To już piąta edycja akcji społecznej, która ma na celu zachowanie i utrwalanie pamięci o bohaterkach i bohaterach zasłużonych dla Gdańska i Polski. Jej początek sięga 2017 roku, gdy na gdańskich cmentarzach zidentyfikowano i otoczono opieką groby żołnierzy Armii Krajowej. Koło wolontariatu przy Szkole Podstawowej nr 59 w Gdańsku od początku bierze udział w projekcie.
- Jesteśmy szkołą z tradycjami patriotycznymi, naszym patronem jest I Dywizja Pancerna Gen. Stanisława Maczka, więc bohaterowie przewijają się przez życie szkolne przez cały czas - mówi Beata Ptasińska, jedna z opiekunek koła, anglistka. - Zajęcie się grobami bohaterów było dla nas po prostu naturalne. Za pierwszym razem wybraliśmy bohaterów spontanicznie, za drugim razem już z aplikacją Fundacji Gdańskiej. Ważne było dla nas, by groby były na jednym cmentarzu i w miarę blisko siebie, żebyśmy mogli łatwo dotrzeć w kilka miejsc.
Przed wizytą na grobach, uczniowie wyszukali w internecie informacje o życiorysach bohaterów.
- Co nas bardzo zadziwiło i ucieszyło, po zeszłorocznej edycji akcji odezwała się do nas - zachwycona i wzruszona - pani Bożena Kisiel, córka Witolda Kisiela, którego grób sprzątaliśmy - wspomina Beata Ptasińska. - Zaprosiliśmy ją do szkoły, opowiedziała o swoim ojcu, który jako żołnierz AK walczył na wschodzie. Poznaliśmy go dzięki zdjęciom i opowieści pani Kisiel. To było niesamowite spotkanie. Zawsze powtarzam, że wolontariat to nie jest jednokierunkowe działanie, zawsze wraca.
Warto dodać, że Bożena Kisiel jest prezeską Oddziału Pomorskiego Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, a kontakt ze szkołą nawiązała po tym, jak przyszła na grób ojca i zobaczyła, że jest posprzątany i oznaczony biało - czerwoną wstążką. Zadzwoniła do Fundacji Gdańskiej, która zdradziła “sprawców”.
- Z naszego nieoczekiwanego spotkania miała wyniknąć współpraca ze szkołą w Wilnie i wtedy zamknął nas lockdown, ale kontakt z panią Kisiel nadal mamy - dodaje Beata Ptasińska. - Niestety, w tym roku z racji wprowadzonych dziś (23 października) obostrzeń związanych z epidemią, nie pójdziemy z uczniami na groby. A był plan, żeby wrócić m.in. do pana Kisiela na Srebrzysko... Na szkolnym Facebooku zachęcać będziemy rodziny, żeby przyłączyły się do akcji. Być może w pobliżu grobów osób najbliższych jest mogiła jakiegoś bohatera? Naprawdę nie potrzeba tu ani dużo czasu, ani dużego poświęcenia, wystarczy kwadrans, by komuś może później zrobiło się ciepło na sercu.
“Pan Witold był dla nas wcześniej napisem na nagrobku i krótką notatką na stronie projektu "Utrwalamy pamięć". Jednak pani Bożena i jej wspomnienia ożywiły przeszłość. Poznaliśmy człowieka z krwi i kości, takiego, który śpiewał piosenki do telefonu, ogrywał w tenisa swojego profesora na studiach, czy omyłkowo został uznany za zmarłego w czasie wojny. Mamy nadzieję, że nasza nowa znajomość nie będzie jednorazowa i przerodzi się w jakiś ciekawy projekt, to zaczynają być dla nas żywe osoby” - notatka z profilu Fb szkolnego koła wolontariatu w SP nr 59.
Utrwalamy pamięć o bohaterach i bohaterkach
Jak mówi Paweł Buczyński z Fundacji Gdańskiej, inicjatywa opieki nad grobami bohaterów spotkała się z dużym odzewem społecznym.
- Gdańszczanki i gdańszczanie prosili, aby rozszerzyć ją również o innych bohaterów spoczywających na cmentarzach w naszym mieście, już nie tylko żołnierskich. Chodzi między innymi o ofiary Grudnia 70, czy osoby, które odegrały ważną rolę społeczną lub podejmowały ponadprzeciętne wyzwania dla dobra wspólnego - mówi Paweł Buczyński z Fundacji Gdańskiej, która realizuje projekt. - Początek listopada jest dobrą okazją, by oddać hołd, uczcić pamięć oraz ocalić od zapomnienia tych, którzy byli i są ważni dla wspólnoty. To niewątpliwie lekcja obywatelskości oraz świadomości historycznej, dlatego zachęcamy do pomocy w uprzątnięciu mogił rodziny, osoby indywidualne, grupy firmowe czy szkolne.
Jak przyłączyć się do akcji?
Jeżeli podoba ci się idea przyświecająca akcji, możesz zaopiekować się wybranym przez siebie miejscem pochówku bohatera. Opieka polega na sprzątnięciu grobu, zapaleniu znicza, umieszczeniu biało-czerwonej wstążki.
Lista mogił, z oznaczonym dokładnie miejscem pochówku na danym cmentarzu i krótką informacją o bohaterze, znajduje się na stronie internetowej utrwalamypamiec.pl, wystarczy zgłosić chęć opieki nad wybranym grobem. Warto połączyć wizytę na cmentarzu przy grobach swoich najbliższych z objęciem opieką miejsca spoczynku wybranego bohatera.
Zgłoś historię
Przez cały rok, poprzez tę samą stronę internetową, zgłaszać można kolejnych bohaterów i bohaterki, z informacją o miejscu pochówku, a także dzielić się historiami i zdjęciami osób zasłużonych. Pomoże to w zinwentaryzowaniu na gdańskich cmentarzach jak największej liczby miejsc spoczynku bohaterek i bohaterów i zapewnieniu opieki nad ich mogiłami.
Akcja organizowana jest przez Gdańsk i Fundację Gdańską we współpracy ze Światowym Związkiem Żołnierzy Armii Krajowej – Koło Gdańsk, Muzeum Gdańska, Stowarzyszeniem Kwatera Akowska na Cmentarzu Łostowickim, Stowarzyszeniem imienia Bolesława Srockiego oraz Europejskim Centrum Solidarności. Patronat medialny nad akcją objął portal Historia.org.
