Tuż przed rocznicą awarii przepompowni na Ołowiance z 15 maja 2018 r., która skutkowała koniecznością awaryjnego zrzutu ścieków do Motławy do wczesnych godzin 18 maja, zaprezentowano raport zespołu badającego okoliczności awarii oraz podjęte już i planowane działania dotyczące minimalizacji ryzyka podobnych zdarzeń w przyszłości.
O wszystkich tych zagadnieniach opowiadali 10 maja br. na konferencji prasowej: z-ca prezydenta Gdańska Piotr Grzelak, przewodniczący zespołu eksperckiego dr inż. Grzegorz Kostro z Politechniki Gdańskiej, Jacek Skarbek prezes spółki Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna (do niej należy przepompownia na Ołowiance) oraz Jacek Kieloch wiceprezes Saur Neptun Gdańsk (operator obiektów na Ołowiance).
- Po awarii przeprowadzone zostały w sumie 427 badania wód Motławy i Zatoki Gdańskiej, także na kąpieliskach, przez różne instytucje (patrz prezentacja -red.), w tym także państwowe: Sanepid i Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska - przypomniał z-ca prezydenta Gdańska Piotr Grzelak. - Żadne z nich nie wykazało przekroczenia norm środowiskowych. By mieć pełen obraz ewentualnych skutków dla środowiska, poprosiliśmy GIWK o zlecenie kolejnych raportów: Instytut Morski sprawdzał akwen Martwej Wisły i Motławy, Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk - wody Zatoki Gdańskiej. Oba opracowania wykazały brak zmian w środowisku.
Prezydent Piotr Grzelak zaznaczył także, że zrzut ścieków do Motławy nie miał negatywnego wpływu na ruch turystyczny w Gdańsku: badania przeprowadzone dla Gdańskiej Organizacji Turystycznej (patrz prezentacja) wykazały, że do naszego miasta przybyło w ubiegłym sezonie o 17 proc. więcej turystów niż w 2017 r.
Zespół ekspertów, który wyjaśnił okoliczności awarii
- Bezpośrednio po awarii powołaliśmy przy prezydencie Gdańska zespół ekspertów z różnych dziedzin i instytucji, by zbadać przyczyny zdarzenia i otrzymać rekomendacje do wdrożenia na przyszłość - przypomniał Piotr Grzelak. - Równolegle z pracami zespołu eksperckiego, GIWK i Saur Neptun Gdańsk pracowały już nad wdrożeniem rozwiązań, które zminimalizują ryzyko awarii w przyszłości.
Za powołanie zespołu ekspertów odpowiadał Wydział Gospodarki Komunalnej UMG.
- Powołany był w taki sposób, by dobrać ekspertów z różnych dziedzin, specjalistów z dorobkiem naukowym - tłumaczyła Olga Goitowska, z-ca dyrektora WGK UMG. - Zapytania o chęć przystąpienia do zespołu trafiły na politechniki w Polsce, do Wodociągów Polskich, do Krajowej Izby Gospodarczej.
Ostatecznie powstał dziewięcioosobowy zespół ekspertów z dziedzin: automatyka, elektrotechnika, energetyka, budownictwo i inżynieria sanitarna (lista nazwisk w prezentacji).
22 maja 2018 r. odbyło się pierwsze posiedzenie zespołu. Zakończenie prac (podpisanie protokołu raportu) nastąpiło 18 stycznia 2019 r.
- Przepompownia ścieków Ołowianka 2 to obiekt zaliczający się do infrastruktury o znaczeniu strategicznym dla zapewnienia potrzeb mieszkańców. Tłoczy do Oczyszczalni Ścieków Wschód ponad 50 proc. ścieków wytworzonych na terenie aglomeracji Gdańsk - mówiła Olga Goitowska. - Jest więc miejscem, gdzie występuje zwiększone ryzyko popełnienia przestępstw, łącznie z aktami terrorystycznymi. Z uwagi na zawarte w bardzo obszernym raporcie informacje: schematy i opisy urządzeń strategicznych dla funkcjonowania obiektu, ich lokalizację i parametry pracy, pełna treść raportu nie może być udostępniona publicznie.
Olga Goitowska zaznaczyła, że upubliczniony 10 maja abstrakt jest nieodłączną częścią raportu (abstrakt do przeczytania na końcu artykułu) i pozwala na zapoznanie się z jego treścią. Zawiera opis przebiegu awarii, przyczyny oraz rekomendacje, które mają zapobiec wystąpieniu podobnej sytuacji w przyszłości.
Z awarii trzeba wyciągać odpowiednie wnioski
Przewodniczący zespołu eksperckiego dr inż. Grzegorz Kostro z Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej: - Awarie nieodłącznie towarzyszą eksploatacji różnych urządzeń i obiektów. Nie jest możliwe zaprojektowanie i zbudowanie obiektu w stu proc. bezawaryjnego. Nikt nie jest w stanie przewidzieć wszystkich czynników jakie oddziaływać będą na urządzenie czy układ urządzeń podczas eksploatacji, a tym bardziej na na współdziałanie czynników z jakim mieliśmy do czynienia w przypadku awarii przepompowni na Ołowiance, gdzie stworzył się efekty synergiczny, wzmacniający poszczególne czynniki - zaznaczył Grzegorz Kostro. - Ale z każdej awarii trzeba wyciągnąć odpowiednie wnioski. Nasz raport nie jest ekspertyzą techniczną lecz zbiorem opinii ekspertów, którzy uczestniczyli w pracach zespołu. Prezentujemy w nim przebieg awarii, jej przyczyny i rekomendacje na przyszłość. Warto wiedzieć, że od momentu oddania, czyli od roku 2001 do 15 maja ubiegłego roku, nie wystąpiła ani jedna awaria w przepompowni Ołowianka.
