• Start
  • Wiadomości
  • Trzy książki na październikowe wieczory - o ciszy, Wilniukach i o wampirach

Trzy książki na październikowe wieczory - o ciszy, Wilniukach i o wampirach

To propozycje dwóch gdańskich wydawnictw. Doświadczonego - słowo / obraz terytoria i znacznie młodszego, lecz również nagradzanego - części proste. Oba dbają o wysoki poziom edycji swoich tekstów i dokonują wyborów nieoczywistych, aby zaskoczyć i uwieść czytelnika. A ponieważ nadeszła jesień, już nie tylko kalendarzowa, dajmy się im skusić wybierając zamiast spaceru w deszczu - koc i dobrą książkę. 
08.10.2023
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl
filiżanka z herbatą na spodeczku, pod nią książka, w filiżance czerwony jesienny liść
zdjęcie ilustracyjne
Fot. pixabay.com

Duża Scena Teatru Wybrzeże uroczyście otwarta. Zobacz pierwszy występ na scenie

“Robczik”, Bartosz Połoński

  • wydawnictwo: części proste
  • premiera: 15 września 2023
  • cena: 44 zł 

Autor Bartosz Połoński jest artystą, scenarzystą i twórcą filmów wirtualnej rzeczywistości. Urodził się w Wilnie, studiował w Polsce i pracował w USA. “Robczik” jest jego debiutem powieściowym.

- „Robczik” to rzecz rewolucyjna - ocenił książkę pisarz Ziemowit Szczerek.

- Czegoś takiego jeszcze nie czytaliśmy - zapewniają wydawcy.

Co tak wytrawnych czytelników zaskoczyło w „Robcziku”? 

Na pewno nie znajdziemy tu kresowej mitologii czy nostalgicznych wspominek. Osadzona w Wilnie współczesnym (w pierwszej dekadzie XXI wieku) powieść inspirowana jest prawdziwymi wydarzeniami i opowiada o grupie przyjaciół - wileńskich licealistach o polskich korzeniach. Osią narracji jest relacja maturzysty Darka Borejko i jego kumpla - ekscentrycznego dilera Robczika (Roberta). Młodzi mieszkają w podmiejskim blokowisku. Poznajemy ich wybory i fascynacje, oglądamy miasto ich oczami. A nawet słyszymy, ponieważ język, którego używają bohaterowie Bartosza Połońskiego jest absolutnie wyjątkowy. To wileńska gwara, czyli połączenie polskiego, litewskiego, rosyjskiego i angielskiego, którą współcześnie posługuje się młodzież polskiego pochodzenia z Wilna i okolic.

“Robczik” powstawał jako powieść interaktywna. Kiedy autor 15 lat temu zakładał bloga, nie myślał o pisaniu powieści, po prostu wrzucał do sieci monologi. W formie tekstowej oraz w postaci nagrań ilustrowanych materiałami wizualnymi.

- To były bardziej scenariusze filmowe - mówi Bartosz Połoński. - Pisałem językiem potocznym, kubek w kubek takim, jakim rozmawiają młodzi ludzie w Wilnie polskiego pochodzenia. I przez ponad 15 lat nad tym tekstem nie pracowałem, robiłem inne rzeczy, aż zaczęli się do mnie zwracać językoznawcy. Dziennikarze zaczęli się interesować tym, jak Polacy na Litwie mieszkają. I powróciłem do tematu.

Dla Polaka przebrnięcie przez tekst może być prawdziwą przygodą, ponieważ liczne zapożyczenia z języków litewskiego i rosyjskiego są zapisane wg zasad pisowni litewskiej [znaki diakrytyczne (à, ì, è, ò, ù i ỳ) wskazują akcent, który często występuje na końcu wyrazu]. Na szczęście znaczenie niezrozumiałych nam słów objaśniają przypisy. To pozycja dla fanów Masłowskiej i nie tylko. 

"Robczik" trafił też na scenę teatralną - już w sobotę, 7 października 2023 r., na scenie Teatru Druga Strefa, który jako jedyny w Polsce cyklicznie prezentuje przedstawienia polskich artystów mieszkających na stałe poza Polską, zobaczyć można słynny spektakl Polskiego Teatru w Wilnie, zrealizowany na podstawie książki przez reż. Bożenę Sosnowską.

“Notatki z terenu” Marcina Dymitera - zbiór niezwykłych mini esejów o słuchaniu

“Maszyny do ciszy”, Marcin Dymiter

  • wydawnictwo: części proste
  • premiera: 15 września 2023
  • cena: 44 zł

Autor mieszka w Gdańsku i zajmuje się muzyką awangardową. Marcin Dymiter jest autorem nagrań terenowych, instalacji dźwiękowych i słuchowisk, tworzy muzykę do filmów, wystaw i spektakli teatralnych. 

