Przez cały czas trwania festiwalu Wilno w Gdańsku (od 4 do 6 września, od piątku do niedzieli) na scenie ustawionej w festiwalowym centrum na Targu Węglowym toczą się rozmowy wokół tematu wileńsko - gdańskich i litewsko polskich - związków.
W jednej z rozmów gośćmi Tomasza Snarskiego - dyrektora artystycznego festiwalu, który sam wywodzi się z rodziny gdańskich wilniuków byli:
- Bogdan Borusewicz marszałek Senatu RP
- Eduard Mažul z Ambasady Republiki Litewskiej w Warszawie
- Romuald Mieczkowski wydawca kwartalnika “Znad Wilii”
Bogdan Borusewicz mówił m.in.: - Cała moja rodzina pochodzi z Wileńszczyzny i ta tradycja, sentyment do Wilna, jest u mnie bardzo mocny, ale bardzo późno przyjechałem do Wilna po raz pierwszy (nie miałem możliwości wcześniej, ponieważ nie dostawałem paszportu). To było na początku lat dziewięćdziesiątych. Pojechałem tam ze swoją mamą i to była szczególna wizyta. Po raz pierwszy mogłem pójść śladami rodziny. Moi rodzice żyli Wileńszczyzną przez cały czas i czuli się obco w Gdańsku, choć mieli tu pracę i znajomych. Pamiętam, jak mama pytała mnie, gdy wracałem z plaży w Sopocie: “I jak, miękki piasek był?” Odpowiadałem, że tak. “No, ale w Wilii jest na pewno miększy”, odpowiadała mama.
Ten piasek z Wilii utkwił mi w głowie jako symbol tęsknoty mamy. Uważałem, to za daleko posunięty sentyment.
Marszałek przyznał w końcu, że miał okazję wykąpać się w Wilii i… piasek okazał się być rzeczywiście bardziej miękki, niż na plaży w Sopocie.
Eduard Mažul odnosząc się do sentymentu, tęsknoty za utraconą ojczyzną, która przez całe życie towarzyszyła także gdańskim winiukom, powiedział:
- Od 20 lat pracuję jako dyplomata, związane z pracą częste wyjazdy zmuszają mnie do refleksji nad pytaniem, czym dla mnie jest Wilno. Powrót na ojczystą ziemię, sentyment i tęsknotę zrozumie tylko ten, który jest z dala od domu. Gdańsk siłą splotu historii stał się miejscem, gdzie wilniucy i inni kresowiacy odnaleźli się, stworzyli miejsce życia dla siebie, dzieci i wnuków.
Dyrektor artystyczny festiwalu "Wilno w Gdańsku": Otwieramy się na młode pokolenia
- Często mówi Pan, że wileńska tożsamość wspierała w jakiś sposób gdańską Solidarność. Na czym to polega? - zapytał Tomasz Snarski Bogdana Borusewicza.
- Nie czułem się tu obco, miałem kolegów i koleżanki, ale nie byłem przywiązany za bardzo do Gdańska. Brak mi było własnej historii rodzinnej, grobów rodzinnych. Przyjazd rodziców do Lidzbarka Warmińskiego, a później do Gdańska, to było bardzo ostre przecięcie historyczne. Z Gdańskiem zacząłem się utożsamiać wtedy, gdy to miejsce dostało swoją historię, historię mojego pokolenia - Sierpień 80 roku stworzył taką sytuację. Od tego czasu czuję się mocno związany z Gdańskiem, że to jest moje miejsce, że stworzyliśmy tu własną historię, a poprzednio byłem otoczony Wilnem. Myślę, że podobnie było z innymi osobami z mojego pokolenia..
Jak na Litwie odbierana jest Solidarność, z czego znany jest Gdańsk - zapytał gości z Wilna prowadzący spotkanie.
Eduard Mažul:- Gdańsk i Królewiec uznawane są za nadbałtyckie perły, centra życia kulturowego przed II wojną światową, szczególnie ważne dla Litwinów, którzy w zaborze rosyjskim nie mogli swobodnie rozwijać kultury: wydawać książek i czasopism w swoim języku na terenie Litwy. Z tych miast (Gdańska i Królewca - red.) pochodziła prasa i książki po litewsku, były szmuglowane z terenu ówczesnych Prus, a szmuglowali je tzw. “książkonosiciele”.