|
Jeśli chodzi o przebieg awarii (patrz prezentacja) zespół opisał ją następująco:
|
- Gdyby nie rozpoczęto zrzutu ścieków do rzeki, budynki na Dolny Mieście dalej byłyby zalewane. Moim zdaniem to działanie było adekwatne do zagrożenia jakie powstało w przepompowni - skomentował dodatkowo Grzegorz Kostro.
|
Przyczyny awarii (więcej szczegółów w prezentacji) - szef zespołu zastrzegł, że ich kolejność na liście nie jest związana z ich istotnością
|
Przedstawiając 10 rekomendacji raportu, szef zespołu podkreślił: - Zastosowanie się do wskazanych rekomendacji pozwoli naszym zdaniem na uniknięcie podobnych zdarzeń w przyszłości, ale nikt z nas nie da głowy, że awaria już nie wystąpi. Mogą pojawić się inne okoliczności i czynniki, które nie zostały tu uwzględnione.
Również tutaj zastrzegł, że kolejność rekomendacji na liście nie stanowi o ich ważności.
Wszystkie rekomendacje zawarte są w prezentacji, wyszczególniamy te, do których dodatkowo odnieśli się odpowiedzialni za ich wdrożenie prezesi GIWK i Saur Neptun Gdańsk.
Sprawnie działająca przepompownia PM-1, w tym zwłaszcza jej kraty i pompy, zapewniająca 1-2 godzinną retencję ścieków w kolektorze grawitacyjnym WM-1.
- Przepompownia PM1 działa na czwartym z kolektorów dochodzących do Oczyszczalni Wschód i jest nowym, oddanym do eksploatacji w 2016 r. Od początku zarówno my, jak i SNG wielokrotnie wzywaliśmy producentów pomp i krat, by doprowadzili urządzenia do stanu pełnej funkcjonalności - komentuje Jacek Skarbek, prezes GIWK. - Ich zalecenia odnośnie poprawy pracy pomp nie dały rezultatu: pracowały niestabilnie, a gdy doszło do awarii w przepompowni Ołowianka, miały przestój z powodu awarii krat. Podjęliśmy decyzję, by pompy dotychczasowe zastąpić innymi, a kraty albo zostaną gruntownie zmodernizowane, albo je wymienimy.
W pełni sprawna automatyka, odporna na chwilowe zaniki napięcia
- Dokonaliśmy rozbudowy systemu. UPS działa poprawnie, a obecnie montujemy dodatkowy, rezerwowy UPS, będzie gotowy do końca maja - raportuje Jacek Kieloch wiceprezes Saur Neptun Gdańsk: - Ma to zminimalizować ryzyko wystąpienia w przyszłości awarii związanych z wystąpieniem spadku napięcia. Dodatkowo, do trzeciego kwartału bieżącego roku zamontujemy akustyczną sygnalizację przepełnienia zbiornika.
Sprawny agregat spalinowy awaryjnego zasilania elektrycznego silników pomp (zwiększenie jego mocy, by możliwe było zasilanie dwóch pomp przy braku zasilania podstawowego z sieci).
Jacek Kieloch: - W dniu awarii zanik napięcia był zbyt krótki - poniżej 20 sekund, nie wystąpiła więc potrzeba załączenia się systemu awaryjnego. Po awarii przetestowała go dla nas firma zewnętrzna, jest w pełni sprawny. Zwiększenie mocy agregatu pozwalającego na pracę całej przepompowni bez zasilania energetycznego przez długi okres czasu nastąpi po przebudowie agregatorni planowanej do 2021 r.
Modernizacja przepompowni Ołowianka w przygotowaniu
Niezależnie od rekomendacji zespołu, spółka GIWK przygotowuje kompleksową modernizację przepompowni Ołowianka, którą planuje zakończyć do 2021 r. (patrz - prezentacja).
- Polegać będzie m.in. na wzmocnieniu konstrukcji i poprawie szczelności pompowni, by uniemożliwić ponowne zalanie pomp i na wspomnianej już wymianie układu sterowania i zasilania, by był odporny na zaniki napięcia z sieci energetycznej - tłumaczył Jacek Skarbek. - Oprócz rekomendacji zespołu, w ramach przebudowy chcemy także ograniczyć uciążliwości przepompowni dla otoczenia, a zwłaszcza dla zbliżającej się do niego zabudowy mieszkaniowej.
Spółka będzie realizować modernizację obiektu ze środków własnych. Póki co Jacek Skarbek nie chciał szacować kosztów inwestycji: - Szykujemy teraz specyfikację do zamówienia dokumentacji projektowej. Kiedy powstanie (możemy ostrożnie szacować, że pod koniec tego roku), będziemy mogli mówić o kosztach.
Kończąc konferencję, prezydent Piotr Grzelak przypomniał, że kontrakt Saur Neptun Gdańsk kończy się w 2023 r.: - I nie ma w nim zapisu, który umożliwiałby jego przedłużenie na kolejne lata. Na dwa lata przed zakończeniem kontraktu, poinformujemy o decyzjach co do modelu dalszego funkcjonowania gospodarki wodno-ściekowej w Gdańsku.
Zapytany przez dziennikarzy, który z sześciu wymienionych w raporcie czynników awarii uważa za najistotniejszy, Grzegorz Kostro odparł: - Nie jestem w stanie odpowiedzieć na to pytanie, każdy z nich miał swój udział w awarii. Gdyby wystąpiły niezależnie, prawdopodobnie nie doszłoby do niej, ale ponieważ pojawiły się w tym samym czasie, nastąpiła kumulacja ich oddziaływań, co spowodowało wydarzenia z 15 maja ubiegłego roku.
