Jakie są organy Unii Europejskiej?
Na początek warto wyjaśnić, jakie są najważniejsze instytucje, które kształtują codzienne życie państw UE.
Parlament Europejski (PE) - to jedyna instytucja UE, której członkowie są wybierani bezpośrednio przez obywateli państw członkowskich Unii. Obecnie składa się z 720 posłów, z czego 53 to przedstawiciele Polski. Europarlament wybierany jest na 5-letnią kadencję. Ostatnie wybory odbyły się 9 czerwca 2024 r.
Rada Unii Europejskiej (RUE) - znana również jako Rada Ministrów, składa się z ministrów rządów 27 państw członkowskich. Odgrywa kluczową rolę w procesie podejmowania decyzji, współpracując z Parlamentem Europejskim w zakresie legislacji. Rada UE odpowiada za ustalanie kierunków polityki oraz koordynację działań w takich obszarach jak bezpieczeństwo, zdrowie publiczne i ochrona środowiska.
Komisja Europejska (KE) - to organ wykonawczy Unii Europejskiej, który dba o przestrzeganie traktatów i wdrażanie polityk unijnych. Składa się z komisarzy reprezentujących każde państwo UE. Odpowiadają za różne dziedziny m.in. handel, środowisko, rolnictwo. Polskę w Komisji Europejskiej reprezentuje Piotr Serafin. Jest on komisarzem ds. budżetu, zwalczania oszustw i administracji publicznej. KE ma też prawo inicjatywy legislacyjnej
Rada UE reprezentuje rządy państw członkowskich. Poszczególni ministrowie biorą udział w formalnych i nieformalnych radach, dotyczących ich resortowych zadań. Radom tym przewodniczy minister pochodzący z państwa sprawującego prezydencję. Na jej forum ministrowie i eksperci ze wszystkich państw UE:
- negocjują i uchwalają unijne prawo
- zawierają w imieniu UE umowy międzynarodowe
- uchwalają budżet UE
- tworzą unijną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa
- koordynują politykę państw członkowskich w konkretnych dziedzinach
Co czeka Polskę w ramach prezydencji?
Prezydencja w Radzie UE sprawowana jest w systemie rotacyjnym kolejno przez wszystkie państwa członkowskie wspólnoty europejskiej po 6 miesięcy każde, zaczynając od stycznia i od lipca danego roku.
Deklaracja Gdańska. Samorządowcy z całej Europy rozmawiali, jak utrzymać silną UE
Przedstawiciele kraju sprawującego prezydencję w Radzie UE, zarówno na szczeblu ministerialnym jak i eksperckim, są odpowiedzialni za ustalanie porządku obrad posiedzeń poszczególnych gremiów Rady UE oraz prowadzenie negocjacji w gronie państw członkowskich.
W związku z tym, do zadań Polski w najbliższych sześciu miesiącach będzie należało m.in.
- Przewodniczenie pracom Rady UE i jej organów przygotowawczych (komitety i grupy robocze)
- Reprezentowanie Rady wobec innych instytucji UE, w szczególności wobec Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego
- Reprezentowanie Unii Europejskiej w stosunkach z państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi (we współpracy z Komisją Europejską i Europejską Służbą Działań Zewnętrznych)
Do 31 grudnia 2024 r. prezydencję Rady UE sprawują Węgry.
Unia Europejska szykuje ponad 8 miliardów zł dla pomorskich firm i inwestycji do 2027 roku
Polska prezydencja w Radzie UE przypada na początek nowego cyklu instytucjonalnego:
- po wyborach do Parlamentu Europejskiego
- początek prac nowego składu Komisji Europejskiej
Polska prezydencja będzie mierzyć się z wyzwaniami dotyczącymi m.in.
- europejskiego bezpieczeństwa
- migracji
- zmian klimatu
- konieczności zapewnienia konkurencyjności Unii Europejskiej na globalnym rynku
Ponadto, przewodnictwo Polski będzie przypadało na początek kadencji nowego prezydenta USA Donalda Trumpa.
To Gdańsk rozpocznie prezydencję
Pod przewodnictwem Polski w Radzie UE odbędą się 22 spotkania nieformalne w Warszawie i ok. 300 wydarzeń towarzyszących: spotkań eksperckich i urzędniczych. Poza tym, Polska zrealizuje interdyscyplinarny program kulturalny prezydencji w kraju i poza nim.
