Resurgam, czyli nowe życie Stanisławy Przybyszewskiej

Schyłek lata 1935 roku, dzień przed świętem Matki Boskiej Zielnej. W baraku przy Gimnazjum Polskim w Gdańsku cicho gaśnie Stanisława Przybyszewska, pisarka, autorka „Sprawy Dantona”, córka malarki Anieli Pająkówny i „smutnego szatana” – Stanisława Przybyszewskiego. W tym roku mija 90 lat od śmierci artystki, z tej okazji Gdański Archipelag Kultury organizuje pierwszy w historii Festiwal poświęcony tej niedocenianej ikonie Gdańska. Wydarzenia zaplanowano w dniach 15.09-25.10.2025. W programie warsztaty, wystawa, spektakl i seanse filmowe. Szczegóły można znaleźć na stronie Gdańskiego Archipelagu Kultury.
15.09.2025
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl

Przybyszewska miasta nad Motławą nie lubiła, to jednak spędziła tu ostatnie 12 lat życia i nigdy nie zdecydowała się stąd wyjechać. Traf chciał, że w Gdańsku w zasadzie nic po niej nie pozostało. Nie zachował się barak, w którym mieszkała ani grób na cmentarzu na Chełmie, gdzie ją pochowano. Jej rysunki, dokumenty i pamiątki znajdują się dziś w archiwum w …. Poznaniu. Jak więc przywrócić Przybyszewską miastu i to nie okazjonalnie, a na stałe?  

- Dlatego właśnie już od września czeka na uczestników bogata oferta festiwalowych wydarzeń. Zaczniemy od warsztatów performatywno-tanecznych. Spotkania poprowadzą doświadczone choreografki, a efekt ich współpracy z uczestnikami i uczestniczkami warsztatów zobaczymy 26 września wieczorem, w ogrodzie przy kościele Podwyższenia św. Krzyża w Gdańsku-Chełmie. Dlaczego tam? Ten zieleniec to dawny cmentarz katolicki, na którym według wszelkiego prawdopodobieństwa pochowano Stanisławę – tłumaczy Anna Sadowska, kuratorka Festiwalu. Spektakl więc będzie ruchowo-dźwiękową instalacją site-specific i odnosić się będzie do doświadczenia bohaterki Festiwalu i do kwestii życia, śmierci i pamięci. We wrześniu pokażemy także 2 filmy nieme z lat 30-tych, bo Przybyszewska była zagorzałą kinomanką i gotowa była wydać ostatnie guldeny na to, by pójść do kina na ulubiony film – opowiada Anna Sadowska.

Organizatorzy Festiwalu zastanawiali się, jak pokazać gdańszczanom postać tak złożoną, a jednocześnie fascynującą. Przybyszewska nie ma w Gdańsku pomnika (jeśli nie liczyć tablicy pamiątkowej przy dawnym Gimnazjum) ani ulicy. Żadna szkoła czy instytucja nie nosi jej imienia, a tramwaj, którego jest patronką, od kilku lat przechodzi remont i nieprędko powróci na tory. Festiwal, z podtytułem „Resurgam” (łac. „zmartwychwstanę”), ma szansę wpisać się w coroczny miejski kalendarz i tym samym sprawić, by postać artystki stała się w Gdańsku bardziej widoczna.

 

- Oprócz pokazów filmowych i spektaklu GAK przygotował także warsztaty dźwiękowe, artystyczne oraz spotkanie ze wspólnym czytaniem tekstów Przybyszewskiej. Od 25 września zaś przed budynkiem PAN Biblioteki Gdańskiej stanie wystawa plenerowa, poświęcona pisarce i jej związkom z Gdańskiem. Wystawę wspólnie przygotowują GAK oraz PAN BG.  Z listów Przybyszewskiej wiemy, że bywała w Danziger Stadtbibliothek (bibliotece miejskiej) i jak niewiele rzeczy w Gdańsku ceniła, tak chwaliła jej "znakomite zaopatrzenie" – mówi Dagmara Binkowska z PAN BG.

- Wszystkie wydarzenia w ramach Festiwalu będą bezpłatne dla osób uczestniczących, na niektóre obowiązywać będą zapisy. Chcemy też, by nasze wydarzenia były dostępne – dodaje Agnieszka Haponiuk, koordynatorka dostępności w GAK. – Wybrane wydarzenia będą tłumaczone na Polski Język Migowy, a do wystawy dołączymy audioprzewodnik. Materiały drukowane będą czytelne i odpowiednie dla osób słabowidzących, dołożymy też starań, by ułatwić udział w wydarzeniach osobom z alternatywną motoryką.

Resurgam. Festiwal Stanisławy Przybyszewskiej – plan wydarzeń

  • Warsztaty performatywno-taneczne | PLAMA | 15 - 26.09
  • Wystawa plenerowa | UL. WAŁOWA 24 | 25.09-24.10
  • Spektakl performatywno-taneczny | OGRÓD POCMENTARNY PRZY PARAFII PODWYŻSZENIA KRZYŻA ŚW.| 26.09.25
  • Ukojeniowe warsztaty dźwiękowe dla dorosłych | STACJA ORUNIA| 27.09; 28.09
  • Warsztaty z performatywnego czytania tekstów S. Przybyszewskiej | STACJA ORUNIA | 27.09
  • Warsztaty artystyczne z wykorzystaniem zmywalnych tatuaży | STACJA ORUNIA| 28.09,
  • Seanse filmowe | WINDA | 27, 28.09
  • Podsumowanie projektu | SCENA MUZYCZNA | 25.10

Projekt realizowany przez Gdański Archipelag Kultury, w partnerstwie z PAN Biblioteką Gdańską i Parafią Podwyższenia św. Krzyża. Partnerzy medialni: Radio Gdańsk, Dziennik Bałtycki, Trojmiasto.pl.

Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Więcej informacji na stronie: https://gak.gda.pl/resurgam-festiwal-stanislawy-przybyszewskiej/

TV

Chirurg i artysta