Wystawa “Nowe nabytki zbiorów specjalnych” została otwarta w historycznym gmachu PAN Biblioteki Gdańskiej, na I piętrze
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
O ile eksponatów powiększyła się kolekcja PAN Biblioteki Gdańskiej?
“Nowe nabytki zbiorów specjalnych” to wystawa, jak wskazuje jej sam tytuł, prezentująca eksponaty, które PAN Bibliotece Gdańskiej udało się w różny sposób pozyskać do kolekcji w 2023 r.
- W minionym roku odnotowaliśmy wpływ 1100 pozycji inwentarzowych, z czego ok. trzy czwarte stanowiły darowizny - poinformowała na wernisażu wystawy dr Zofia Tylewska-Ostrowska, kierowników zbiorów specjalnych w PAN Bibliotece Gdańskiej.
"Spragnieni miasta" to najnowsza wystawa prof. Jacka Dominiczaka w CSW „Łaźnia” 2
Inne zabytkowe przedmioty gdańska instytucja wyszperała np. na aukcjach, platformach zakupowych, antykwariatach, a nawet na gdańskim Jarmarku św. Dominika.
Łącznie koszt zakupu wszystkich eksponatów w 2023 r. dla PAN Biblioteki Gdańskiej wyniósł ponad 50 tys. zł.
Co obejrzymy w gablocie starodruków?
Wśród starych druków na wystawie w PAN Bibliotece Gdańskiej jest kilka prawdziwych “perełek”.
Jedną z nich jest księga proroctw św. Brygidy Szwedzkiej, założycielki zakonu brygidek i wizjonerki.
Księga proroctw św. Brygidy Szwedzkiej z 1556 r.
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
- Dzieło opublikowano w Rzymie w języku łacińskim w 1556 r. Wydał je szwedzki kartograf i duchowny katolicki Olaus Magnus, który na fali Reformacji został wypędzony ze swojej ojczyzny i osiadł na kilka lat w Gdańsku. Co ciekawe, drzeworyty zdobiące tę księgę są wzorowane na rycinach Albrechta Durera z wcześniejszego wydania objawień św. Brygidy w Norymberdze - opowiada Stefania Sychta, kuratorka wystawy.
Budynek ECS ma już 10 lat. Zwiedzaj wystawy o stoczni całą rodziną
Na uwagę zasługuje też program nauczania w Gdańskim Gimnazjum Akademickim na rok 1757. Obok nazwisk profesorów nauczających danego przedmiotu zawiera zagadnienia i lektury, na podstawie których prowadzony będzie kurs dla uczniów.
Program nauczania w Gdańskim Gimnazjum Akademickim na rok 1757
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
- Jest to bardzo cenny nabytek. Akurat tego rocznika brakowało nam do tej pory w dużym zbiorze programów nauczania w Gdańskim Gimnazjum Akademickim, założonego w 1580 r. - podkreśla Stefania Sychta.
Spektakl o stracie dziecka w Teatrze Wybrzeże. Reżyseruje Lena Frankiewicz
Ciekawostką jest też kalendarz wydany na rok 1726 r. w gdańskiej oficynie Thomasa J. Schreibera. Wydawnictwo w języku niemieckim zawiera m.in. informacje astronomiczne, porady medyczne, wskazówki ogrodnicze oraz przysłowia.
Gdański kalendarz wydany na rok 1726 r.
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
Umieszczony na wystawie kalendarz otwarty jest na miesiącu lutym, gdzie przeczytać można następującą radę:
Nie pij nic zimnegoPozostań w domuA jeśli już musisz wychodzić to tylko w lisim futrze
A oto najstarsze obiekty na wystawie - dwa szelągi gdańskie pochodzące z 1457 r.
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
Cennym eksponatem jest też dzieło szkockiego historyka i geografa Thomasa Salmona, wydane w Wenecji w 1739 r. stanowiące opis ówczesnych państw w aspekcie politycznym, przyrodniczym i kulturowym. Pokazywana na wystawie księga to tom VII dotyczący Turcji, Polski i Zaporoża. Wśród wielu rycin zawiera plan Gdańska, Warszawy oraz Konstantynopola.