Romuald Mieczkowski: - Szmuglowano nie tylko książki ale i idee. Gdańsk był na ustach niepodległościowego ruchu litewskiego jako wzorzec, że może się udać. Ja też zawdzięczam temu ruchowi (Solidarność - red.) swoje myślenie, ponieważ na fali litewskich ruchów niepodległościowych chcieliśmy pokazać, że my jako Polacy wspieramy Solidarność. Na tej fali powstało czasopismo “Znad Wilii” ,które rozrosło się do kolejnych “dobudówek”: polskiego radia, do dziś prężnie działającego i polskiej galerii artystycznej, Także na tej fali powstało i od lat odbywa się przedsięwzięcie literacko - muzyczno - filmowe “Maj nad Wilią”, na którym gościmy bardzo ważnych ludzi sztuki.
Tomasz Snarski zapytał gości także m.in. ich ulubione miejsca w Wilnie i w Gdańsku i o przyszłość gdańsko - wileńskich związków.
WYSŁUCHAJ ZAPISU FILMOWEGO ROZMOWY, O KTÓREJ PISZEMY:
PROGRAM FESTIWALU “WILNO W GDAŃSKU” NA SOBOTNI WIECZÓR I NIEDZIELĘ
5 września 2020 (sobota)
17.00 - 18.30 „Wilno XX-XXI wiek. Przewodnik architektoniczny” | Spotkanie na temat książki „Wilno. XX-XXI wiek. Przewodnik architektoniczny” | Prof. Marija Drėmaitė, Grzegorz Piątek – w ramach współpracy z Litewskim Instytutem Kultury | Rozmowa w języku angielskim | Prowadzący dr Tomasz Snarski | Emisja online poprzez telebim na Targu Węglowym oraz portal gdansk.pl
19.00 - 20.00 Koncert Carillon Electric Orchestra | Targ Węglowy | Carillon mobilny „Gdańsk” | Tomasz Chyła (skrzypce), Sławek Koryzno (perkusja), Monika Kaźmierczak (carillon mobilny „Gdańsk”)
- 00 Pokolenie PLT (reż. Agata Lewandowski) | Emisja filmu poświęconego tożsamości młodych wilnian – w ramach współpracy z Festiwalem Filmów Emigracyjnych „Emigra” | Emisja online poprzez telebim na Targu Węglowym oraz portal gdansk.pl
6 września 2020 (niedziela)
10.00 – 19.00 Jarmark Wileński | Targ Węglowy
10.00 – 19.00 Prezentacja wydawnictw wileńskich z serii Biblioteka „Znad Wilii” | Romuald Mieczkowski| Targ Węglowy
12.00 – 16.00 Spotkania, rozmowy, debaty online | Transmisje oraz emisje poprzez telebim na Targu Węglowym oraz portal gdansk.pl
11.00 - 11.30 Prezentacja carillonu mobilnego „Gdańsk” | Magdalena Cynk-Mikołajewska | Targ Węglowy |
12.00 - 13.00 Wileńskie korzenie gdańszczan. Rozmowa z Teresą i Ryszardem Adamowiczami oraz Piotrem Adamowiczem | Prowadzący dr Tomasz Snarski | Emisja online poprzez telebim na Targu Węglowym oraz portal gdansk.pl
13.00 - 14.00 Pedagogika Gdańska i Wilna. Rozmowa z prof. Marią Mendel z Uniwersytetu Gdańskiego | Prowadzący dr Tomasz Snarski | Emisja online poprzez telebim na Targu Węglowym oraz portal gdansk.pl
14.00 - 15.00 Wileńskie korzenie gdańszczan. Gdańsko-wileńska tożsamość. Rozmowa z Bożeną Kisiel (Prezes Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, Oddział Pomorski) | Prowadzący dr Tomasz Snarski | Emisja online poprzez telebim na Targu Węglowym oraz portal gdansk.pl
15.00 - 16.00 Wilno w Gdańsku 2008 – 2018. Prezentacja katalogu wydanego przez CSW Łaźnia „Wilno w Gdańsku” | Rozmowa z Agnieszką Kulazińską oraz Aleksandrą Księżopolską | Prowadzący dr Tomasz Snarski | Emisja online poprzez telebim na Targu Węglowym oraz portal gdansk.pl
16.00-16.30 Prezentacja carillonu mobilnego „Gdańsk” | Magdalena Cynk-Mikołajewska | Targ Węglowy |
