O przepędzeniu diabła - dla nas i dla Ukrainy
„O przepędzeniu diabła” to już trzecia kolęda z kolekcji Europejskiego Centrum Solidarności, która powstała w ramach projektu Kolędowanie w ECS. Wszystkie trzy łączą ponadczasowe treści z aktualnymi, ale ta najnowsza, podsumowująca miniony rok, jak chyba żadna dotąd jest jednoznaczna w treści.
- Bardzo się cieszymy, mogąc ofiarować kolejną kolędę, która okazuje się pieśnią świąteczną i zapisem naszych emocji w jednym - mówi Basil Kerski, dyrektor ECS. - W niemal dziesiątym miesiącu wojny bardzo trzeba Ukrainie i światu przepędzenia diabła, a my wszyscy, zacytuję tutaj naszą nową kolędę: „bądźmy szczodrzy, miłosierni i dobrzy dla siebie”.
Setki Gdańszczanek i Gdańszczan wspólnie zaśpiewały kolędy i pastorałki w ECS. Zobacz ZDJĘCIA
Kolęda, jakiej jeszcze nie było
Autorem tekstu jest gdański poeta Michał Piotrowski. Muzykę napisała Maja Miro.
Powstało dzieło niejednorodne, ale zaskakująco spójne. Wszystko przez to, że część tekstu - o jak najbardziej tradycyjnej treści - napisana została tuż przed rosyjską agresją na Ukrainę, a reszta już pod bezpośrednim wpływem wojennych zbrodni Putina.
- Wiosną w anielski, kolędowy nastrój zaczęła mi się natrętnie wbijać brzęczącą nutą fraza „co to będzie?” - opowiada Michał Piotrowski. - To było pytanie, które zadawało sobie wtedy wielu z nas - mówi Michał Piotrowski.
Poeta napisał do szuflady pastorałkę, w zupełnie innym duchu niż kolędę - był to test pełen niepokoju i złości, zadziorny i waleczny.
Cappella Gedanensis zaśpiewała najpiękniejsze polskie kolędy dla Gdańszczanek i Gdańszczan
O przepędzeniu diabła - skąd trąba antyputina?
I najprawdopodobniej te dwa, bardzo różniące się teksty, nigdy nie zostałyby połączone w całość, gdyby nie autorka muzyki.
- Gdy przeczytałam pastorałkę, która opowiada o tym, co nas boli tu i teraz, wiedziałam, że chcę te dwa utwory połączyć w jeden - wspomina Maja Miro.
- Początkowo byłem sceptyczny - przyznaje Michał Piotrowski. - Szybko jednak okazało się, że ten zabieg nadał całości charakteru.
Do realizacji muzyki Maja Miro wykorzystała niecodzienne instrumenty: lirę korbową, kanun, baraban, bębenek obręczowy i… trąbę antyputinę - instrument stworzony ad hoc z ciekawego elementu dużych gabarytów, znalezionego w pracowni rzeźbiarza Czesława Podleśnego.
W sumie muzykę zagrało 117 strun.
„Niechaj ci się wyśni” - nowa, piękna kolęda ECS o wędrowcy, który znajduje schronienie
Putinowe oblicze diabła i wata opatrunkowa
Całość dopełnia klip do kolędy, który jest dziełem Joanny Kucharskiej. Autorka do realizacji
- Po przeczytaniu tekstu szybko przyszły wizja i duża radość, gdy dowiedziałam się, że mogę skorzystać z archiwalnych zbiorów zdjęciowych ECS, bo kolaż to moje ulubione medium wyrazu - mówi Joanna Kucharska. - Od razu wiedziałam, że zestawię stare zdjęcia z kolorowymi wdziankami kolędników. I tak kolędnicy dostali brokatowe ubranka z papieru kupionego w sklepie papierniczym w Gdyni, a wata opatrunkowa zaprezentowała się jako zaspy śnieżne.
ZOBACZ CAŁOŚĆ:
Długi ogon, sroga mina, czarcie rogi, twarz ******
O przepędzeniu diabła
tekst / Michał Piotrowski
muzyka / Maja Miro
czas powstania / KOLĘDA Z KOLEKCJI ECS, 2022
Powiedz nam pasterzu dobry,
powiedz, na co patrzysz?
Anioł Pański cztery gwiazdy
pozawieszał na krzyż.
Ciemną nocą dobra wróżba
błyska nad dachami:
Bóg narodził się w stajence,
by żyć między nami!
Niech brzmi kolęda na znak wielkiej łaski
w Betlejem, w Gdańsku i na całym świecie:
że mrok rozjaśni swoim złotym blaskiem
Bóg wszelkiej mocy - maluteńkie Dziecię!
Co to będzie, co to będzie.
Co to będzie, co to będzie:
diabeł chodzi po kolędzie.
Długi ogon, sroga mina.
Długi ogon, sroga mina,
czarcie rogi, twarz ******.
Chodzi diabeł nam pod domem.
Chodzi diabeł nam pod domem,
straszy piekłem i atomem.
Tupie nogą, siarką smrodzi.
Tupie nogą, siarką smrodzi,
nie wie nikt, o co mu chodzi.
W tej godzinie świat się cały
nadziwić nie może,
jakim cudem małym dzieckiem
jesteś wielki Boże.
