Park Reagana wtedy, Park Południowy teraz
Spotkanie otworzyła Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska, krótką prezentacją najważniejszych kwestii.
- W dokumentach strategicznych mamy bardzo konkretne ramy związane z tym, w jaki miejscu jesteśmy i do czego chcemy dążyć. Rzadko kiedy zdarzają się takie miejskie plany zagospodarowania przestrzennego w Gdańsku, w którym wątki zieleni i wody nie są zabezpieczone - mówiła prezydent. - Mamy obecnie 32 plany miejscowe w toku opracowania, w których zabezpieczono 244 ha pod zieleń i retencję, a także osiem przystąpień, a w nich założenie 60 ha pod zieleń i retencję.
Mówiąc o decyzjach politycznych w kontekście Zielonej Polityki, Aleksandra Dulkiewicz przypomniała:
Dumni jesteśmy z decyzji prezydenta Pawła Adamowicza sprzed kilkunastu lat, która nie była łatwa i dotyczyła pozbawienia ludzi rodzinnych ogródków działkowych, żeby powstać mógł Park Reagana. Dziś największa taka decyzja polityczna związana jest z Parkiem Południowym, gdzie zmieniamy zapisy trzech planów zagospodarowania przestrzennego by, stworzyć móc park o powierzchni ponad 70 ha.
Wymarzony Park Południowy: jakie będą zielone płuca tej części Gdańska?
Program rozwoju Zielone Miasto i Zielony Budżet Obywatelski
Poruszając temat celów strategicznych dotyczących wody i zieleni w mieście, prezydent przypomniała, że 1 marca rozpoczęły się rozmowy z mieszkańcami o programach rozwoju do Strategii Rozwoju Gdańska 2030 plus, jeden z tych programów nazywa się Zielone Miasto (obejmuje też “miasto niebieskie”), a także, że Gdańsk dysponuje obecnie 750 tys m sześc. retencji, dąży zaś do miliona metrów sześc.
Gdańsk w 2030 roku i później. Co jest najważniejsze? Zabierz głos w konsultacjach
Narzędziem realizacji polityki “zieleni i wody” w Gdańsku jest także Budżet Obywatelski z wydzielona pulą środków dedykowaną na związane z nią inicjatywy mieszkańców,
Od BO 2021, kiedy rozwiązanie to zadebiutowało, z ogółu 662 zwycięskich projektów, 139 związanych jest właśnie z wodą i zielenią.
Wyzwania Wielkiej Alei Lipowej i Szańca Zachodniego
- Równie istotna jest dla nas rewaloryzacja i troska o warunki bytowe istniejącej zieleni. Dużym wyzwaniem jest Wielka Aleja Lipowa, po ostatniej wichurze kolejne drzewo niestety trzeba było wyciąć - tłumaczyła prezydent Gdańska, przytaczając także statystyki nowych nasadzeń drzew: w latach 2019 - 2022 nasadzono ponad 18 tys. drzew, dużą część z nich w szpalerach.
Niełatwym zadaniem na najbliższe lata będzie zagospodarowanie Szańca Zachodniego w Nowym Porcie, który stać się ma zielonym miejscem wypoczynku nad wodą. Niezbędna dla realizacji tego przedsięwzięcia jest trwająca obecnie remediacja zanieczyszczonej ziemi. Koszt tej operacji to 9 mln zł, w tym 4 mln zł pochodzi od koncernu Orlen (spadkobiercy CPN, który zanieczyścił glebę). Warianty projektu zagospodarowania przedstawiono równolegle Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków, który nie podjął jeszcze decyzji w tej sprawie.
Nowy Port. Teren Szańca Zachodniego bardziej zanieczyszczony niż wykazała dokumentacja
Budować odporność miasta na zmiany klimatu
Dwie główne polityki miejskie dotyczące kształtowania przestrzeni w kontekście dbałości o zieloną i niebieską infrastrukturę to Gdańska Polityka Zieleni i Gdańska Polityka Wodna - dokumenty opracowane przez Biuro Rozwoju Gdańska.
