Ratusz Oruński stanął przy ul. Gościnnej 1 w roku 1867. Do końca II wojny światowej był siedzibą lokalnego magistratu. W latach 30. XX wieku funkcjonował tu także Ośrodek Pomocy Bezrobotnym, Urząd ds. Młodzieży, Urząd Stanu Cywilnego i policja kryminalna. W 1940 roku "zainstalował się" tu Luftschutz Reviergruppe 6 - oddział organizacji odpowiedzialnej za obronę przeciwlotniczą.
Każdy kamień coś znaczy
Wyremontowany i zmodernizowany budynek dawnego ratusza dziś zachwyca. Neogotycka bryła wyraźnie nawiązuje do architektury średniowiecznych katedr: czerwona cegła, wieńczące szczyt fasady wieżyczki-sterczyny i pionowe elementy dekoracyjne, które podkreślają strzelistość budowli. Jeśli jednak miłośnik architektury podejdzie bliżej, może być lekko zdezorientowany: ornamenty na fasadzie wyraźnie nawiązują do secesji - łuki ponad oknami parteru zdobią liście kasztanowca oraz winnej latorośli. Są też dwie płaskorzeźby przedstawiające postacie kobiece, greckie boginie: Demeter i Temida. Demeter, bogini urodzaju, zbóż i rolnictwa, w jednej ręce trzyma sierp i bukiet kłosów zboża, a w drugiej księgę. Postać ta wskazuje na rolniczy charakter Oruni. Temida, bogini sprawiedliwości, dzierży swoje nieodłączne atrybuty: wagę i miecz. To znak, że w budynku tym zapadały niegdyś ważne decyzje.
Metamorfoza - najważniejsze jest wnętrze
W 2016 roku budynek ratusza przeszedł w ręce Miasta. Miał stać się przestrzenią działań społecznych, siedzibą biblioteki oraz rady dzielnicy - taka była wola mieszkańców. Prace remontowe ruszyły w połowie 2020 roku. Wieloletnia dewastacja oraz zmiana funkcji budynku, wymusiły gruntowną przebudowę układu pomieszczeń, klatki schodowej, dostosowanie do osób ze szczególnymi potrzebami (m.in. poprzez montaż windy). Wykonano nowe instalacje, wymieniono okna i drzwi, założono nowoczesną wentylację. Wszystkie prace objęte były nadzorem konserwatorskim. Czuwali nad nimi także archeolodzy.
Jak wygląda wnętrze ratusza po rewitalizacji? Eleganckie otwarte foyer już od progu wita wszystkich gości. Dalej: dwie profesjonalne sale warsztatowe, a w nich rzutniki, ekrany, nagłośnienie. Jest też pomieszczenie do indywidualnych spotkań, m.in. z terapeutą, doradcą zawodowym czy radnym dzielnicy. Jest też duża sala konferencyjna, a na piętrze - nowoczesna otwarta przestrzeń nowej biblioteki. Budynek został przygotowany do pełnienia zupełnie nowych funkcji..
Jego zewnętrzna bryła nie została zmieniona - Demeter i Temida nadal spoglądają z góry na przyszłych bywalców ratusza. Dwa piętra odnowionego Ratusza Oruńskiego zajmuje filia Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gdańsku. Każdy może przyjść i swobodnie pobuszować między półkami, by znaleźć najciekawszą książkę, film, płytę z muzyką. Biblioteka czynna będzie w tygodniu aż do godziny 19.00, w soboty do godz. 15.00. W ratuszu swoje miejsce znalazła także Gdańska Fundacja Innowacji Społecznej, wspierająca gdańszczan, szczególnie tych najmłodszych. Dzięki nim ratusz na pewno będzie przestrzenią ciekawych warsztatów i spotkań terapeutycznych. Duży budynek ratusza jest także siedzibą Rady Dzielnicy Orunia - Święty Wojciech - Lipce.
Choć w obecnej, zimowej aurze, trudno to dostrzec, to teren wokół ratusza został atrakcyjnie zagospodarowany - nowe ławki i stojaki na rowery przydadzą się już za kilka miesięcy, gdy na Orunię zawita wiosna.
Najważniejszy jest człowiek
Rewitalizacja to nie tylko remonty, ale, przede wszystkim, kompleksowe działania na rzecz lokalnych społeczności, które mają pozytywny wpływ na codzienne życie, pracę i spędzanie wolnego czasu przez mieszkańców. To proces długi i skomplikowany dlatego, realizując te zadania, Biuro Rozwoju Gdańska współpracuje z Gdańskimi Nieruchomościami, Dyrekcją Rozbudowy Miasta Gdańska, radami dzielnic i organizacjami pozarządowymi.
Remont Ratusza Oruńskiego był ogromnym wyzwaniem, gdyż budynek wpisany jest do Gminnej Ewidencji Zabytków i objęty ochroną konserwatorską. Jego przebudowa to element Programu Rewitalizacji dzielnic Gdańska, współfinansowanego z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014 - 2020. Koszt inwestycji, współfinansowanej przez Unię Europejską, to ponad 6,5 mln zł. 2,7 mln zł na ten cel przekazała Gmina Miasta Gdańska. Koordynatorem programu rewitalizacji jest Biuro Rozwoju Gdańska. Obejmuje on, obok Oruni, także Nowy Port z Twierdzą Wisłoujście, Dolne Miasto oraz Biskupią Górkę ze Starym Chełmem.
Oprac. KG
