Przyznanie tak dużej kwoty dofinansowania oznacza, że w województwie pomorskim już w przyszłym roku funkcjonować będzie jeden z najbardziej nowoczesnych zintegrowanych systemów płacenia za przejazdy w transporcie publicznym. Oficjalna nazwa całego projektu to: „Zwiększenie dostępności regionalnego transportu kolejowego w województwie pomorskim poprzez jego integrację z transportem lokalnym - budowa elektronicznej platformy zintegrowanych usług mobilności”.
Na co dokładnie przeznaczone zostaną te pieniądze?
Przede wszystkim na utworzenie zaawansowanego technologicznie systemu, który umożliwi pasażerom podróż środkami komunikacji publicznej w województwie pomorskim bez znajomości taryf i przewoźników. W systemie znajdą się m.in. konta pasażerów, informacje o cenach biletów, trasach przejazdów autobusów, tramwajów, trolejbusów i pociągów, rozkładach jazdy. Mechanizm będzie zawierał aplikację bilingową, która pozwoli rozliczyć pasażera za przejazdy na danej trasie na podstawie identyfikowania go w różnych środkach komunikacji. Identyfikacja ta będzie wymagała od podróżującego „rejestrowania się” w pojeździe lub na przystanku kolejowym na specjalnym czytniku (walidatorze). Istotnym elementem projektu będzie też aplikacja mobilna, umożliwiająca zaplanowanie trasy oraz pełne rozliczenie kosztów przejazdu różnymi środkami lokomocji.
Dofinansowanie z POIiŚ pokryje koszt nie tylko systemu, ale także zakup urządzeń walidujących zainstalowanych na przystankach kolejowych w województwie pomorskim i na wybranych stacjach sąsiadujących województw, w pojazdach komunikacji lokalnej aglomeracji trójmiejskiej, jak również w Lęborku, Malborku, Słupsku, Tczewie i Wejherowie, wydania 300 tys. kart (nośników identyfikacji NFC), zorganizowania około 30 punktów obsługi klienta oraz przeprowadzenia kampanii edukacyjno-informacyjnej w całym województwie.
Zgodnie z założeniami, system ma umożliwić pasażerowi dokonanie płatności za przejazdy bez konieczności znajomości cen biletów (taryf) obowiązujących na danych trasach i w określonych miastach. Oznacza to, że wsiadając do pojazdu i wysiadając z niego, podróżujący będzie musiał jedynie „zarejestrować się” na specjalnym walidatorze (kasowniku). Elektroniczne narzędzie ustali, jaki to pojazd, do którego przewoźnika należy, jak długo trwała podróż i jaką opłatę trzeba naliczyć.
Zaletami tego systemu mają być: łatwość obsługi, intuicyjność, niezawodność i precyzja rozliczeń.
Za realizację projektu odpowiada spółka InnoBaltica, należąca do Województwa Pomorskiego, miast: Gdańska i Gdyni, a także do trzech uczelni: Uniwersytetu Gdańskiego, Politechniki Gdańskiej i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.
Nowe elementy w przestrzeni publicznej
Podstawowymi urządzeniami, z jakimi na co dzień będą mieć styczność zarówno pasażerowie, jak i przewoźnicy, będą m.in. walidatory oraz tzw. nośniki identyfikacji pasażera.
Walidatory będą zamontowane w pojazdach (autobusach, tramwajach i trolejbusach) oraz na przystankach kolejowych na terenie całego województwa pomorskiego.
Natomiast do rejestracji przejazdu pasażerowie będą używać jednego z czterech nośników identyfikacji. Do wyboru będą mieli: aplikację w smartfonie, dedykowaną kartę, kartę kredytową oraz bilet z kodem QR. Każdy z tych nośników zasygnalizuje systemowi podróż pasażera, a urządzenie walidujące określi, na jakiej linii i w jakim miejscu pasażer wsiadł i wysiadł z pojazdu.
Choć większa część obsługi systemu płatności zostanie, z założenia, przeniesiona na elektroniczne systemy, wspomaganiu pasażerów służyć będą Punkty Obsługi Klienta, które funkcjonować będą w największych węzłach komunikacyjnych. W punktach tych każdy pasażer będzie mógł zarówno kupić pojedynczy bilet z kodem QR, jak i otrzymać identyfikator wielokrotnego użytku. Obsługa takiego punktu pomoże w założeniu konta oraz aktywowaniu aplikacji lub karty.
