Hasło konkursu Up-Cykle brzmi “Obieg zamknięty to sztuka”, nie tylko dlatego, że dużą sztuką jest nadanie nowego życia bezużytecznym teoretycznie odpadom. Konkurs, którego II edycja niedawno się rozpoczęła, adresowany jest do studentów i absolwentów kierunków artystycznych uczelni wyższych (np. architektura i architektura wnętrz, wzornictwo, art&design, konserwacja i restauracja, projektowanie, rzeźba, itp).
Upcykling to twórcze podejście do z pozoru niepotrzebnych już materiałów (odpadów), potraktowanie ich jako surowca do stworzenia nowego przedmiotu. Zastosowanie tej idei w praktyce pozwala zmniejszyć ilość odpadów oraz materiałów wykorzystywanych w produkcji pierwotnej (które także są wyrzucane).
- Nasz konkurs jest w pewnym sensie rozwinięciem programu Gdańsk Bez Plastiku, który koncentruje się na szukaniu rozwiązań zgodnie z zasadą 3U (Unikaj – weliminuj z użytku, Użyj - wykorzystaj wielokrotnie, Utylizuj - zmień na produkty recyklingowe i biodegradowalne) - mówi Iwona Bolt rzecznik prasowa Zakładu Utylizacyjnego w Gdańsku. - Obserwujemy działania podejmowane przez naukowców i artystów w celu ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów. W tym kontekście dużo mówi się też o rozszerzonej odpowiedzialności producentów. Konkurs Up-Cykle to jedno z działań, które pomóc ma znaleźć odpowiedzi na pytanie, jak produkować bardziej odpowiedzialnie. Chcielibyśmy, aby prezentowane w konkursie pomysły na produkty lub gotowe rozwiązania, stały się inspiracją dla tych, którzy szukają rozwiązań problemu nadprodukcji odpadów.
Czy pierwsza edycja konkursu przyniosła takie inspiracje?
Zwycięski projekt - Blue Light Revision, czyli lampy wykonane z folii i pleksi odzyskanych z ekranów zepsutych telewizorów LCD autorstwa poznańskiego duetu projektantów Barbary Stelmachowskiej i Mateusza Ligockiego - istnieją już jako gotowe produkty.
Artyści pozyskali materiał do produkcji różnorodnych opraw lamp z małego warsztatu zajmującego się naprawą telewizorów.
- Powstały z odpadów materiałów stworzonych dla światła, jednak ukrytych w konstrukcji wszechobecnych dziś ekranów - opowiadają projektanci w filmie poświęconym lampom. - Folie i płyty pleksi wykorzystywane do rozpraszania i modyfikowania właściwości światła zostały starannie wyjęte przez rzemieślnika z każdego przeznaczonego do utylizacji ekranu, czekając w kącie warsztatu, aż ktoś znów je wykorzysta. Nasze lampy powstały z odpadów w pełni wartościowych, spełniających swoje funkcje.
Projekt ten, jako doskonały przykład upcyklingu został nagrodzony przez jury jako najlepszy, wpisujący się w ideę gospodarki obiegu zamkniętego.
Autorka wyróżnionego w konkursie biodegradowalnego znicza - Klaudia Ginter z gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych, jest w trakcie rozmów dotyczących produkcji swojego autorskiego materiału.
- Projekt powstał w ramach rozważań nad zmniejszeniem śladu węglowego w różnych aspektach życia. Obchody Wszystkich Świętych, a co za tym idzie obserwacja niezliczonej ilości niepodlegających recyklingowi odpadów cmentarnych, skłoniły mnie do pracy nad opracowaniem biodegradowalnego znicza, co do którego nie będzie wątpliwości, do którego pojemnika ma trafić - opowiada Klaudia Ginter. - Problem polegał też na uodpornieniu materiału na warunki atmosferyczne, takie jak opady czy wilgoć. Szukałam inspiracji w odpadach kompostowalnych, takich jak makuch, łupiny orzechów, stary twaróg czy później także słoma i siano. Tak powstała forma znicza, który jest stworzony z opracowanego przeze mnie materiału opartego tylko na naturalnych składnikach.
- Udział w konkursie” Up-Cykle” bardzo pomógł mi w dalszym rozwoju projektu, który w początkowej fazie był niejako eksperymentem, koncepcyjną odpowiedzią na problem braku świadomości ludzi na temat segregacji śmieci. Udział w konkursie był medium, które pozwoliło wyjść projektowi na światło dzienne, co umożliwiło mi uzyskać feedback od potencjalnych użytkowników produktu - podkreśla Klaudia Ginter. - Dzięki konkursowi znalazło się kilka osób, które zainteresowały się projektem na tyle, aby umożliwić mi dalsze działania. Zachęcam do brania udziału w konkursach dla projektantów, szczególnie jeśli, tak jak w przypadku Up-Cykle przyświeca im piękna idea: jako projektanci musimy stawiać czoło wyzwaniom dzisiejszego świata i odważnie pokazywać swoje odpowiedzi, swój głos, że można zrobić coś inaczej. Również dla własnego rozwoju zawodowego!
Jak przebiega konkurs Up-Cykle
Konkurs podzielony jest na dwa etapy - projektowania, czyli wizualizacji projektu oraz prototypowania prac wybranych przez jury do drugiego etapu.
- I etap - zgłoszenie udziału wraz z wizualizacją pomysłu i opisem idei za nim stojącej trwać będzie do 11 kwietnia br.
- II etap - prototypowania - skończy się 30 czerwca br.
W konkursie uczestniczyć mogą osoby indywidualne i zespoły. Projekty można nadsyłać w trzech kategoriach:
- ekologiczne opakowanie
- przedmioty codziennego użytku
- architektura ogrodowa
- Architektura ogrodowa z wykorzystaniem kreatywnej formy przetwarzania wtórnego odpadów wydaje się pozornie łatwym tematem, ale nic bardziej mylnego. Liczymy na ciekawe rozwiązania i zaskakujące wykorzystanie elementów nieprzeznaczonych wprost do wyposażenia ogrodu - komentuje Iwona Bolt. - Z kolei ekologiczne opakowania to temat niezwykle palący w gospodarce, dlatego zachęcamy młodych projektantów do zmierzenia się z tym wyzwaniem i koncentrowanie się na tworzeniu projektów opakowań z materiałów ulegających kompostowaniu lub pozostawiających jak najmniejszy ślad środowiskowy.
Zwycięzcy otrzymają nagrody finansowe: 5 tys. zł - I nagroda, 3 tys. zł - II nagroda, 1 tys. zł - III nagroda.
Zgłoszenia konkursowe powinny dotyczyć projektów przedmiotów użytku codziennego wykonanych z wykorzystaniem w co najmniej 80 proc. surowca pochodzącego z odpadów, który projektanci składający prototyp sami muszą pozyskać. Do konkursu zostaną zakwalifikowane projekty posiadające udokumentowane źródło pochodzenia surowców. Nie można korzystać z odpadów niebezpiecznych dla środowiska.
Wszystkie potrzebne informacje (formularz zgłoszeniowy, regulamin, skład jury, ważne terminy, katalog ubiegłorocznej edycji) - na stronie internetowej konkursu.
