Rzecznicy praw obywatelskich Polski, Czech, Słowacji i Węgier, czyli państw Grupy Wyszehradzkiej od 13 lat spotykają się raz do roku w jednym z państw członkowskich. W tym roku w Europejskim Centrum Solidarności spotkanie poświęcone było przede wszystkim kwestiom: roli umów międzynarodowych w pracy ombudsmana (rzecznika praw obywatelskich), wolności słowa oraz edukacji o prawach człowieka. Podczas wydarzenia w Gdańsku goście zwiedzili także wystawę stałą ECS, po której oprowadził ich Bogdan Borusewicz, spotkali się z prezydentem Lechem Wałęsą i złożyli wieńce pod pomnikiem Poległych Stoczniowców 1970.
- Nasze dwudniowe spotkanie zakończyło się podpisaniem wspólnej deklaracji dotyczącej trzech tematów, którym szczególnie poświęciliśmy nasze dyskusje - mówi Adam Bodnar, rzecznik praw obywatelskich RP. (treść deklaracji publikujemy w dolnej części testu).
Adam Bodnar przypomniał, że w 2018 r. przypada 70. rocznica przyjęcia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka: - Stąd rozmowy o roli umów międzynarodowych w naszej pracy - tłumaczył.
Wspomniał także o tragicznej śmierci słowackiego dziennikarza śledczego Jana Kuciaka, który razem ze swoją narzeczoną został zamordowany w lutym br.
Basil Kerski, dyrektor ECS podkreślił: - To dla nas wyjątkowe wyróżnienie, gościć szczyt rzeczników praw obywatelskich państw Grupy Wyszehradzkiej. To spotkanie ma swoją genezę. Z jednej strony wspomnieć trzeba bardzo bliską współpracę Europejskiego Centrum Solidarności z polskim rzecznikiem praw obywatelskich - mówił. - Z drugiej zaś strony, to właśnie w Gdańsku wiosną 1981 r. na początku rewolucji Solidarności po raz pierwszy pojawił się postulat powołania rzecznika praw obywatelskich w Polsce. Obecność naszego i środkowoeuropejskich rzeczników w tym miejscu ma więc wymiar symboliczny.
W gdańskich obradach rzeczników praw obywatelskich państw Grupy Wyszehradzkiej uczestniczyli:
- Anna Šabatová - ombudsmanka Czech
- Marián Török - sekretarz generalny Biura Ombudsmana Słowacji
- Elisabeth Sándor-Szalay - zastępczyni rzecznika ds. praw podstawowych, Biuro Ombudsmana ds. Mniejszości Narodowych Węgier
- Gyula Bándi - zastępca rzecznika ds. praw podstawowych, Biuro Ombudsmana ds. Przyszłych Pokoleń Węgier
- Adam Bodnar - rzecznik praw obywatelskich RP
DEKLARACJA RECZNIKÓW PRAW OBYWATELSKICH GRUPY WYSZEHRADZKIEJ
My, sygnatariusze niniejszej Deklaracji, w roku 70. rocznicy uchwalenia przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka oraz 65. rocznicy wejścia w życie Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, pragniemy podkreślić istotne znaczenie umów międzynarodowych służących ochronie praw i wolności jednostki oraz konieczność zwiększania wiedzy społeczeństwa na ich temat.
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, będąca bezpośrednią odpowiedzią na masowe naruszenia przyrodzonych i niezbywalnych praw przysługujących każdemu człowiekowi podczas II wojny światowej, oraz późniejsze międzynarodowe akty prawne poszerzające katalog podstawowych praw jednostki i wprowadzające je do krajowych porządków prawnych, wynikają z naszego ogólnoludzkiego dorobku. Stanowią one w codziennej pracy każdego Rzecznika Praw Obywatelskich drogowskaz, wskazujący kierunek działań, które podejmujemy, aby jeszcze lepiej wypełniać szczególnie ważną i odpowiedzialną misję, do której zostaliśmy powołani. Zwracamy się więc do władz państwowych w naszych czterech krajach z apelem o ratyfikację kolejnych ważnych dokumentów międzynarodowych poruszających problematykę praw i wolności jednostki. Pragniemy przypomnieć również
o potrzebie wdrażania postanowień Deklaracji Kopenhaskiej (przyjętej na Konferencji wysokiego szczebla Rady Europy w dniach 12 - 13 kwietnia 2018 r.), w której wskazano na wagę rozwijania mechanizmów mających na celu wykonywanie wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Należy podkreślić, że szczególną rolę w tym zakresie Deklaracja powierza krajowym instytucjom ochrony praw człowieka (pkt 14 Deklaracji).Pragniemy również zwrócić szczególną uwagę na swobodę wypowiedzi oraz wyrażania poglądów jako jeden z fundamentów demokratycznego społeczeństwa oraz podstawowych warunków jego rozwoju i samorealizacji każdej jednostki. Uznając wagę zagadnienia,
z uwagą i troską analizujemy wszelkie sygnały dotyczące problematyki zapewnienia przestrzegania wolności wyrażania poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji.Edukacja o prawach człowieka staje się współcześnie jednym z ważniejszych aspektów pracy z młodszymi członkami naszego społeczeństwa. Jako Rzecznicy powinniśmy podejmować działania zmierzające do kształtowania i wychowywania młodych ludzi na aktywnych i świadomych swych praw obywateli, którzy są prawdziwymi i najważniejszymi strażnikami demokracji i państwa prawa. Głęboko wierzymy, że dzięki odpowiedniej edukacji uda się wykreować wśród nich świadomość znaczenia przyrodzonej godności człowieka oraz poszanowania zasad wolności, równości i solidarności, jako kluczowych czynników dla zapewnienia pomyślnej przyszłości społeczeństw Grupy Wyszehradzkiej.