- Planowanych w Gdańsku i u naszych sąsiadów z Gdyni i Sopotu spotkań może być finalnie nawet około pięćdziesięciu - informuje Maciej Buczkowski, zastępca dyrektora Biura Prezydenta i kierownik Referatu Spraw Zagranicznych w Urzędzie Miejskim w Gdańsku.
Maciej Buczkowski zapewnia, że magistrat w ścisłej współpracy ze służbami wojewody pomorskiej oraz marszałka województwa pomorskiego stara się koordynować wszystko to, co złoży się na kalendarium gdańskich wydarzeń dedykowanych polskiej prezydencji w Radzie UE.
- Możemy liczyć na życzliwość i merytoryczne wsparcie wielu gestorów miejsc istotnych z punktu widzenia logistyki organizacji wydarzeń. Goście polskiej prezydencji będą mieli okazję obradować na przykład w pomieszczeniach Europejskiego Centrum Solidarności, Muzeum Gdańska (Dwór Artusa, Ratusz Głównego Miasta), Teatru Szekspirowskiego, Muzeum II Wojny Światowej, ale też w wielu innych przestrzeniach, z których słynie Gdańsk - dodaje.
Czy jadą z nami Czesi? Baltic Express już jest, ale wozi niemal samych Polaków
Zaznacza jednocześnie, że jednym z kluczowych partnerów dla Urzędu Miejskiego oraz strony rządowej jest też Gdańska Organizacja Turystyczna.
- Fakt organizacji w Gdańsku wydarzenia inaugurującego polską prezydencję jest wyraźnym dowodem na niezaprzeczalną renomę i globalną rozpoznawalność, jaką cieszy się nasze miasto - podkreśla Maciej Buczkowski.
Bo to właśnie w Gdańsku w związku z objęciem przez Polskę prezydencji w Radzie UE w dniach 9-10 stycznia dojdzie do spotkania Kolegium Komisarzy z członkami polskiego rządu. Obie delegacje wezmą udział w dyskusjach zorganizowanych wokół klastrów tematycznych, koncentrujących się na różnych obszarach polityki UE i dostosowanych do priorytetów polskiej prezydencji. Spotkania te zakończą się sesją plenarną pod przewodnictwem premiera Donalda Tuska i przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen.
Oficjalne otwarcie polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej nastąpi 3 stycznia w formie uroczystej gali w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej w Warszawie.
Jakie wydarzenia będzie gościć Gdańsk?
Ważna “gdańska” data w kalendarzu wydarzeń polskiej prezydencji to Forum Kościuszkowskie. Spotkanie w dniach 3-4 lutego przygotowuje Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Będzie to najważniejsze wydarzenie polskiej prezydencji dotyczące praw człowieka i wolności obywatelskich w Białorusi.
Kolejne ciekawe wydarzenie, które w adresie ma Gdańsk, to konferencja dotycząca priorytetu resortowego prezydencji "Przyszłość pracy w Europie cyfrowej". Jej organizatorem w dniach 20-21 luty jest Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
W dniach 22-23 maja odbędzie się w Gdańsku 54. Posiedzenie Dyrektorów Generalnych Ochrony Ludności państw Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności. Jego organizatorem jest Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Gdańsk będzie też gościł uczestników Konferencji Tydzień kosmiczny UE. Organizatorem spotkania od 28 do 29 maja jest Ministerstwo Rozwoju i Technologii.
Z kolei, w dniach 9-10 czerwca Kancelaria Prezesa Rady Ministrów zorganizuje w Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku konferencję pt. „Społeczeństwo obywatelskie jako czynnik odporności/ gotowości na zjawiska kryzysu we współczesnej UE”.
Jak Unia Europejska zmieniła Gdańsk przez 20 lat? Przypominamy 20 topowych inwestycji
Po naszym kraju Radzie UE przewodniczyć będzie Dania (lipiec-grudzień 2025), a następnie Cypr (styczeń-czerwiec 2026). Z tymi dwoma państwami Polska ściśle współpracuje podczas swojej prezydencji. Trzy kolejne kraje członkowskie UE opracowują m.in. wspólnie 18-miesięczny program działań. System trio prezydencji wprowadzony został w 2009 r. traktatem lizbońskim.
