Dwa kalendarze: neojuliański i gregoriański
Od kilku dekad Gdańska Cerkiew używa kalendarza neojuliańskiego, nazywanego też neobizantyjskim, który powstał w 1922 r. Zawiera on święta stałe, czyli takie, które posiadają stałe daty, m.in. Boże Narodzenie - 25 grudnia i 6 stycznia - wigilia Chrztu Pańskiego. Nie wiadomo, od kiedy dokładnie obowiązuje, ale jeszcze przed wybuchem II wojny światowej Gdańsk podlegał pod biskupa berlińskiego i już wtedy stosowany był ten kalendarz.
Wierni prawosławni, którzy 6 stycznia obchodzą wigilię Bożego Narodzenia, korzystają z kolei z kalendarza gregoriańskiego. Między nim a kalendarzem juliańskim jest różnica 13 dni.
Święta razy dwa
Ks. Dariusz Jóźwik, proboszcz prawosławnej Parafii Św. Mikołaja w Gdańsku, przyznaje, że w ostatnich latach zmieniła się struktura tej parafii. Przez wiele lat dominował tu wspomniany kalendarz neojuliański. Obecnie około 95 proc. wiernych uczestniczących w nabożeństwach, to “osoby ze Wschodu”, z czego dominują Ukraińcy, którzy trafili do naszego miasta po wybuchu wojny na Ukrainie - wierni kalendarzowi gregoriańskiemu.
- Nastąpiła zmiana, jeśli chodzi o terminy świąt, ponieważ takie są obecnie potrzeby parafian. Zmiany w strukturze naszych wiernych obserwujemy jednak już od 2014 roku. Dlatego postanowiliśmy zrobić ukłon w obie strony: mamy w języku polskim “nowy styl”, a więc święta, które obchodzimy 25 i 26 grudnia, natomiast w języku cerkiewno - słowiańskim mamy “stary styl” (głównie dla przybyszy ze Wschodu), a więc święta obchodzone 7 i 8 stycznia - tłumaczy ks. Dariusz Jóźwik.
Jak wyglądał małżeński 2024 rok w Gdańsku i dlaczego ślub w czerwcu rezerwujemy w grudniu?
Nawet pół tysiąca wiernych
W gdańskiej cerkwi wyraźnie wzrosła frekwencja wiernych w ostatnich latach - według ks. Jóźwika, nawet o 400 proc. Na nabożeństwa niedzielne przychodzi obecnie nawet 500 osób. Wcześniej było ich kilkadziesiąt.
- Parafia, póki co, wystarcza. Wszyscy chętni się mieszczą - zapewnia duchowny.
Podkreśla on też, że święta grudniowe i styczniowe generalnie nie różnią się, jeśli chodzi o zwyczaje.
- W Wigilię, na większości stołów można znaleźć m.in. kutię. Jednak to, czy jest na nich w sumie 12 potraw, czy może sianko pod stołem, jest już uzależnione od tego, z jakiego regionu pochodzą wierni - zwraca uwagę ks. Jóźwik. - My, obywatele Polski, mamy pewne zwyczaje świąteczne. Natomiast dużo osób, które przyjeżdża do nas np. z głębi Wschodu, z Grecji lub Gruzji, nie zna tych zwyczajów. W domach wierni mogą, a nawet powinni, kultywować swoje tradycje. Istotne jest natomiast to, że wspólne nabożeństwo odbywa się zgodnie z tradycją naszej cerkwi Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego - dodaje.
Prawosławna Katedralna Parafia Św. Mikołaja znajduje się w Gdańsku, przy ulicy Traugutta 45. Wchodzi w skład Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego Diecezji Białostocko-Gdańskiej. Obejmuje swoją opieką duchową prawosławnych chrześcijan zamieszkujących Trójmiasto i miejscowości przyległe.
Orszak Trzech Króli 2025 w Gdańsku. Którędy przejdzie?
Grekokatolicy i Żydzi już po świętach
Wierni kościoła greckokatolickiego obchodzili święta Bożego Narodzenia w tym samym czasie, co katolicy, a więc 25 i 26 grudnia. W dniach 25 grudnia 2024 - 2 stycznia 2025 członkowie żydowskich gmin wyznaniowych świętowali z kolei Chanukę.