W swej pierwszej książce, z 2021 r., pt. „Notatki z terenu”, muzyk i kompozytor dzielił się refleksjami na temat dźwiękowej przestrzeni człowieka. Zapraszał czytelnika do Aten, Lizbony, Pragi czy Parku Oliwskiego, tworzył dźwiękowe pocztówki tych miejsc, opisując istotę i charakter dźwięku jako zjawisko historyczne, społeczne i polityczne. Niewielka zmysłowa książeczka dla wrażliwców, została dostrzeżona również przez gremia literackie - “Notatki z terenu” otrzymały nominację do Nagrody Literackiej Gdynia 2022 w kategorii esej. 

Po dwóch latach autor wraca do czytelników z jeszcze bardziej introwertyczną podróżą. W książce “Maszyny do ciszy”, do fascynacji przestrzenią dołącza poszukiwanie ciszy. Znajduje ją i opisuje poetycko - w domowych schowkach, na strychach, w klasztorze kamedułów. Pomaga nam wyrwać się z wszechogarniającej dźwiękowej dżungli.

Pod kątem ciszy przygląda się założeniom urbanistycznym i architektonicznym, ale również kompozycjom muzycznym, tekstom czy obrazom. Wszyscy chorujemy na nadmiar bodźców, a ta książeczka, równie niewielka jak pierwsza - autor z szacunkiem traktuje czytelnika i jego czas - może nas uleczyć. 

- Może być dobrym towarzyszem podróży albo spaceru - podpowiada też autor. - Opisane tu miejsca rzeczywiście istnieją. Starałem się na nie patrzeć w sposób trochę topograficzny.

Jaka jest cisza Dymitera? Autor na takie pytanie nie odpowiada. - Książka jest poświęcona drodze obserwacji. Na pewno nie jest określona raz na zawsze, jest zmienna, jak człowiek. Nie umiem odpowiedzieć na to pytanie nawet w książce. 

“Wampir. Biografia symboliczna”, Maria Janion

Nadeszła jesień, a z nią coraz więcej ciemności. Opowieści o wampirach są więc jak najbardziej uzasadnione. Warto więc zajrzeć na stronę wydawnictwa słowo / obraz terytoria, które przygotowało dla wielbicieli Marii Janion, zmarłej trzy lata temu wybitnej literaturoznawczyni, badaczki romantyzmu - prawdziwą niespodziankę. “Nie tylko wampir posiadł tajemnicę nieśmiertelności, wydaje się, że i sama książka Marii Janion zyskała jej miano. Po wielu latach oczekiwania, czytelnicy, którzy mogli o tym wyjątkowym dziele tylko pomarzyć, mają w końcu szansę je zdobyć” - zapowiada wydawnictwo.

W wieku 93 lat zmarła prof. Maria Janion, wybitna naukowczyni, znawczyni romantyzmu, wykładowczyni UG

Przedsprzedaż nowego wydania słynnej książki „Wampir. Biografia symboliczna" już ruszyła, w dobrej cenie. Nieznacznie zmieniono format książki, wprowadzono też niezbędne poprawki.  

“Mit wampiryczny doczekał się w Anglii, Francji i Niemczech wielu opracowań. Ukazano w nich rozmaite aspekty wampiryzmu uznanego za najpotężniejszy mit literacki XX wieku. Aleksander Dumas napisał w swoim Wampirze prorocze słowa: „Dokądkolwiek pójdziemy, będzie szedł za nami”. Książka Marii Janion przedstawia drogi, którymi poruszał się wampir w kulturze europejskiej XIX i XX wieku oraz odpowiada na pytania, jakie elementy mitu wampirycznego najsilniej oddziałały na wyobraźnię człowieka.

Wampir posiadł tajemnicę nieśmiertelności. Jednocześnie jego władanie tą tajemnicą zagraża rodzajowi ludzkiemu, gdyż wampir tylko niektórym udziela wyjątkowego statusu. Na ogół zaś śmiertelnie wyczerpuje swoje ofiary i chce nad nimi panować w sposób absolutny; nieraz bywa przedstawiany jako uosobienie zła. Dracula Stokera jest wystylizowany wręcz na Antychrysta. […] Bez krwi nie ma wampira. Jest to substancja, która decyduje o jego istnieniu, podobnie jak o istnieniu człowieka."

TV

Mieszkańcy Młynisk i prezydent Gdańska przy jednym stole