Pobłogosław nam łaskawie
Jezu malusieńki,
zabierzemy Cię do serca
z tej zimnej stajenki!
Niech brzmi kolęda na znak wielkiej łaski
w Betlejem, w Gdańsku i na całym świecie:
że mrok rozjaśni swoim złotym blaskiem
Bóg wszelkiej mocy - maluteńkie Dziecię!
Zbiły dzieci się w gromadę.
Zbiły dzieci się w gromadę,
My czartowi damy radę.
Rachu-ciachu i po strachu.
Rachu-ciachu i po strachu,
niech już diabeł „иди ** ***”.
Lecą zewsząd śnieżne kule.
Lecą zewsząd śnieżne kule
prosto diabłu za koszulę.
Aż się rogacz zatrząsł z trwogą,
prychnął, kichnął, skulił ogon.
I kopyta gubiąc kuse, zwiał do piekła jednym susem.
Wokół stołu zgromadzeni
w tej świątecznej bieli,
zapomnijmy choć przez chwilę
o tym, co nas dzieli.
Bądźmy szczodrzy, miłosierni
i dobrzy dla siebie,
nieśmy pomoc i nadzieję
tym, co są w potrzebie.
Niech brzmi kolęda na znak wielkiej łaski
w Betlejem, w Gdańsku i na całym świecie:
że mrok rozjaśni swoim złotym blaskiem
Bóg wszelkiej mocy - maluteńkie Dziecię!
Twórcy kolędy - wszyscy, co do jednego
- tekst - Michał Piotrowski
dziennikarz, poeta, autor książek poetyckich, współzałożyciel i frontman zespołu Towary Zastępcze, rzecznik prasowy marszałka województwa pomorskiego, od kilku lat z pasją eksploruje i opisuje zapomniane zabytki Pomorza
- muzyka, trąba antyputina - Maja Miro
flecistka specjalizująca się w instrumentach historycznych, improwizatorka, autorka projektów intermedialnych, realizuje autorski festiwal Cappella Angelica w bazylice Mariackiej, doktor sztuk muzycznych, pedagożka Akademii Muzycznej w Gdańsku
- wokal - Joanna Knitter
wokalistka bluesowa i jazzowa, na stałe związana z Take It Easy Przemka Dyakowskiego oraz autorskim projektem Blues & Folk Connection, wydała 15 krążków, także ze swoją muzyką i tekstami, pedagożka Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku
- kontrabas - Michał Bąk
kontrabasista jazzowy specjalizujący się również w muzyce dawnej, jako solista, kameralista i muzyk orkiestrowy współpracuje z takimi zespołami, jak: Holland Baroque, {oh!} Orkiestra Historyczna czy Goldberg Baroque Ensemble, założyciel zespołu Michał Bąk Quartetto
- harfa celtycka - Laura Jurčová
studentka Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku, współpracuje z orkiestrami Opery i Filharmonii Podlaskiej oraz filharmonii Sinfonia Baltica w Słupsku, wzięła udział w nagrywaniu płyty „Molitva na Vostoke” (2018), gra w kwartecie rodzinnym Alternativo
- kanun - Hubert Połoniewicz
choć ukończył studia z zakresu grafiki, jest pod wpływem fascynacji muzyką etniczną – gra w wielu formacjach folkowych, a także buduje, konserwuje i naprawia instrumenty muzyczne, specjalizuje się w rekonstrukcji polskich fideli kolanowych (suka biłgorajska, chordofon płocki)
- lira korbowa - Jowita Cieślikiewicz
pianistka, kompozytorka, aranżerka, autorka muzyki do spektakli teatralnych związana z Miejskim Teatrem Miniatura w Gdańsku, edukuje muzycznie dzieci, współzałożycielka zespołu Oczi Cziorne - za użyczenie instrumentu ECS dziękuje Miejskiemu Teatrowi Miniatura w Gdańsku
- baraban i bębenek obręczowy - Piotr Rogaliński
od 30 lat działa na pograniczu teatru, muzyki i plastyki, tworzy głównie w drewnie – rzeźby, „nie-zabawki” oraz rekwizyty kolędnicze, na podstawie dawnych wzorów wykonuje dekoracje i scenografie, gra w kapelach Odloty i Towarzyskiej prezentujących muzykę tradycyjną
- animacja - Joanna Kucharska
graficzka związana z trójmiejską sceną alternatywną, filolożka polska z pierwszego wykształcenia, basistka z powołania, od niemal 10 lat zajmuje się grafiką, głównie produkcją animowanych teledysków
- wybór zdjęć i fotoedycja - Ewa Konkel
zdjęcia ze zbiorów ECS - autorzy, spis alfabetyczny
- Janusz Bałanda Rydzewski
- Leszek Biernacki
- Giedymin Jabłoński
- Grzegorz Jerkiewicz
- Jan Juchniewicz
- Tadeusz Kłapyta
- Piotr Kwieciński
- Leszek Latos
- Wojciech Milewski
- Zenon Mirota
- Bogusław Nieznalski
- Leon Szmaglik
- Janusz Uklejewski
- Jan Wikarczyk
nagranie, mix i mastering: Łukasz Sieradzki - Tall Pine Records
produkcja: Europejskie Centrum Solidarności
