Wysłużone tramwaje niskopodłogowe NGd99, które przez kilkanaście lat dowoziły gdańszczan i turystów w różne części miasta, wymagały już gruntownego remontu. Cztery z nich trafiły więc w ostatnim czasie do poznańskiej firmy Modertrans, która zajęła się ich modernizacją. Przedstawiciele spółki Gdańskie Autobusy i Tramwaje uznali, że jest to świetna okazja, by pomalować je na wzór pojazdów z czasów Wolnego Miasta Gdańska. Dlaczego?
Od października 2015 r. po gdańskich szynach regularnie kursuje tzw. tramwaj grassowski (tramwaj N8C) - dedykowany nobliście Günterowi Grassowi. Pomalowany jest na wzór tramwajów z czasów międzywojnia, jest kremowy, a pod jego oknami przebiega niebieski pasek. Przypadł on do gustu mieszkańcom, dlatego przedstawiciele GAiT postanowili pójść za ciosem i powrócić do tych barw w kolejnych modernizowanych składach.
W pierwszym z czterech odnowionych tramwajów NGd99 wymieniono elektronikę napędu i sterowanię oraz okablowanie, oświetlenie, klimatyzację, ściany boczne i siedzenia pasażerskie (zamontowano wandaloodporne), a także zamontowano nowe drzwi i szyby. W pojeździe wygospodarowano miejsce do przewożenia roweru. Pojawił się w nim także defibrylator, a przyciski dla pasażerów zostały opisane w języku Braille`a.
Będą to kursujące normalnie, liniowe tramwaje.
- Niewykluczone, że ten, który już jest w Gdańsku wyjedzie na tory jeszcze w tym tygodniu – zapowiada Maciej Lisicki, prezes spółki Gdańskie Autobusy i Tramwaje.
Wyremontowane pojazdy przestaną być anonimowe. Każdemu z nich przyznano patrona, a więc: Franciszka Rogaczewskiego, Bronisława Komorowskiego, Mariana Góreckiego bądź Bruna Binnebesela.
- Ponieważ są to cztery tramwaje i wszystkie pomalowane będą w identyczny sposób, a więc w barwach, jakie obowiązywały w Wolnym Mieście Gdańsku, pojawił się pomysł, by uhonorować w ten sposób tych czterech księży: ofiary faszyzmu - tłumaczy prezes Lisicki.
Wszyscy czterej księża pracowali w Wolnym Mieście Gdańsku i zginęli z ręki nazistów. Trzej byli Polakami (Franciszek Rogaczewski, Bronisław Komorowski i Marian Górecki), jeden Niemcem (Bruno Binnebesel).
O wyborze patronów dla tych czterech pojazdów zadecydowała komisja złożona z radnych i urzędników miejskich.
- W Polsce wciąż dominuje narracja narodowościowa, jeśli chodzi o opisywanie II wojny światowej - mówi Piotr Grzelak, zastępca prezydenta Gdańska ds. polityki komunalnej. - Nie zawsze mówi to prawdę o tym, co się działo w naszym mieście w tamtych czasach. Ksiądz Bruno Binnebesel pozostał wierny wartościom chrześcijańskim, które przez wieki budowały ducha Europy i za tę wierność zapłacił najwyższą cenę. Warto, żeby współcześni gdańszczanie pamiętali nie tylko o trzech polskich księżach, których Jan Paweł II ogłosił błogosławionymi, ale również o tym niepokornym księdzu, który był Niemcem.
Bruno Binnebesel, ksiądz dr (ur. 26 września 1902 r. w Tucholi, stracony 13 listopada 1944 r. w Brandenburgu) – niemiecki duchowny katolicki, ofiara narodowego socjalizmu. Studiował teologię katolicką i filozofię we Fryburgu Bryzgowijskim, a następnie we Wrocławiu, gdzie w roku 1928 otrzymał święcenia kapłańskie, a w 1935 uzyskał tytuł doktora teologii na podstawie rozprawy "Stanowisko teologów zakonu dominikanów w kwestii Niepokalanego Poczęcia Marii do soboru w Bazylei" (Die Stellung der Theologen des Dominikanerordens zur Frage nach der Unbefleckten Empfängnis Marias bis zum Konzil von Basel). Pracował w Nowym Stawie, następnie w parafii św. Brygidy w Gdańsku, a od roku 1939 był proboszczem parafii św. Antoniego w Gdańsku Brzeźnie. Już przed wojną znany był jako przeciwnik hitleryzmu. 3 listopada 1943 r. Gestapo aresztowało go pod zarzutem słuchania zagranicznego radia i przekazywania usłyszanych tam informacji wiernym. Biskup gdański Karol Maria Splett bezskutecznie zabiegał o jego ułaskawienie. Latem 1944 r. ks. Binnebesel został przewieziony do więzienia Brandenburg-Görden, a 7 września tego roku tzw. Volksgerichtshof (Trybunał Ludowy) w Berlinie, pod przewodnictwem Rolanda Freislera, skazał go za "osłabianie ducha obrony narodu niemieckiego" na śmierć przez ścięcie. Wyrok wykonano w więzieniu 13 listopada. Ciało ks. Binnebesla zostało spalone, a urnę z prochami pochowano dopiero 16 października 1947 na cmentarzu św. Jadwigi w Berlinie.
