Cieszy to, że w Gdańsku oraz w sąsiednim Sopocie i Gdyni już od dekady, regularnie z każdym rokiem poprawia się czystość powietrza
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
Co mówi raport o stanie powietrza w Trójmieście?
We wrześniu w Monitorze Polskim opublikowano obwieszczenie ministra klimatu i środowiska zawierające wykaz aglomeracji i miast o liczbie mieszkańców powyżej 100 tysięcy, dla których dokonuje się porównania wskaźnika średniego narażenia na pył PM2,5 względem dozwolonego pułapu stężenia. Na podstawie tych informacji portal wszystkooemisjach.pl sporządził analizę dotyczącą zanieczyszczenia powietrza w latach 2012-2021.
- Z raportu wynika, że nasza metropolia Gdańsk-Gdynia-Sopot jest na pierwszym miejscu pod względem jakości powietrza. Mamy najmniejszą liczbę dni z przekroczonymi standardami w zakresie PM2,5. Dane pokazują, że we wszystkich dużych miastach w Polsce, z wyjątkiem Kołobrzegu, jakość powietrza się poprawia - komentuje Maciej Lorek, dyrektor Wydziału Środowiska w Urzędzie Miejskim w Gdańsku.
Co to jest pył PM2,5 i dlaczego jest taki niebezpieczny?
Na początku sezonu grzewczego warto sobie odpowiedzieć na pytanie, czym w ogóle jest pył PM2,5.
- PM2,5 to pyły zawieszone, których średnica nie przekracza 2,5 mikrometra, zwany pyłem drobnym. Cząstki pyłu drobnego są bardzo małe. Ich średnica to ok. jedna trzydziesta średnicy ludzkiego włosa, co powoduje, że wnikają głęboko do naszych płuc, ale również przedostają się do krwiobiegu, podobnie jak tlen - tłumaczy dr Michalina Bielawska, p.o. dyrektora Fundacji "Agencja Regionalnego Monitoringu Atmosfery Gdańsk-Gdynia-Sopot" (ARMAG).
oprac. Michalina Bielawska na podstawie wszystkooemisjach.pl
Podkreśla, że pył PM2,5 jest zanieczyszczeniem powietrza, które przynosi największe negatywne oddziaływanie na zdrowie człowieka. Przeciętnie stanowi on około 60 procent pyłu PM10 (mieszanina zawieszonych w powietrzu cząsteczek, których średnica nie przekracza 10 mikrometrów - przyp. red.) w sezonie letnim i ponad 75 proc. w chłodnej porze roku.
- Dla naszego zdrowia nie tylko istotna jest wielkość cząstek pyłu, ale również jego skład chemiczny. W skład PM10 wchodzi przede wszystkim sadza oraz inne produkty powstałe w procesach spalania takie jak wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (m.in. benzo(a)piren) oraz metale ciężkie - wyjaśnia Michalina Bielawska.
Dodaje, że głównym źródłem powstawania pyłów drobnych jest przede wszystkim w Polsce niska emisja związana z ogrzewaniem budynków z wykorzystaniem paliw stałych. Drugim źródłem emisji, ale już z mniejszym udziałem, jest transport drogowy.
Optymistyczne wnioski z raportu
W Polsce w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ) prowadzone są pomiary pyłu zawieszonego PM10 oraz PM2,5 we wszystkich województwach.
Michalina Bielawska podkreśla, że dane z portalu wszystkooemisjach.pl pokazują znaczącą poprawę jakości powietrza w trendzie długookresowym.
- To, na co w szczególności warto zwrócić uwagę to, że nastąpiła poprawa dla wszystkich dużych miast i aglomeracji w Polsce. Najniższe wartości wskaźnika średniego narażenia PM2,5 w roku 2021 odnotowano w aglomeracji trójmiejskiej (obliczonego na podstawie pomiaru na stacji w Gdańsku), w Koszalinie oraz Zielonej Górze - ocenia szefowa Fundacji ARMAG.
Tabela pokazująca wskaźniki średniego narażenia na pył PM2,5 w miastach Polski powyżej 100 tys. mieszkańców w latach 2012-2021
oprac. Maciek Lorek, na podstawie wszystkooemisjach.pl
Zaznacza, że jeśli spojrzeć na dane w poszczególnych częściach kraju, to od razu widać, że najwyższe wartości wskaźnika pyłów drobnych występują na południu kraju m.in. w aglomeracji krakowskiej i górnośląskiej, obniżając się stopniowo idąc ku północy kraju.
- Budującym aspektem jest to, że coraz więcej miast i aglomeracji z roku na rok nie wykazuje przekroczenia wskaźnika PM2,5. Warto też zwrócić uwagę, że aglomeracja trójmiejska odnotowuje niskie wartości wskaźnika od ponad 10 lat i z każdym rokiem wykazuje niższe jego wartości - dodaje Michalina Bielawska.
Programy ochrony powietrza - pomorski samorząd podsumowuje działania w 2021 roku
Podkreśla zarazem, że obniżanie wartości tego wskaźnika to efekt ogromu pracy, który został włożony przez kompleksowe działania samorządów, organizacji pozarządowych oraz innych instytucji zaangażowanych w działania dotyczące poprawy jakości powietrza w regionie pomorskim.
Co przyniesie najbliższa zima?
Maciej Lorek niepokoi się natomiast, że świetny wynik Trójmiasta w zwalczaniu smogu może być zachwiany w najbliższych miesiącach przez wysokie ceny energii elektrycznej i ciepła.
- Nie wiemy, czy mieszkańcy będą palić w piecach byle czym. Po zimie zobaczymy, czy uda się utrzymać tę tendencję spadkową, czy też kryzys energetyczny nie spowoduje jednak wzrostu zanieczyszczenia powietrza - zastanawia się dyrektor Wydziału Środowiska w UM w Gdańsku.
Autobus na wodór od połowy czerwca na testach na 6 gdańskich liniach. Jak wygląda?
O tym, że te obawy mogą być uzasadnione świadczą informacje przekazane przez Mariusza Sadłowskiego, dyrektora Biura Energetyki w Urzędzie Miejskim w Gdańsku.
- Od kilku tygodni, kiedy rząd wprowadził 3 tysięcy złotych dodatku dla każdego gospodarstwa domowego wykorzystującego do ogrzewania węgiel, mieszkańcy na masową skalę zmieniają swoje deklaracje w Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków wykazując teraz, że mają piece węglowe - wyjaśnia Mariusz Sadłowski.
Jak można sprawdzić czystość powietrza w Pomorskiem?
Fundacja "Agencja Regionalnego Monitoringu Atmosfery Gdańsk-Gdynia-Sopot" założona została przez gminy Gdańsk, Gdynię, Sopot i Tczew oraz spółkę Nederpol w 1993 r. dla utworzenia sieci monitoringu regionalnego.
Na stronie internetowej Fundacji Armag można sprawdzać na bieżąco jakość powietrza w województwie pomorskim.
