Czytajmy Żakiewicza
Kilkadziesiąt osób zebrało się w czwartek, 6 czerwca pod kamienicą przy ul. Kościuszki 26, by wziąć udział w odsłonięciu pamiątkowej tablicy, na której po polsku i angielsku napisano:
„W tym budynku w latach 1967-2010 żył i pracował Zbigniew Żakiewicz, wileńsko-gdański pisarz z Doliny Hortensji, publicysta, wykładowca akademicki, kronikarz życia kulturalnego miasta i piewca Miłosierdzia Bożego”.
Z wnioskiem o upamiętnienie pisarza wystąpił do Biura Prezydenta ds. Kultury syn Zbigniewa Żakiewicza – Maciej Żakiewicz.
- Dzisiejsza uroczystość odsłonięcia pamiątkowej tablicy jest bezpośrednim nawiązaniem do ludzi, którzy tworzyli powojenną kulturę Gdańska i Polski. Z całego serca zapraszam do sięgnięcia po twórczość ojca i gości, którzy odwiedzali ongiś progi tego domu. A byli tam miedzy innymi Wiktor Woroszylski, Julian Przyboś, Zbigniew Herbert, Anna Kamieńska, Aleksander Jurewicz, Ryszard Stryjec, ojciec dominikanin Jan Góra i ostatnio zmarły, nieodżałowany Paweł Huelle - mówił podczas uroczystości Maciej Żakiewicz, pierwowzór jednego z bohaterów książek dla dzieci, napisanych przez swego tatę - chłopca z zielonym beretem z "Krainy 105 tajemnicy".
W uroczystości odsłonięcia tablicy wzięli udział m.in. żona pisarza Dominika Żakiewicz; syn Maciej; Bogusław Żyłko, profesor Uniwersytetu Gdańskiego, aktor Jerzy Kiszkis, honorowy obywatel Miasta Gdańska, ks. Zbigniew Cichon, który poświęcił tablicę; a także poczet sztandarowy z II LO we Wrzeszczu.
Zbigniew Żakiewicz (1932 Wilno –2010 Gdańsk)
Pisarz, prozaik, eseista, pracownik Uniwersytetu Gdańskiego. Dzieciństwo spędził w Mołodecznie (wschodnie krańce Wileńszczyzny, obecnie Białoruś), gdzie w dworku Tyszkiewiczów rodzice zajmowali służbowe mieszkanie. Uczył się w białoruskiej szkole w Lenkowszczyźnie (koło Mińska), w 1946, w rok po śmierci ojca, w ramach repatriacji wyjechał z matką z Białorusi do Łodzi. W 1953 ukończył Technikum Przemysłu Włókienniczego Ministerstwa Przemysłu Lekkiego i rozpoczął studia na Wydziale Chemii Wyższej Szkoły Pedagogicznej (WSP) w Łodzi. Zrezygnował po miesiącu, rozpoczynając studia na filologii rosyjskiej w WSP we Wrocławiu. Po przeniesieniu wrocławskiej WSP do Opola ukończył tam studia w 1957 i do 1966 był asystentem w Katedrze Literatury Rosyjskiej Wydziału Filologiczno-Historycznego. Od 1966 doktor na podstawie rozprawy Literatura rosyjska lat 1894-1914 w kręgu Młodej Polski (promotor doc. Zbigniew Barański).
Od 1 X 1966 adiunkt w Katedrze Filologii Rosyjskiej Wydziału Humanistycznego Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Gdańsku, przez pierwszy rok dojeżdżał na zajęcia z Opola, następnie zamieszkał w Gdańsku przy ul. Kościuszki. W latach 1970–1998 pracownik UG, od 1984 na stanowisku starszego wykładowcy, od września 1998 na emeryturze.
Od 1964 należał do Związku Literatów Polskich (ZLP), był członkiem zarządu oddziału w Opolu, w latach 1969–1971 sekretarzem oddziału gdańskiego ZLP, od 1989 członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, od 1990 PEN Clubu. Od 1979 członek Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, w latach 1980–1994 należał do NSZZ „Solidarność”. Był przewodniczącym jury Ogólnopolskiego Konkursu Prozatorskiego im. Jana Drzeżdżona, od 2002 przewodniczył jury Konkursu Literackiego UG.
W początkach lat 50. XX wieku pisywał do „Świata Przygód" (późniejszy „Świat Młodych"), publikował we Wrocławskim Tygodniku Katolików (WTK). W 1962 opublikował zbiór opowiadań Chłopiec o lisiej twarzy, w 1967 wydał kolejny zbiór „Liście”, w 1968 powieść o tematyce kresowej „Ród Abaczów”, stanowiącą pierwszą część „Sagi wileńskiej”, którą uzupełniły powieści „Dolina Hortensji” (1975) i „Wilcze łąki” (1992). W latach 1971–1972 publikował m.in. cykl „Półgłosem” w „Dzienniku Bałtyckim”, w 1973 cykl „Z notesu” w „Głosie Wybrzeża”. Po wprowadzeniu stanu wojennego (13 XII 1981) publikował głównie w prasie katolickiej (m.in. w „Gwieździe Morza”, „W drodze”, „Tygodniku Powszechny”) a także w piśmie Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, „Pomeranii”. W latach 1984–2004 w „Gwieździe Morza” publikował cykl „Z dziennika”.
Oprócz prac naukowych był także autorem m.in. takich utworów jak: „Biały karzeł” (1970), „Wilio”, „W głębokościach morza” (1993), „Gorycz i sól morza”, „Gdańskie Smorgonie” (2000), utworów dla dzieci, między innymi „Kraina 105 tajemnicy” (1972) i „Latarnia dziadka Utopka” (1986). Na podstawie książki „Dwaj dzielni z Plimplańskiego lasu” w latach 1987–1990 Studio Małych Form Filmowych Se-Ma-For wyprodukowało serial „Lalkowy Maurycy i Hawranek”.
Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1976), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1989), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1998), Medalem 25-lecia Solidarności (2005). W 1971 laureat Nagrody Fundacji im. Kościeleckich, w 1988, 1992 i 1994 laureat Nagrody Artystycznej Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki, w 1999 i 2003 otrzymał Nagrodę Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury, w 2000 odznaczony Medalem Księcia Mściwoja II. Pochowany został na cmentarzu Srebrzysko.
Upamiętniają ważne miejsca i osoby
Tablice pamiątkowe to projekt realizowany przez miasto. Założeniem inicjatywy jest umieszczanie w przestrzeni Gdańska spójnych wizualnie oznaczeń w celu upowszechniania wśród mieszkańców i turystów wiedzy o miejscach związanych z wydarzeniami i osobami ważnymi dla historii kraju i regionu. System tablic pamiątkowych zainicjowany został w czerwcu 2018 roku. Tablica upamiętniająca Zbigniewa Żakiewicza jest 34. z cyklu.