O GPZ mówiła Edyta Damszel -Turek dyrektorka BRG: - W ciągu ostatnich pięciu lat Biuro Rozwoju Gdańska wykonało niesamowitą pracę, sukcesywnie obejmując tereny zielone planami zagospodarowania. Naszym celem jest budowanie odporności miasta na zmiany klimatu, przy czym największym wyzwaniem w tym kontekście jest rozwój miasta do wewnątrz. Ta intensyfikacja zabudowy na terenach centralnych budzi największe kontrowersje wśród mieszkańców.
Wodny raport. W 2022 roku Gdańsk znów Liderem Rankingu Water City Index
Woda to potencjał i wyzwanie
Założenia Gdańskiej Polityki Wodnej przybliżyła Anna Fikus - Wójcik z BRG: - Gdańsk ma unikalny system wodny, bardzo zróżnicowany. Z jednej strony to nasz potencjał, świadczący o atrakcyjność, a z drugiej strony taka duża ilość wody to wyzwanie. Stąd inicjatywa przygotowania opracowania z poszanowaniem ochrony walorów krajobrazowych, zabezpieczeniem rozwoju niebieskiej infrastruktury i ochrony przeciwpowodziowej.
Ponieważ wody płyną w Gdańsku przez różne tereny, potrzebne są cztery odrębne polityki: Wisły, Motławy, Zatoki Gdańskiej i potoków oraz małych rzek.
Jednym z celów GPW jest minimalizacja efektu miejskich wysp ciepła poprzez odkrywanie skanalizowanych potoków (tam, gdzie jest to możliwe) i zazielenianie ich brzegów. Wiąże się z tym także podkreślenie konieczności integracji wody w krajobrazie w przypadku nowej zabudowy (żeby osiedla budowane były przodem do wody).
Niebiesko - zielone karty
Anna Fikus - Wójcik zapowiedziała, że w przyszłości planiści w BRG we współpracy z Gdańskimi Wodami skupić chcą się na potokach w kontekście ochrony przeciwpowodziowej na dolnym tarasie miasta. Powstaną niebiesko - zielone karty dla poszczególnych terenów, z propozycjami rozwiązań w tym zakresie, będą one wsparciem dla twórców projektów do Budżetu Obywatelskiego i dla jednostek miejskich.
Inspirację spoza gdańskiego środowiska zapewniły dwie prelegentki: Anna Januchta -Szostak z Politechniki Poznańskiej - uznawana za największy autorytet w dziedzinie zielonej i niebieskiej infrastruktury w Polsce (która podkreśliła, że zieleń i woda w mieście nie służy tylko człowiekowi, a dbałość o dobre siedliska dla przyrody powodujemy, że odwdzięczy się ona służąc dobru mieszkańców) oraz Dorota Sikora ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie opowiadająca o stołecznych niebieskich i zielonych projektach.
Zachodni Front Śródmieścia, Park Południowy i al. Grunwaldzka
Druga część spotkania poświęcona była także zieleni i wodzie, ale już w gdańskich projektach, przede wszystkim o charakterze studialnym. Architekci Prof. Katarzyna Rozmarynowska z Politechniki Gdańskiej oraz Łukasz Pancewicz i Karol Drobniewski z firmy A2P2 przybliżyli problematykę rewaloryzacji Zachodniego Frontu Śródmieścia Gdańska (a dokładnie - możliwości nasadzeń wysokich na tym obszarze).
Architektka krajobrazu Joanna Rayss z Rayss Group przybliżyła założenia projektu architektoniczno - krajobrazowego Parku Południowego. Park ma zostać podzielony na cztery strefy - od największej i najmniej tkniętej przez człowieka dzikiej strefy przyrodniczej po najmniejszą i najbardziej zagospodarowaną strefę aktywności i rekreacji.
Od połowy 2022 roku trwają prace nad nowym studium Pasma Alei Grunwaldzkiej. W ramach przedsięwzięcia powstało studium wprowadzenia zieleni na tym obszarze przedstawione przez architektkę Natalię Szablowską. Z kolei architektka Katarzyna Rembarz przybliżyła studium wykorzystania gdańskich akwenów.