Korzyści i dla pasażerów i dla organizatorów transportu
Pasażerowie
Podstawową korzyścią będzie możliwość swobodnego podróżowania pojazdami różnych organizatorów transportu bez konieczności znajomości cen biletów i bez posiadania gotówki. Pasażer nie będzie tracił czasu na poszukiwanie kasy czy punktu sprzedaży biletów, ponieważ wszystkie formalności związane z opłatą za podróż będzie mógł załatwić elektronicznie.
System nie tylko naliczy i pobierze odpowiednie kwoty, ale będzie miał także możliwość optymalizacji taryf, dostosowując je do uprawnień danego pasażera, dzięki czemu w wielu przypadkach podróż stanie się tańsza.
Planer podróży to z kolei narzędzie, które współdziałając z systemem rozliczeniowym pozwoli pasażerom zaplanować podróż w różnych wariantach, np. uwzględniających optymalizację odległościową, cenową czy czasową. Istotnym elementem planera podróży będą udogodnienia dla osób niepełnosprawnych (np. możliwość sprawdzenia bez wychodzenia z domu, który kurs obsługiwany jest przez pojazd niskopodłogowy i jak jest on skomunikowany z kolejnymi kursami o tym standardzie). Funkcjonować też będzie aktualizowana na bieżąco informacja pasażerska on-line.
Organizatorzy transportu
Dla organizatorów transportu nowy system będzie oznaczać precyzyjne i automatyczne rozliczanie wpływów z biletów. Zakłada się także wzrost efektywności ekonomicznej dopłat do regionalnego transportu oraz zautomatyzowanie i uszczelnienie systemu rozliczania dopłat dla operatorów przewozów honorujących ulgi ustawowe. Ma się to przełożyć na podniesienie rentowności oraz efektywności oferty komunikacyjnej przy jednoczesnym zachowaniu autonomicznych taryf poszczególnych organizatorów.
Informacje przekazywane on-line pozwolą na bieżącą kontrolę pracy taboru, jego zapełnienia, optymalizację organizacji przewozów na postawie analizy danych o faktycznym obciążeniu lokalnych linii komunikacyjnych.
Równocześnie system umożliwi organizatorom i operatorom pozyskiwanie szczegółowych danych statystycznych dotyczących przewozów, co z kolei powinno przełożyć się na optymalizację układu tras komunikacyjnych województwa pomorskiego. Dzięki zintegrowaniu danych możliwe będzie zsynchronizowanie rozkładów jazdy na najważniejszych węzłach komunikacyjnych.
Dane pozyskiwane przez system będą też wykorzystywane do wprowadzania rozwiązań taryfowych, służących zmniejszeniu zatłoczenia na drogach w niektórych obszarach województwa pomorskiego, a także do strategicznego planowania transportu.
Nazwę wybrali mieszkańcy
Nowy system płacenia za bilety będzie nosił nazwę FALA. Taką decyzję podjęli mieszkańcy Pomorza, wybierając ją, w oficjalnym konkursie, spośród ponad trzech tysięcy nadesłanych propozycji.
Bilet metropolitalny ma już swoją nazwę - FALA
Nie tylko POIiŚ
Spółka InnoBaltica współfinansuje realizację tego projektu także z innych źródeł. W ramach projektu Interconnect (program Interreg Południowy Bałtyk) współpracuje z Niemcami, Danią, Litwą, Estonią i Szwecją, aby wypracować taki model płacenia za przejazdy komunikacją publiczną, który pozwoli turystom i biznesmenom ze wszystkich tych krajów na bezproblemowe korzystanie z transportu publicznego w ruchu transgranicznym. Na prace w tym zakresie uzyskano już 6,7 mln zł i aktualnie trwają prace pilotażowe nad wdrożeniem rozwiązań technicznych w tym zakresie.
InnoBaltica uzyskała również dofinansowanie z instrumentu finansowego ELENA w kwocie blisko 10 mln zł na pomoc techniczną przy opracowaniu i wdrożeniu systemu.