Jakie są najstarsze i najmłodsze eksponaty?
Bardzo ciekawe są również trzy ryciny przedstawiające koronację Fryderyka I, pierwszego króla w Prusach, 18 stycznia 1701 r. na zamku w Królewcu.
Patryk Różycki - wystawa w GGM 1 potrwa do 28 kwietnia
- Wchodzą one w skład większego zbioru kilkunastu rycin. Nie mamy ich kompletu. Stale uzupełniamy ten zbiór. Tym bardziej nas cieszy, że mogliśmy powiększyć kolekcję o kolejne trzy obiekty - dodała Stefania Sychta.
O najciekawszych eksponatach opowiadała m.in. kuratorka wystawy Stefania Sychta
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
Wśród numizmatów wyróżniają się dwa srebrne szelągi z 1457 r., stanowiące najstarsze eksponaty na wystawie.
Zostały wybite w Gdańsku w ramach przywilejów nadanych przez króla Kazimierza Jagiellończyka, obejmujących m.in. posiadanie przez miasto własnej monety. Były one używane do 1492 r.
Nabór do Nagrody Teatralnej Miasta Gdańska za 2023 rok
Najmłodszym eksponatem na wystawie jest większych rozmiarów ulotka z 15 października 2023 r. zachęcająca do udziału w referendum i odpowiedzi 4xNIE.
- Dziś wartość takiego druku może trudno jest docenić, ale za 150 lat stanie się już zabytkowym przedmiotem - przekonuje kuratorka wystawy.
Na wystawie są też plakaty. Pierwszy od lewej niemiecki poster reklamowy z 1965 r. zachęcający do przyjazdu do Gdańska
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
Jakie jeszcze inne interesujące eksponaty można obejrzeć na wystawie?
- kolorowane mapy Rzeczpospolitej z okresu największej ekspansji terytorialnej z około 1725 roku oraz po pierwszym rozbiorze z 1773 roku
- prawie 180-letni dokument rękopiśmienny odnoszący się do majątku w Orłowie-Kolibkach;
- ekslibrisy Henryka Feilhauera, artysty związanego z Gdynią, projektanta pomnika „Ofiar grudnia 1970”
- wydany przez Rząd RP na uchodźstwie oficjalny dokument informujący o ludobójstwie Żydów opracowany m.in. na podstawie raportów Jana Karskiego
- karta pocztowa z 1914 roku upamiętniająca Dzień Szklarza (Glasertag) w Gdańsku
- dokumenty osobiste Alfonsa Lidzbarskiego, przedstawiciela mniejszości polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku m.in. świadectwo szkolne, karty rejestracyjne i meldunkowe
- unikatowy zbiór dokumentów o harcerstwie polskim w Gdańsku w latach 30. XX wieku
- “Śpiewnik żołnierza polskiego” wydany w Moskwie w 1944 r. nakładem Związku Patriotów Polskich
- broszura jubileuszowa z 1936 r. wydana z okazji XV-lecia Macierzy Szkolnej w Gdańsku
“Nie tylko Bullerbyn” - ilustracje Hanny Czajkowskiej w NCK do obejrzenia do 17 marca
Gdzie i do kiedy czynna jest wystawa?
Wystawa „Nowe nabytki Zbiorów Specjalnych” w PAN Bibliotece Gdańskiej, w historycznym budynku przy ul. Wałowej 15, będzie czynna do 30 kwietnia.
ZOBACZ GALERIĘ ZDJĘĆ Z WERNISAŻU WYSTAWY W PAN BIBLIOTECE GDAŃSKIEJ:
Ekspozycja jest dostępna w godzinach pracy placówki: poniedziałek, wtorek, czwartek: 9.00-19.00; środa i piątek: 9.00-15.00. Wstęp jest bezpłatny.