Bł. ks. Franciszek Rogaczewski (ur. 23 grudnia 1892 r. w Lipinkach, w powiecie Świecie, zamordowany 11 stycznia 1940 r. w lesie w pobliżu obozu Stutthof.). Po studiach w Seminarium Duchownym w Pelplinie, przerwanych przez I wojnę światową, w czasie której pracował jako sanitariusz w szpitalach w Starogardzie, Kwidzynie oraz Olsztynie, 16 marca 1918 r. otrzymał święcenia kapłańskie. Służył jako wikariusz w Nowym Mieście Lubawskim (1918-1920), w Gdańsku-Wrzeszczu w parafii Najświętszego Serca Jezusowego (1920-1927), w Gdańsku w parafii św. Brygidy (1927-1928) oraz w parafii św. Józefa (od 1928). Pracował też jako katecheta w Gimnazjum Polskim Macierzy Szkolnej w Gdańsku (1927, 1930). 31 stycznia 1930 r. biskup Edwarda O'Rourke mianował go na rektora, z tytułem proboszcza, przyszłego kościoła pod wezwaniem Chrystusa Króla w Gdańsku. Świątynia miała być centrum duszpasterskim dla Polaków gdańskich. Jej uroczyste poświęcenie nastąpiło 30 października 1932 r. 1 września 1939 r. duchowny został aresztowany i osadzony wraz z innymi polskimi kapłanami w "Victoria-Schule", a następnie przewieziony do obozu koncentracyjnego w Stutthofie. Ulica, przy której znajduje się kościół Chrystusa Króla nosi obecnie jego imię. W 1999 roku papież Jan Paweł II wyniósł ks. Franciszka Rogaczewskiego na ołtarze jako błogosławionego wraz ze 108 męczennikami polskimi czasu wojny.
Bł. ks. Bronisław Komorowski (ur. 25 maja 1889 r. w Barłożnie, w powiecie Starogard Gdański, zamordowany 22 marca 1940 r. w lesie koło obozu Stutthof). Po ukończeniu w 1910 r. gimnazjum w Chełmnie wstąpił do seminarium duchownego w Pelplinie. W 1914 r. przyjął święcenia kapłańskie i został wikarym w parafii w Łęgowie koło Pruszcza Gdańskiego. Rok później został przeniesiony do Gdańska, do parafii św. Mikołaja. Już jako młody wikary prowadził także działalność społeczno-polityczną wśród ludności polskiej. Podczas katechez uczył dzieci historii Polski oraz języka polskiego. Od 1919 r. w ojczystym języku wygłaszał także kazania podczas mszy. W 1923 r., z grupą polskich działaczy, założył Towarzystwo Budowy Kościołów Polskich, które miało być przeciwwagą dla lokalnych kościołów katolickich prowadzonych przez duchowieństwo niemieckie. Dzięki działalności duchownego i Towarzystwa, w 1924 r. przyznano im budynek byłej ujeżdżalni wojskowej we Wrzeszczu, którą przebudowano na kościół św. Stanisława Biskupa. Konsekrowano go w maju 1925 r. Świątynia stała się jednym z centrów polskości w Wolnym Mieście Gdańsku. Ks. Bronisław Komorowski, jako pierwszy duszpasterz polskich studentów Politechniki Gdańskiej, wielokrotnie stawał w obronie prześladowanych młodych Polaków studiujących w Gdańsku. 1 września 1939 został aresztowany, pobity i uwięziony w Gdańsku w Victoriaschule, a następnie osadzony w obozie koncentracyjnym w Stutthofie. Został beatyfikowany przez Jana Pawła II 13 czerwca 1999 r. w grupie 108 błogosławionych męczenników II wojny światowej.
Bł. ks. Marian Górecki ( ur. 2 maja 1903 r. w Poznaniu, zamordowany 22 marca 1940 r. w lesie koło obozu Stutthof). W wieku 17 lat wstąpił jako ochotnik do wojska – by móc walczyć w wojnie polsko-bolszewickiej. Po jej zakończeniu wrócił do szkoły, a po zdanej maturze wstąpił do Arcybiskupiego Seminarium Duchownego w Poznaniu. Pełnił tam funkcję ceremoniarza. 1 lipca 1928 r. otrzymał święcenia kapłańskie. Pracował jako wikariusz w Lesznie, a następnie jako prefekt w Seminarium Nauczycielskim w Koźminie i Wolsztynie. Pełnił też funkcję kapelana harcerzy. W 1933 r. został przeniesiony do diecezji gdańskiej, gdzie opiekował się tutejszą Polonią. Pracował z młodzieżą i polskimi stowarzyszeniami. 16 listopada 1933 r. został prefektem w Gimnazjum Polskim Macierzy Szkolnej w Gdańsku oraz rektorem kaplicy Matki Boskiej Częstochowskiej w Gdańsku Nowym Porcie. W latach 1934 – 1936 był kapelanem pomocniczym Wojskowej Składnicy na Westerplatte. 1 września 1939 r. został aresztowany, a następnego dnia przewieziony do obozu koncentracyjnego Stutthof. 21 marca 1940 r. brał udział w pierwszej nielegalnej obozowej mszy świętej, podczas której przyjął Komunię św. Następnego dnia, wraz z 66 osobami, został rozstrzelany. Został beatyfikowany przez Jana Pawła II 13 czerwca 1999 r. w grupie 108 błogosławionych męczenników II wojny światowej.
Współpraca: Roman Daszczyński
