaw czasowych Muzeum Gdańska lub na bazie materiałów z konferencji naukowych. W internetowym sklepie MG znajdziemy aktualnie kilka takich pozycji, ale większy wybór mogą mieć sklepy stacjonarne i kasy w oddziałach.
Można wybrać się na przykład na spacer ulicami miasta szlakiem… drzwi. Propozycja może wydawać się niszowa, ale po lekturze książki „Drzwi i wrota. Od średniowiecza do współczesności” autorstwa dr Katarzyny Dareckiej może najść czytelnika taka ochota.
- To unikatowe opracowanie ukazujące historię drzwi w architekturze Gdańska. Publikacja, bogata w ilustracje i wyniki wieloletnich badań, śledzi rozwój formy, dekoracji i konstrukcji drzwi na przestrzeni wieków, odzwierciedlając zmieniające się style i funkcje architektoniczne – czytamy w opisie publikacji. - Na niemal 450 stronach czytelnicy znajdą opisy najstarszych zachowanych drzwi, takich jak gotyckie wrota Ratusza Głównego Miasta czy kościoła św. Katarzyny, a także informacje o technikach konserwatorskich i wyzwaniach ochrony zabytkowej stolarki. To książka dla wszystkich zainteresowanych architekturą, historią i sztuką, która apeluje o docenienie tego często niedostrzeganego elementu naszego dziedzictwa.
Co z kolei pozostało w Gdańsku po Francuzach? Tego dowiemy się z książki „Klucz do wszystkiego. Dzieje napoleońskiej twierdzy Gdańsk 1807-1814” autorstwa Andrzeja Nieuważnego.
- „Gibraltar Bałtyku”, jak określał nasze miasto Napoleon, był ważny ze względu na aktywność wywiadowczą wobec Prus i Rosji. Na Bałtyku, przeciwko flocie angielskiej, działali również gdańscy kaprzy. Andrzej Nieuważny wniósł także wiele uzupełnień do tematu i skorygował wiele nieścisłości. Szczególnie cenne są fragmenty oparte na nieznanych dotychczas materiałach źródłowych z archiwów rosyjskich i francuskich – informują wydawcy.
Więcej książek o Gdańsku znajdziemy na stronie sklepu internetowego Muzeum Gdańska.
