• Start
  • Wiadomości
  • Rada Miasta: od teraz w Oliwie ulica Marii Janion, mimo sporu

Rada Miasta: od teraz w Oliwie ulica Marii Janion, mimo sporu

Od teraz zamiast długiej ul. Jana Bażyńskiego w Oliwie są dwie krótsze: ul. Jana Bażyńskiego i ul. Marii Janion. Takie było życzenie Senatu UG i społeczności akademickiej, do czego przychylili się radni Koalicji Obywatelskiej i Wszystko dla Gdańska. Radni Prawa i Sprawiedliwości wstrzymali się, twierdząc, że taka zmiana łamie zasady demokracji, ponieważ nie uwzględniono głosu Rady Dzielnicy Oliwa, która jest przeciwna tej inicjatywie.
30.10.2025
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl
Siwa Maria Janion siedzi wśród stosów książek
Maria Janion to jeden z gigantów polskiej humanistyki. Do Gdańska przyjechała z Warszawy niechętnie, z nakazem pracy od ówczesnych władz. Miała wielki udział w tym, że Gdańsk z miasta robotniczego, o drugorzędnym znaczeniu na mapie Polski, od początku lat 70. zaczął przekształcać się w ośrodek myśli wolnościowej, opozycyjnej wobec komunistycznych władz
fot. Witek Orski za www.janion.pl

Rektor gorąco przekonywał

Na czwartkowe obrady Rady Miasta Gdańska (30 sierpnia) osobiście przyszedł prof. Piotr Stepnowski, rektor Uniwersytetu Gdańskiego - po to, by przekonać wszystkich, że to dobry pomysł:

  • ul. Bażyńskiego nadal będzie - tyle, że krótsza, bo ograniczona do odcinka, przy którym znajdują się domy mieszkalne. To oznacza, że dla mieszkańców nic się nie zmieni: ani adresy, ani jakość życia.
  • ta część ul. Bażyńskiego, która przylega do terenów Uniwersytetu Gdańskiego odtąd zostaje przemianowana na ul. Marii Janion. Była to wielka postać polskiej nauki, której praca w latach 60., 70. i 80. XX wieku nadała rangę Gdańskowi, jako ośrodkowi myśli humanistycznej, wolnościowej
  • zmiana nazwy części ulicy jest zgodna z wolą Senatu Uniwersytetu Gdańskiego, który o to wnioskował do prezydent Gdańska. W Oliwie nie są planowane nowe ulice, a uhonorowanie prof. Marii Janion w ten sposób sprawi, że zmiana adresu dotyczy tylko budynków uczelnianych w tym Rektoratu UG i Wydziału Nauk Społecznych UG.

PROF. PIOTR STEPNOWSKI, REKTOR UG, O INICJATYWIE NADANIA ULICY IMIENIA MARII JANION:

 

Radnych Koalicji Obywatelskiej i Wszystko dla Gdańska nie trzeba było specjalnie przekonywać. To w większości absolwenci Uniwersytetu Gdańskiego, którzy znają i szanują dorobek Marii Janion, a przynajmniej o niej słyszeli. 

W wieku 93 lat zmarła prof. Maria Janion, wybitna naukowczyni, znawczyni romantyzmu, wykładowczyni UG

Dwie linie i znaki naniesione na mapę dla orientacji czytelników
Skrzyżowanie ul. Jana Bażyńskiego w Oliwie z ul. Wita Stwosza. Niebieska linia oznacza tę część ulicy, której patronem nadal będzie Jan Bażyński. Linia pomarańczowa to przebieg nowej ul. Marii Janion. Gmach oznaczony czerwoną gwiazdką to hala Olivii, żółty kwadrat - gmach Wydziału Nauk Społecznych UG, seledynowy trójkąt - stary budynek Rektoratu UG (nowy jest niemal vis a vis, po drugiej stronie ulicy)
mat. ortofotomapa/gdansk.pl

Głosy przeciwko zmianie

Radni Prawa i Sprawiedliwości, choć też na ogół są absolwentami UG, a niektórzy nawet pracownikami naukowymi tej uczelni, nie bardzo chcieli słuchać argumentów rektora Piotra Stepnowskiego. Mówili o: 

  • niszczeniu ideałów partycypacji społecznej, z powodu zignorowania stanowiska Rady Dzielnicy Oliwa 
  • rzekomym zacieraniu znaczenia postaci Jana Bażyńskiego, który w XV wieku jako pomorski szlachcic Hans von Beysen w państwie krzyżackim przeszedł na stronę króla Kazimierza Jagiellończyka i wystąpił z wnioskiem o inkorporację ziem krzyżackich do Polski
  • przymuszaniu do wyboru między jedną a drugą postacią
  • o potrzebie przeprowadzenia wśród mieszkańców Oliwy referendum w sprawie podzielenia ulicy Bażyńskiego

Część wypowiedzi po stronie PiS była podszyta niechęcią do Marii Janion, jako osoby obcej pod względem światopoglądowym. Nieprzypadkowo. Uczona nie ukrywała swojego krytycznego stosunku do wielu polskich zjawisk społecznych i politycznych - w tym nacjonalizmu. Uważała, że skrajna wersja "patriotyzmu" dość precyzyjnie znajduje swój odpowiednik w figurze wampira. Jednoznacznie popierała współczesne inicjatywy emancypacyjne kobiet, czemu w ostatnich latach życia dawała wyraz w wywiadach, publikowanych przez media.       

