Stanisław Pyjas był działaczem opozycji antykomunistycznej w Krakowie. Studiował filologię polską i filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Zmarł 7 maja 1977 w tajemniczych okolicznościach. Jego ciało znaleziono w klatce schodowej przy ul. Szewskiej 7. Według oficjalnej wówczas wersji przyczyną śmierci był upadek ze schodów. Według środowisk opozycyjnych, Pyjas zmarł wskutek pobicia przez funkcjonariuszy SB. Śmierć wstrząsnęła środowiskiem studenckim w całym kraju i wywołała masowe demonstracje studentów m.in. Czarny Marsz w Krakowie.
W 2006 r. Stanisław Pyjas został pośmiertnie odznaczony przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 2019 Krzyżem Wolności i Solidarności. Tajemnica śmierci młodego opozycjonisty budzi od lat zainteresowanie twórców i dziennikarzy. Na motywach jego historii powstały m.in. film fabularny Krzysztofa Krauzego „Gry uliczne” czy film dokumentalny Anny Ferens i Ewy Stankiewicz „Trzech kumpli”.
Autorką poświęconej Stanisławowi Pyjasowi gdańskiej wystawy „Sprawa Stanisława Pyjasa” jest Dorota Nieznalska, z którą współpracował Dariusz Sitek. Tekst w folderze wystawy jest autorstwa Cezarego Łazarewicza. Fragmenty wspomnień Stanisława Pyjasa czyta Cezary Rybiński, dźwięk opracował Jacek Puchalski (Radio Gdańsk), a konsultantem historycznym jest Przemysław Ruchlewski. Koordynacją wydarzenia zajmowały się Monika Krzencessa-Ropiak, Agnieszka Bacławska-Kornacka.
Zobacz wideo promujące wystawę:
Wernisaż zaplanowano w piątek 15 listopada o godz. 17.00 w Galerii Mesa (Museum Store) w ECS. Wystawę można oglądać do 2 marca 2020 r. Wstęp wolny.
