Nowa agenda urbanistyczna dla Gdańska a stan obecny
Prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz zaprezentowała “Nową agendę urbanistyczną dla Gdańska” podczas międzynarodowej konferencji poświęconej poszukiwaniu innowacyjnych instrumentów planistycznych, która odbywała się w dniach 1-2 grudnia. Zanim przeszła do meritum, nakreśliła obszerny kontekst aktualnej sytuacji w tym obszarze, mówiąc np. o miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.
- W rozmowach z przedstawicielami innych miast polskich słyszę, że to super, że aż 65 proc. obszaru Gdańska pokryte jest miejscowymi planami. Tylko pamiętać trzeba, że Biuro Rozwoju Gdańska jest w stanie przygotować kilkanaście takich dokumentów każdego roku. Wysoki współczynnik pokrycia planami bywa mieczem obosiecznym - podkreśliła Aleksandra Dulkiewicz. - Dziś zapisy planu przygotowanego zgodnie z potrzebami, które mieliśmy 15 lat temu, bywają kłopotliwe. Nasze podejście do tematów zieleni i wody, przestrzeni wspólnych, czy lokalnych zmienia się. Nie zapominajmy również, że każdy taki dokument w Gdańsku podlega uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków. Niestety, to bardzo długo trwa, a uzgodnienie zawsze można cofnąć, co zdarzyło się kilkakrotnie przy kluczowych przestrzeniach.
Główne wyzwania dla “urbanistycznej przyszłości” Gdańska
- Uzupełnienie systemu planowania przestrzennego, np. o nowe technologie (modele 3D, zdjęcia lotnicze i ukośne), co w Gdańsku stopniowo już ma miejsce. Z drugiej strony takim uzupełnieniem jest też Biuro Architekta Miasta i wykorzystywane przez jego zespół różne formy komunikacji z mieszkańcami.
- Budowanie zintegrowanych koncepcji dla obszarów problemowych. Takie obszary tu m.in. Młode Miasto, Centralne Pasmo Usługowe (pasmo al. Grunwaldzkiej), Park Południowy.
- Szersza współpraca ze społecznościami lokalnymi i interesariuszami. Jak podkreśliła prezydent Gdańska, ważne są różne formy “wyjścia do ludzi”, jak np. nowa odsłona strony www Biura Rozwoju Gdańska z łatwo dostępnymi danymi i dokumentami. Przykładem współpracy z interesariuszami jest z kolei Rada Interesariuszy Młodego Miasta. Nie jest ona ciałem formalnym, ale przestrzenią otwartej dyskusji i miejscem szukania rozwiązań dla przyszłości dzielnicy.
Trzy godziny o al. Grunwaldzkiej. Sprawdź, jak widzą jej przyszłość mieszkający wokół gdańszczanie
Elementy składające się na spójny system kształtowania przestrzeni
- Wizja urbanistyczno architektoniczna zgodna ze strategią rozwoju miasta. Wypracowanie spójnej wizji miasta, która będzie wytyczną do opracowania poszczególnych planów zagospodarowania, chodzi o stworzenie katalogu zasad zrozumiałych dla każdego mieszkańca. - Wizja ta powinna być zalążkiem do dyskusji o poszczególnych inwestycjach, bo o nich częściej toczą się dyskusje niż o całym planie - tłumaczyła Aleksandra Dulkiewicz.
- Różnorodne sposoby wypracowania wizji i dyskusji z interesariuszami. Przykłady: wykorzystanie interaktywnej mapy w przypadku konsultacji STeR; konsultacje dotyczące Parku Południowego z ubiegłego roku realizowane były m.in. w formie stoisk w terenie. W rozmowach uczestniczyło ponad 1,3 tys. osób.
- Realizacja przyjętej wizji we współpracy z szerokim gronem interesariuszy. Przykładem szerokiej współpracy jest koncepcja zagospodarowania terenu przed wejściem na plażę na Stogach, który należy do inwestorów prywatnych. Praca nad koncepcją przebiegała we współpracy instytucji miejskich (BAM, BRG i biuro prezydenta ds. rad dzielnic), rady dzielnicy, mieszkańców i inwestorów. W kontekście współpracy z interesariuszami, Aleksandra Dulkiewicz wskazała też na tzw. Lex developer, zadając pytanie, co można zrobić, by w sytuacji, gdy inwestor z tych przepisów korzysta, uzyskać jak najwięcej dla lokalnej społeczności i w dialogu z nią.
Lex deweloper na Cygańskiej Górze - gorąca dyskusja na sesji Rady Miasta
Kierunki działania na przyszłość
- Bardziej szczegółowe rozpoznanie różnorodnych aspiracji i potrzeb społeczności miasta.
- Dalsze wdrażanie zasad kształtowania miasta zwartego. W dokumentach planistycznych Miasto Gdańsk stara się przygotowywać miejsca na centra lokalne, żeby podstawowe potrzeby mieszkańców możliwe były do załatwienia w odległości spaceru, czy dojazdu rowerem. Wyzwaniem jest m.in. dostępność szkół podstawowych w dynamicznie rozwijających się dzielnicach.
- Kształtowanie polityki rozwoju przestrzennego z wykorzystaniem różnorodnych instrumentów planistycznych także o charakterze nieformalnym. Jednym z nieformalnych narzędzi kształtowania przestrzeni jest Budżet Obywatelski, choć frekwencja w głosowaniu wynosząca ok. 10 proc. jest daleka od wymarzonej. Nie do przecenienia jest także rola mieszkańców przygotowujących projekty do BO, czy Budżetu Zielonego. Cykliczne spotkania prezydent Gdańska z mieszkańcami przy okrągłym stole, na których zawsze obecni są planiści z BRG odpowiedzialni za daną dzielnice także są pewnym nieformalnym narzędziem.
