Jeszcze sprzed zaborów
To wyjątkowe zadanie. Wielka Aleja Lipowa jest zabytkiem zarówno w sensie potocznym, jak i w znaczeniu prawnym. Założona została w latach 1768-1770, co oznacza, że najstarsze z drzew pamiętają jeszcze czasy Gdańska jako miasta przedrozbiorowej Rzeczypospolitej! Takich lip zachowało się około 100. Kolejne nasadzenia wykonano około roku 1815 r., a więc w czasie, gdy gasła gwiazda Napoleona Bonaparte. Lipy w alei łączącej dzisiaj Śródmieście z Wrzeszczem sadzono też w okresie Wolnego Miasta Gdańska i już po wojnie, w epoce PRL.
Pierwotnie, na dystansie 2 kilometrów zasadzonych było 1416 lip holenderskich - po 354 w każdym z czterech rzędów.
W 1967 r. Wielką Aleję Lipową wpisano do rejestru zabytków. Obecnie składa się na nią mniej niż 600 drzew.
Gdańskie Święto Wielkiej Alei Lipowej: "Skarbem Aniołków jest zieleń"
Szukając odpowiedniej firmy
Właśnie wyjątkowość Wielkiej Alei Lipowej sprawia, że nie każda firma może przystąpić do tego przetargu. GZDiZ zaczął od zlecenia ekspertyzy dendrologicznej, dzięki której rozpoznano, które z drzew pilnie potrzebują odpowiednich działań.
Drzewo samo się obroni. Rozmowa z dendrologiem GZDiZ
Teraz trwa poszukiwanie wykonawcy prac. Celem zabiegów jest zarówno ochrona drzew, poprawa ich żywotności oraz stabilności, jak i zapewnienie bezpieczeństwa w ich otoczeniu - bowiem tuż przy lipach codziennie przejeżdżają tysiące aut i setki tramwajów.
Dla każdej z lip wyznaczonych do zabiegu sporządzono szczegółowy plan działań. Jest on dopasowany do stanu i potrzeb konkretnego drzewa.
Na wstępie GZDiZ stawia warunki, które mają wykazać odpowiednie doświadczenie w prowadzeniu prac dendrologicznych. Wykonawca musi wykazać, że - licząc od 26 września, czyli dnia, w którym upływa termin składania ofert - w okresie ostatnich 3 lat wykonał zamówienia na prace w koronach drzew o łącznej wartości min. 50 tys. zł brutto. Ponadto musi wykazać, że 50 z tych drzew rosło na terenach wpisanych do rejestru zabytków, a co najmniej 10 z nich miało status pomnika przyrody.
Tajemniczy fundator lipowej Wielkiej Alei. Kim był dla Gdańska? Gdzie znajduje się jego grobowiec?
Co trzeba wykonać
- Szczegółowo przebadano 112 drzew - mówi Jakub Chorodeński, główny specjalista dendrolog Gdańskiego Zarządu Dróg i Zieleni. - W najgorszym stanie znajduje się około 20 z nich, które musimy znacząco przyciąć.
Kolejnych 20-30 lip wymaga cięć, które mają doprowadzić do szybkiego zagęszczenie się korony w dolnej części i obniżenia środka ciężkości, co pozwoli nadal im rosnąć, a ich otoczenie będzie bezpieczne.
Pozostałe drzewa wymagają usunięcia posuszu i jemioły oraz stopniowego, naśladującego naturalne procesy, obniżania korony
Ogłoszony przetarg dotyczy łącznie 369 lip. Jego zakres obejmuje:
- przeprowadzenie kompleksowej inspekcji koron drzew, której celem jest kontrola stabilności konarów,
- usunięcie suszu i niestabilnych gałęzi,
- usunięcie jemioły,
- obniżenie koron, w których potwierdzono ubytki i rozkład,
- redukcję martwych i zamierających przewodników,
- cięcia w koronach – zarówno takie, których celem jest utrzymanie koron wtórnych (pędów w dolnej części drzewa), jak i skracające wierzchołki oraz cięcia wycofujące korony
Zagwarantować dalsze życie
- W przypadku niektórych drzew musimy zastosować widoczne cięcia, które obniżą je o 30% ich wysokości, ale jest to jedyne możliwe rozwiązanie - wyjaśnia Jakub Chorodeński. - Alternatywą byłoby całkowite usunięcie drzewa, więc pomimo tych, wydawać by się mogło, radykalnych działań, jesteśmy w stanie zagwarantować im kolejne lata życia.
W specyfikacji przetargu uwzględniono również konieczność przeglądu każdego egzemplarza pod kątem występowania gatunków chronionych w koronach, konarach i pniach drzew. Sporządzono także szczegółowe wytyczne, których celem jest zabezpieczenie cennego drzewostanu, niedopuszczenie do uszkodzenia korzeni oraz zagęszczenia gleby w obrębie Strefy Ochrony Drzewa podczas wykonywanych prac - chodzi o obszar wokół pnia, który znajduje się pod koroną drzewa i dodatkowo ma być powiększony o pas szerokości 1 metra.
Oferty można składać do 26 września, a szczegóły dostępne są w Biuletynie Informacji Publicznej GZDiZ.
Publikacja na podstawie komunikatu GZDiZ