Widok ulicy w jej osi, z budynkami i drzewami po lewej i prawej stronie
Mieszkalna część ul. Jana Bażyńskiego, czyli nadal ul. Jana Bażyńskiego - od ul. Polanki do ul. Wita Stwosza
fot. Piotr Wittman/gdansk.pl

Dialog, którego nie było

Tezy stawiane przez radnych PiS wywołały sprzeciw rektora UG, który stwierdził, że społeczność akademicka jest liczna i jej głos powinien być brany pod uwagę. Ponadto władze uczelni próbowały podjąć dialog z Radą Dzielnicy Oliwa, ale nawet nie dano im takiej możliwości. Prof. Stepnowski zaapelował, by przeciwnicy nie sięgali po argumenty, które w zestawieniu z wagą postaci i dorobku Marii Janion brzmią niezbyt poważnie. 

MONIKA CHABIOR, ZASTĘPCZYNI PREZYDENTA GDAŃSKA, O MARII JANION I ULICY JEJ IMIENIA:

 

Radni PiS chcieli odesłać uchwałę do dalszego procedowania w odpowiedniej komisji RMG, ale ten wniosek koalicyjna większość odrzuciła w głosowaniu.

Ci radni PiS, którzy domagali się referendum w sprawie ul. Marii Janion, usłyszeli w odpowiedzi, że mogli z tego skorzystać kilka lat temu, gdy forsowali zmianę ul. Dąbrowszczaków na ul. Lecha Kaczyńskiego. Wówczas jednak nie widzieli takiej potrzeby. Referendum jest, owszem, potrzebne, gdy chodzi o zmianę prywatnych adresów mieszkańców - a to akurat nie dotyczy ani rektoratu UG, ani uczelnianego kampusu.  

Widok ulicy, pokazany w jej osi - na lewo i prawo są drzewa i zabudowania
Uniwersytecka część dotychczasowej ul. Jana Bażyńskiego, czyli od teraz ul. Marii Janion - od ul. Wita Stwosza do al. Grunwaldzkiej
fot. Piotr Wittman/gdansk.pl

My wszyscy z niej!

Wypowiedzi rektora współbrzmiały z głosem radnych Koalicji Obywatelskiej i Wszystko dla Gdańska. W bardzo osobistym tonie mówiła radna Jolanta Banach:

Jestem zasmucona i zawstydzona nieadekwatnością argumentów poruszanych przez radnych PiS-u i radnych Dzielnicy Oliwa, w zestawieniu ze znaczeniem dorobku Marii Janion dla nauki gdańskiej, kultury gdańskiej, dydaktyki gdańskiej, tożsamości Gdańska i wolności Gdańska. I z całym szacunkiem, jak zawsze całym sercem jestem za wzmocnieniem kompetencji rad dzielnic, a zwłaszcza ich finansów, to nie zawsze muszą mieć rację. I tego też uczyła nas Maria Janion, na naszym seminarium gdańskim: nieustraszoności, czyli rozpoznawania sytuacji, w których… Znamy z historii, i z doświadczenia sytuacje, gdzie presja nawet większości nie jest uzasadniona. Maria Janion dla polskiej nauki i nauki gdańskiej zrobiła rzecz, która jest znakiem firmowym Gdańska. U niej nauki pobierali nasi najwybitniejsi pisarze: Stefan Chwin, Paweł Huelle. Ona stworzyła gdańskich krytyków i historyków literatury: profesor Ewę Graczyk, profesora Stanisława Rośka, profesora Zbigniewa Majchrowskiego. Przepraszam, że wszystkich nie wymienię. Ona wyuczyła dziesiątki, setki, gdańskich polonistów i polonistek. I ona prowadziła nas ku wolności. To afirmacja wolności szkoły Marii Janion nauczyła nas odpowiedzialności za zaangażowanie w opozycję 1980 roku. U niej uczyli się pierwsi współzałożyciele Niezależnego Zrzeszenia Studentów: Tomek Bedyński, Marek Sadowski, Andrzej Zarębski. To u niej uczyli się Jacek Rybicki z “Solidarności”, który odszedł od nas rok temu, i na którego pogrzebie byłam, ponieważ był kolegą z seminarium. To u niej uczył się Wojtek Książek z oświatowej “Solidarności”. Bo my wszyscy jesteśmy z niej! Dlatego, jak będziemy przywoływać tutaj takie argumenty, to partycypacja, w obronie której panowie występujecie, będzie zwykłą małostkowością.

Ostatecznie uchwałę o ustanowieniu ul. Marii Janion radni poparli większością głosów 25, a siedmioro radnych wstrzymało się od głosu.

ZAKOŃCZONA GŁOSOWANIEM DEBATA NA TEN TEMAT ODBYWAŁA SIĘ OD GODZ. 13.15 DO 14.09 - ZOBACZ: 

 

TV

“Chciałbym ‘mówić’ coraz mniej”