Dzień Samorządu Terytorialnego, jak zwykle 27 maja. Dlaczego właśnie ta data?
Ile jest gmin w Polsce, a ile powiatów?
Spotkanie w Sali Kolumnowej zorganizowane przez wicemarszałek Sejmu Monikę Wielichowską oraz Parlamentarny Zespół Samorządowy trwało dwie i pół godziny.
- Dziś obchodzimy ważne dla nas wszystkich święto, święto samorządu terytorialnego. Z tej okazji wszystkim burmistrzom, wójtom, prezydentom, starostom, marszałkom i radnym składam serdeczne gratulacje z okazji wygranych wyborów. Mandaty, które uzyskaliście od wyborców są wyrazem przede wszystkim zaufania i szacunku, jakim cieszycie się wśród społeczeństwa - zaznaczyła Monika Wielichowska otwierając konferencję i przypomniała, że na samorząd terytorialny to obecnie:
- 16 województw,
- 16 sejmików wojewódzkich i tyle samo urzędów marszałkowskich,
- 314 powiatów i 66 miast na prawach powiatu
- oraz 2477 gmin: w tym 302 miejskie, 711 miejsko-wiejskie i 1464 wiejskie.
Reforma samorządowa - najlepsza ze wszystkich
Wicemarszałek podkreśliła także: - Reforma samorządowa to najbardziej udana reforma w historii III RP, jest fundamentem rozwoju gmin i regionów, stanowi też podstawę budowy społeczeństwa obywatelskiego. Niestety w ostatnich latach byliśmy świadkami pogłębiającego się demontażu samorządu terytorialnego (odbierania kompetencji, finansowego uzależnienia od subwencji i dotacji z budżetu centralnego przy jednoczesnym uszczuplaniu źródeł dochodów własnych), co spowodowało, że samorządy znalazły się w bardzo złej sytuacji.
Święto Wolności i Praw Obywatelskich od 1 do 4 czerwca. Program obchodów, atrakcje
Po pierwsze - reforma samorządowych finansów
Konferencja została podzielona na dwa panele dyskusyjne: „Kierunki współpracy rządu z samorządem w zakresie ochrony zdrowia, edukacji, ustroju samorządowego i finansów” oraz „Parlamentarne i rządowe propozycje zmian systemowych w samorządach”.
W pierwszym panelu rozmówcami samorządowców byli: Tomasz Siemoniak - minister spraw wewnętrznych i administracji, Andrzej Domański - minister finansów, Katarzyna Lubnauer wiceminister edukacji oraz Wojciech Konieczny - wiceminister zdrowia.
Najwięcej pytań i komentarzy uczestnicy konferencji kierowali do ministra Domańskiego, który powiedział na wstępie: - Jedną z pierwszych decyzji, jakie podjęliśmy, było rozpoczęcie prac nad całościową reformą systemu finansowania samorządów. Nasi poprzednicy wprowadzili zmiany podatkowe uszczuplające dochody gmin z podatku PIT, wprowadzili Polski Ład i przyblokowali pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy - przypomniał Andrzej Domański. - Poprzednie osiem lat, a w szczególności ostatnie trzy, doprowadziły do tego, że finanse wielu samorządów są zdewastowane. Dlatego, wraz z Państwem (a nie obok Was), pracujemy nad całościową reformą finansów jednostek samorządu terytorialnego, by przede wszystkim - były one przewidywalne. Chcemy, by dochody samorządów z tytułu podatków PIT i CIT, były chronione przed skutkami zmian podatkowych. Nie może być tak w przyszłości, że minister finansów wprowadzając zmiany w stawkach tych podatków sprawia, że samorządy drżą o swoją przyszłość. Co ważne - każda jednostka samorządu terytorialnego ma być beneficjentem tej zmiany.