Młode Miasto - konsultacje podsumowane, ale to nie koniec. To dopiero początek
Nowa agenda planistyczna dla Gdańska. Co oznacza w praktyce?
- Poszerzenie dyskusji o kluczowych wyzwaniach związanych z rozwojem miasta m.in. w formie Gdańskich Debat Miejskich i prezentacji/wykładów zaproszonych gości
- Organizacja kolejnych procesów konsultacyjnych w formie Gdańskich Warsztatów Projektowych.
- Organizacja większej liczby konkursów urbanistyczno - architektonicznych dla wybranych miejsc (niedługo ogłoszony zostanie konkurs dla Placu Solidarności).
- Przygotowywanie opracowań studialnych i przedplanistycznych dla wybranych obszarów problemowych (jak wspomniane już Młode Miasto i Centralne Pasmo Usługowe przy al. Grunwaldzkiej)
- .Przygotowanie masterplanów dla wybranych obszarów funkcjonalnych (niedawno zainaugurowano Gdańskie Warsztaty Projektowe z mieszkańcami w Pieckach - Migowie)
Piecki-Migowo. W jakiej dzielnicy chcesz mieszkać za 20 lat? Ruszyły konsultacje społeczne
Sposób realizacji i wdrażania nowej agendy urbanistycznej dla Gdańska
- Integracja działań planistycznych, projektowych i inwestycyjnych.
- Budowa partnerstw ze społecznościami lokalnymi i innymi interesariuszami przekształceń.
- Ciągłe komunikowanie zamierzeń rozwojowych (tego co i jak Miasto chce zmieniać) m.in. we wspólpracy z portalem gdansk.pl (transmisje debat i rozmów, relacje ze spotkań) oraz współpraca z instytucjami kultury działającymi lokalnie – Instytut Kultury Miejskiej, oddziały Gdańskiego Archipelagu Kultury w dzielnicach.
- Powiązanie w spójną całość już prowadzonych działań. Wiodąca rola w tym procesie BAM i BRG.
- Integracja działań poszczególnych jednostek miejskich. Procesy inwestycyjne prowadzi przede wszystkim Dyrekcja Rozwoju Miasta Gdańska, ale też Gdański Zarząd Dróg i Zieleni, Gdańska Infrastruktura Wodociągowo - Kanalizacyjna, Gdańskie Wody.
Kryzys sprzyja rozwojowi
Po wystąpieniu prezydent Aleksandry Dulkiewicz, komentarz przedstawiła dr Gabriela Rembarz z Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej: - Wszystko to brzmi pięknie, ale z doświadczeń projektantów wynika, że szczególnie w okresie zrywów takich jak Euro 2012, nie było w ogóle czasu na tworzenie wizji czy koncepcji, bo od razu trzeba było budować. Jaka jest aura polityczna w mieście dla nowej agendy, gdy energia elektryczna zżera finanse? Czy Pani będzie miała szansę ją wprowadzić? Czy rada miasta, czy polityka pozwoli, żebyśmy mogli się włączyć w realizację przedstawionego przed chwilą super planu i skonsumować moce, które mamy na naszym wydziale?
- Mówi się, że kryzys sprzyja rozwojowi. Staramy się wyciągać wnioski ze zrealizowanych inwestycji, niektórych rzeczywiście w pośpiechu ze względu na to, że były środki i trzeba było podjąć decyzję - przyznała Aleksandra Dulkiewicz. - To zawsze jest decyzja polityczna. Sama kiedy poruszam się po naszym mieście, mogę pokazać kilka przykładów projektów, które mogliśmy zrobić inaczej, ale wiem, że nie było na to po prostu czasu. To, co przed chwilą zaprezentowałam, to agenda do której chcemy dążyć. Plusem na razie jest, że nie mamy środków unijnych. Ten czas można więc spokojnie wykorzystać na pracę konceptualną i wizjonerską. Dziękuję za (jak zawsze) gotowość współpracy środowiska z Politechniki Gdańskiej i ciągłą współpracę.
O konferencji “Elastyczne planowanie”
Konferencja „Elastyczne planowanie. Poszukiwanie innowacyjnych instrumentów planistycznych” współorganizowały Miasto Gdańsk, Politechnika Gdańska oraz Towarzystwo Urbanistów Polskich. Wydarzenie było jednocześnie seminarium regionalnym Międzynarodowego Stowarzyszenia Planistów Miejskich I Regionalnych (ISOCARP). W konferencji uczestniczyli m.in. przedstawiciele Europejskiej Rady Urbanistów (European Council of Town Planners) oraz Globalnej Sieci Planistów (Global Planners Network).
Głównym celem konferencji była prezentacja i dyskusja nad obecnie analizowanymi i wdrażanymi instrumentami planistycznymi, które nie są jeszcze częścią formalnej procedury.
W wydarzeniu uczestniczyli praktycy (planiści i projektanci), przedstawiciele sektora prywatnego oraz publicznego (prezydenci miast, radni, architekci miast i planiści miejscy), przedstawiciele świata nauki oraz inni eksperci zajmujący się kształtowaniem innowacyjnych instrumentów planowania i rozwoju miast.
Konferencja została nagrana i będzie można ją odtworzyć na stronie Biura Architekta Miasta Gdańska.
