![Przedstawienie lazaretu przy Bramie Oliwskiej/Domu Ospy (za: R. Curicke, Der Stadt Danzig historische Beschreibung, Gdańsk/Amsterdam 1687) Przedstawienie lazaretu przy Bramie Oliwskiej/Domu Ospy (za: R. Curicke, Der Stadt Danzig historische Beschreibung, Gdańsk/Amsterdam 1687)](https://www.gdansk.pl/download/2019-11/139419.jpg)
Pierwsze wzmianki o rozwoju gdańskiego szpitalnictwa pochodzą z okresu panowania krzyżaków, zakonu którego misją była opieka nad chorymi podróżnymi na terenie Ziemi Świętej. Początkowo instytucje szpitalne zakładano przy kościołach. Najwcześniej powstał czynny do 1382 r. Szpital Świętego Ducha (1310-1311). Na przełomie XIV/XV w. powstały szpitale: Bożego Ciała (1351), św. Barbary (1387), św. Elżbiety (ok. 1393), znajdujący się poza murami miasta lazaret oraz szpital dla marynarzy przy kościele św. Jakuba na Młodym Mieście (1414).
![Na wystawie znajdzie się około 50 oryginalnych eksponatów oraz ryciny, grafik i XIX-wiecznych zdjęć ukazujących zwykły dzień grup społecznych korzystających ze szpitali gdańskich. Nz. fragment obrazu Adama Elsheimera z 1598 r., przedstawiający św. Elżbietę Węgierską, patronkę ubogich i dzieł miłosierdzia, podczas posługi w szpitalu Na wystawie znajdzie się około 50 oryginalnych eksponatów oraz ryciny, grafik i XIX-wiecznych zdjęć ukazujących zwykły dzień grup społecznych korzystających ze szpitali gdańskich. Nz. fragment obrazu Adama Elsheimera z 1598 r., przedstawiający św. Elżbietę Węgierską, patronkę ubogich i dzieł miłosierdzia, podczas posługi w szpitalu](https://www.gdansk.pl/download/2019-11/139418.jpg)
W epoce nowożytnej działalność gdańskich instytucji podlegała procesom specjalizacji. W 1541 r. w Szpitalu Świętej Elżbiety utworzono wydzielony oddział dziecięcy. W 1549 r. powstał oddział dla umysłowo chorych. Osoby cierpiące na zaburzenia w całej Europie zamykano wówczas w więzieniach, bądź - w wielu przypadkach - uznawano za opętane. W XVII w., w związku z zagrożeniem epidemią dżumy, na terenie Gdańska stworzono dom dla zadżumionych.
Na przygotowanej przez dr hab. Adama Szarszewskiego oraz dr Piotra Paluchowskiego wystawie znajdzie się około 50 oryginalnych eksponatów oraz ryciny, grafiki ilustracje i XIX-wieczne zdjęcia, które ilustrują zwykły dzień grup społecznych korzystających z usług szpitali gdańskich. Wśród prezentowanych zabytków warto zwrócić uwagę na przywilej króla Zygmunta II Augusta z 1552 r. dla gdańskiego sierocińca przy szpitalu św. Elżbiety, a także liczne przedstawienia gdańskich szpitali z okresu nowożytności (w formie oryginałów i reprodukcji).
![Odkryty w 2009 r. kartusz natrumienny mieszczanina gdańskiego Gotthilfa Bergemanna Odkryty w 2009 r. kartusz natrumienny mieszczanina gdańskiego Gotthilfa Bergemanna](https://www.gdansk.pl/download/2019-11/139425.jpg)
W salach wystawowych zostanie zaprezentowany także wyjątkowy kartusz natrumienny ze zbiorów Muzeum Archeologicznego w Gdańsku odnaleziony w 2009 r. w kościele św. Jakuba. W przeciwieństwie do swoich odpowiedników można go przypisać konkretnej osobie - należał do mieszczanina gdańskiego Gotthilfa Bergemanna. Zabytek zawiera także inskrypcję informującą o żywocie zmarłego.
Wystawę można zwiedzać od 4 grudnia br. do 29 marca 2020 z wyłączeniem poniedziałków, wtorków i dni świątecznych. Posiadacze Karty Mieszkańca mogą zobaczyć wystawę nieodpłatnie. Obowiązujące do końca 2019 r. ceny biletów wynoszą 10 zł / indywidualny, 5 zł / ulgowy i 20 zł / bilet rodzinny (1–2 dorosłych i 2–6 dzieci do lat 18).
W lutym i marcu 2020 r. odbędzie się cykl oprowadzań kuratorskich. Promocja publikacji kuratorów wystawy zaplanowana jest na 6 lutego 2020 r.
Zwiedzanie wystawy:
Kiedy?: 4 XII 2019 r. – 29 III 2020 r. z wyjątkiem poniedziałków, wtorków oraz dni świątecznych
Gdzie?: Dom Uphagena, ul. Długa 12
Wstęp: 10 zł / normalny; 5 zł / ulgowy; 20 zł rodzinny (1–2 dorosłych, 2–6 dzieci do lat 18) (ceny obowiązują do 31 XII 2019), bezpłatnie w ramach Karty Mieszkańca
Wernisaż:
Kiedy?: 3 XII 2019 r., godz. 15:00
Gdzie?: Dom Uphagena, ul. Długa 12
Wstęp: bezpłatny
![Dom Uphagena przy ul. Długiej 12, gdzie przygotowano wystawę o szpitalach dawnego Gdańska Dom Uphagena przy ul. Długiej 12, gdzie przygotowano wystawę o szpitalach dawnego Gdańska](https://www.gdansk.pl/download/2019-11/139426.jpg)