Pochowano szczątki z dwóch niezależnych wykopalisk. Pierwsze przeprowadzono przy zachodniej i północnej ścianie świątyni w 2018 r. Znaleziono tam kości osób zmarłych zdeponowane w skupiskach.
Drugie prace wykopaliskowe przeprowadzono w 2020 roku, w związku z grożącą kościołowi św. Mikołaja katastrofą budowlaną. Kim byli ci ludzie i w jakich żyli czasach?
Patryk Muntowski, archeolog, który prowadził prace w świątyni, mówi że trudno określić wiek szczątków znajdujących się pod posadzką kościoła, ponieważ pochówki te były w przeszłości naruszone - prawdopodobnie podczas prac remontowych, wykonanych w XIX wieku. Na podstawie znalezionych przy kościach drobnych dewocjonaliów (fragmentu obrączki, różańca) można jednak stwierdzić, że są to kości osób, które żyły w epoce nowożytnej.
Dla dr Aleksandry Pudło, antropolog z Muzeum Archeologicznego w Gdańsku, niespodzianką było, że wykopaliska pod posadzką kościoła dostarczyły dużej liczby kości drobnych, które najczęściej nie zachowują się.
- Znaleźliśmy głównie kości rąk, stóp, elementy kręgosłupa, kości przedramion i wiele innych - mówi dr Aleksandra Pudło. - To wszystko dostarczyło nam bardzo cennego materiału badawczego. Na podstawie kręgów można na przykład stwierdzić, czy dana osoba cierpiała z powodu choroby infekcyjnej, nadmiernych obciążeń czy tez urazów. Z kolei na podstawie zmian w obrębie kości skroniowej można ustalić, czy dany osobnik chorował na zapalenie ucha środkowego. Pozostałe kości pozwalają na określenie innych chorób, a także sposobu odżywiania, w tym braków poszczególnych składników w diecie.
Kościół św. Mikołaja ponownie otwarty dla wiernych. W bazylice znów można się modlić
Wśród zachowanych szczątków znaleziono kości dzieci nienarodzonych, co świadczy, że wśród zmarłych były kobiety w zaawansowanej ciąży. Takich kobiet było co najmniej 6.
Dr Aleksandra Pudło przeanalizowała, opisała, pomierzyła i zarchiwizowała w sumie ponad 2600 kości z obu wykopalisk związanych z kościołem św. Mikołaja. Pozyskane szczątki ludzkie należały do co najmniej 64 osób, w tym kobiet i mężczyzn zmarłych w wieku od 20 do 70 lat, osób młodocianych oraz dzieci.
- Na podstawie tych kości można określić wzrost gdańszczan - mówi dr Pudło. - W średniowieczu kobiety mierzyły około 160 centymetrów, mężczyźni byli o około 10 centymetrów wyżsi. W późniejszych stuleciach w mieście zaczęło robić się ciasno, występowały często epidemie zatem warunki życia były gorsze, dlatego też mężczyźni i kobiety byli nieco mniejsi. Cechy antropologiczne wskazują też na pochodzenie dawnych mieszkańców Gdańska. Osoby pochowane w średniowieczu w kościele św. Mikołaja pochodziły głównie z okolicznych ziem, a także z Kujaw, Wielkopolski, a nawet centralnej Polski. Zauważalny jest także niewielki napływ ludności ze Skandynawii.
W sobotę, 5 września, o godzinie 12.00 gdańscy dominikanie odprawili w kościele św. Mikołaja mszę św. żałobną za mieszczan pochowanych w świątyni.
Plan uroczystości był następujący:
- 11:00 wystawienie trumny ze szczątkami mieszczan, dobrodziejów klasztoru
- 11:30 różaniec za zmarłych
- 12:00 Eucharystia
- bezpośrednio po mszy egzekwie (rytuał pogrzebowy)
- odprowadzenie do krypty, ponowny pochówek
