Mowa nienawiści jako przestępstwo - dyskusja w Komitecie Regionów z udziałem prezydent Gdańska
Przestępstwa z nienawiści. Szkolenie ODiHR w Gdańsku
Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka (ODIHR) Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie z Warszawy zorganizowało spotkanie szkoleniowe dla osób pracujących na rzecz gdańszczan i gdańszczanek w Urzędzie Miejskim, jego jednostkach oraz organizacji pozarządowych. Szkolenie na temat “Raportowanie i rejestracja przestępstw z nienawiści, oraz wspieranie osób poszkodowanych” odbyło się 6-7 grudnia 2022 roku w gdańskim Hewelianum.
Uczestnicy szkolenia rozmawiali o różnorodności przestępstw z nienawiści, poznali dalekosiężne i często niewidoczne ich skutki, zapoznali się z koncepcjami przestępstwa z nienawiści, motywacji sprawców i sprawczyń. Tematem szkolenia było też rozpoznawanie wskaźników uprzedzeń na podstawie studiów przypadku i zapoznanie się z krajowymi przepisami dotyczącymi przestępstw z nienawiści.
Tomasz Filipiak: przestępstwo z nienawiści jest atakiem na zasadę równości i tolerancji
- Wśród naszych programów jest praca na rzecz wykrywalności i karania sprawców, ale też wsparcia ofiar przestępstw z nienawiści - mówi Tomasz Filipiak z Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka (ODIHR) OBWE w Warszawie. - To jest jeden z obszarów w ramach naszych działań zmierzający do wsparcia tolerancji i zapobiegania dyskryminacji. Staramy się szkolić siły policyjne, żeby były w stanie wykrywać takie przestępstwa z nienawiści, prokuratorów, ale też społeczeństwo obywatelskie, które zajmuje się monitorowaniem przestępstw z nienawiści i wsparciem osób poszkodowanych takimi przestępstwami.
Kary za mowę nienawiści. Komitet Regionów przyjął opinię prezydent Gdańska
Jak tłumaczy Tomasz Filipiak przestępstwo z nienawiści jest pewnym konceptem i w zależności od kraju posiada różne definicje. Koncept polega na tym, że czyn karalny był motywowany uprzedzeniami wobec konkretnej grupy, na przykład atak motywowany rasizmem atakującego.
- Spoglądamy na czyn karalny i motywację sprawcy lub sprawczyni - tłumaczy Filipiak. - Jeśli ta motywacja wynika z uprzedzania, to czyn powinien uzyskać odpowiednią kwalifikację. Dlaczego? Bo przestępstwo z nienawiści jest atakiem na zasadę równości i tolerancji. Jest poważniejsze, bo ma niszczący wpływ na społeczeństwo. To jest przestępstwo, którego zadaniem jest wysłanie wiadomości do osób, całych społeczności, że nie są mile widziane w społeczeństwie. Jeśli pobita zostaje osoba pochodzenia żydowskiego, za to że przynależy do społeczności żydowskiej, takie przestępstwo sprawia, że cała społeczność czuje się zagrożona. Motywacją sprawcy jest chęć wykluczenia pewnej kategorii osób ze społeczeństwa. Takie przestępstwa są często dużo bardziej brutalne, mają poniżyć osoby czy grupy, które są atakowane.
Gdańskie Centrum Równego Traktowania. Wsparcie dla ofiar przestępstw z nienawiści
Tomasz Filipiak podkreśla, że przestępstwo z nienawiści niszczy ideę pokojowego współżycia, idee równości, bo pokazuje określonej grupie ludzi, że nie przynależy do społeczności, nie ma takich samych praw. I dlatego tak istotna jest praca społeczeństwa obywatelskiego w przeciwdziałaniu takim przestępstwom. Tym bardziej że według ostrożnych szacunków są one tylko w 5 proc. zgłaszane odpowiednim służbom. W centrum wszystkich działań w tym obszarze powinno jednak być zaspokojenie potrzeb osób, które takich przestępstw doświadczyły.
- Na poziomie lokalnym, na poziomie samorządu nie nie mamy obowiązku ustawowego zajmowania się przestępstwami, to jest zadanie służb - tłumaczy Barbara Borowiak z Wydziału Rozwoju Społecznego Urzędu Miejskiego w Gdańsku. - Ale przez to, że Gdańsk przyjął Model na Rzecz Równego Traktowania, jedną z naszych rekomendacji jest to, że będziemy udzielać wsparcia ofiarom przestępstw z nienawiści. Pomaganie ofiarom takich przestępstw na poziomie miasta to pionierskie działanie na terenie Polski. Tego wsparcia z poziomu miasta udziela Gdańskie Centrum Równego Traktowania, to projekt partnerski wielu organizacji pozarządowych dotowany przez miasto od trzech lat
Pomoc uchodźcom - jak to w Gdańsku zrobiliśmy? Próba podsumowania w szkole na Kokoszkach
Jak mówi Barbara Borowiak częścią działań GCRT jest tworzenie rejestru przestępstw z nienawiści, jednak żeby to robić potrzebna jest wiedza na temat standardów europejskich w tej dziedzinie i stąd szkolenie z ODiHRem, agendą OBWE.
- Prosimy ekspertów z całego świata o wskazówki działań, takich żeby ofiary czuły się zaopiekowane - dodaje Barbara Borowiak. - Stąd na szkoleniu są przedstawiciele organizacji pozarządowych, Pomorskiego Centrum Równego Traktowania, pracownicy wydziałów i jednostek miasta, jak Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie, które pracują z osobami wykluczonym. Uczymy się, jak rozpoznać takie przestępstwo, jak wesprzeć ofiarę, ale też jak raportować przestępstwa, które miały miejsce na terenie Gdańska do europejskich systemów monitorujących. Chcemy zobaczyć, jaka jest ich skala, bo to do NGO-sów przychodzi więcej osób, które takich sytuacji doświadczyły. Jak będziemy znać skalę, będziemy odpowiednio projektować wsparcia dla osób poszkodowanych. W Gdańsku przestępstw z nienawiści nie jest dużo, ogólnie dziesięć, w tym roku trzy. Najwięcej dotyczy osób LGBT+ i osób pochodzących spoza Polski.
Marianna Palider: wrażliwości na drugiego człowieka powinniśmy się stale uczyć
- Kiedy zgłasza się do nas osoba, która czuje się dyskryminowana, nierówno traktowana, jeśli mamy wątpliwości, czy to jest związane z przesłankami, z którymi pracujemy czyli: rasą, wiekiem, płcią, orientacją psychoseksualną, religią, stanem zdrowia, niepełnosprawnością, konsultujemy to z którymś z naszych prawników - mówi Marianna Palider psycholożka, specjalistka ds. wsparcia w Gdańskim Centrum Równego Traktowania. - Nasza pomoc to czasami porada psychologiczna, prawna, asystencka, pomoc językowa, bo bywa, że po prostu potrzebny jest tłumacz lub asystentura w sądzie lub w urzędzie. Oferujemy konkretną pomoc, która odmieni sytuację potrzebującej osoby. Szkolenia są nam potrzebne, bo choć zajmujemy się tą problematyką na co dzień, są różne perspektywy, spojrzenia, z których także nie zawsze zdajemy sobie sprawę. Dzięki nim uczymy się patrzenia z różnych perspektyw, widzimy jak ważne jest dbanie o siebie nawzajem. Każdy z nas idzie z jakimś swoim bólem przez świat, wrażliwości na drugiego człowieka powinniśmy się stale uczyć.