Aleksandra Dulkiewicz: To historyczne spotkanie
- Myślę, że dla wielu z nas, samorządowców, dzisiejsze spotkanie jest historyczne, dziękuję za tę rozmowę i otwartość - mówiła prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz prezydent Gdańska, a zarazem członkini zarządu Unii Metropolii Polskich: - Czy jest szansa, by środki finansowe z KPO, które są przeznaczone dla samorządów i dziś w większości są pożyczkami, zamienić na dotacje? Jest to nam dziś bardzo potrzebne, a myślę, że sensowne wydanie tych pieniędzy, będzie wspólny sukcesem rządu i samorządów.
Czy zmiana w sposobie finansowania samorządów naprawdę nastąpi 1 stycznia 2025 roku - zapytała także prezydent Gdańska.
- Jeśli chodzi o inwestycje, które mogą być finansowane z KPO, robimy co w naszej mocy, by wydłużyć możliwość realizacji, a tam, gdzie jest to możliwe przechodzić z części pożyczkowej na grantową, ale pamiętać trzeba, że negocjacje w tej sprawie toczą się również z Komisją Europejską. Nie mogę więc w tej chwili zadeklarować jednoznacznie, jaki będzie finał - odpowiadał minister finansów. Odnosząc się do pytania o datę wejścia w życie reformy finansów jednostek samorządu terytorialnego, odpowiedział, że rząd robi wszystko, by dotrzymać terminu 1 stycznia przyszłego roku i przypomniał, że dotąd odbyły się cztery rundy konsultacji tejże reformy z samorządowcami.
Piotr Borawski: Zmieńmy Lex Szyszko!
Podczas drugiego panelu głos zabrał wiceprezydent Gdańska Piotr Borawski: - Skupię się na niechlubnej ustawie Lex Szyszko, która zwłaszcza w większych miastach i metropoliach jest olbrzymim problemem. W 2017 roku, kiedy weszła w życie, obniżyła opłaty za wycinki drzew dziesięcio, czy nawet dwudziestokrotnie, powodując często spustoszenie w miejskich drzewostanach - przypomniał. - Opłaty te nie były do tej pory nowelizowane, mimo wysokiej inflacji. Od wielu lat apeluję o zmiany w tej ustawie. Pozwólmy samorządom, które chcą bardziej chronić drzewostan, które uznają, że pewne miejsca, czy gatunki drzew powinny być bardziej chronione, zmieniać te opłaty, walczmy o drzewa w mieście.
Michał Krawczyk, przewodniczący Sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, nie odniósł się wprost do pytania Piotra Borawskiego, ani do kilku kolejnych postawionych przez samorządowców: - Kwestie, o które Państwo pytaliście, będą po kolei przedmiotem prac naszej komisji. Pierwsze posiedzenie, już po wyborach do Parlamentu Europejskiego, będzie poświęcone finansowaniu jednostek samorządu terytorialnego, będziemy już pracować nad ustawą - tłumaczył poseł. - W poprzedniej kadencji Sejmu także zasiadałem w tej komisji i byłem świadkiem tego, jak uchwalane było prawo przez większość wówczas rządzącą. Nie tylko nie brano pod uwagę głosów samorządowców, ale bardzo często je po prostu lekceważono; albo w ogóle nie pytano ich o zdanie, albo przyjmowano prawo niezgodne z tym, co postulowali. Obiecuję, że w tej kadencji Parlamentu żadna decyzja komisji nie będzie podejmowana bez dyskusji z Państwem, wspólnie będziemy wypracowywać nowym model fukcjonowania samorządów.
W konferencji uczestniczyli także m. in.: marszałek Senatu RP Małgorzata Kidawa - Błońska marszałek Senatu RP oraz Zygmunt Frankiewicz - szef Senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Publicznej; przedstawiciele Parlamentarnego Zespołu Samorządowego: przewodniczący poseł Marek Chmielewski i przewodniczący senator Wadim Tyszkiewicz (a także poseł Jacek Karnowski) oraz korporacje samorządowe: Związek Miast Polski, Związek Gmin Wiejskich, Związek Powiatów Polskich, Unia Miast i Miasteczek, Unia Metropolii Polskich.
