Thomas von Winter: jestem dumny z mojego prapradziadka Leopolda. ROZMOWA
Oliwa jest miejscem, które od lat przyciąga artystów. Czy to przypadek, że mieszkają tu m.in. pisarze Stefan Chwin i Paweł Huelle, do niedawna jeszcze Jacek Dehnel, ale wciąż tu są - malarz Marek Wróbel, fotograf Krzysztof Jakubowski, muzyk Marcin Dymiter czy rzeźbiarka i autorka wideo i instalacji Aleksandra Went? Z Oliwą związało swe losy także wielu nieżyjących już twórców, jak Aleksander Kobzdej, malarz, rzeźbiarz i scenograf; śpiewaczka operowa Zofia Janukowicz-Pobłocka czy wielka gwiazda estrady Irena Jarocka.
Projektem upamiętniania artystów od wielu lat zajmuje się Magdalena Majchrzakowska, animatorka kultury z Fundacji Wspólnota Gdańska. Zbiera wywiady, zapisuje biografie, które odnaleźć można na stronie Viva Oliwa, projektu Fundacji Wspólnota Gdańska.
- Fundacja Wspólnota Gdańska od kilku lat prowadzi projekt „Artyści z Oliwy”, który ma na celu przypomnienie artystów zmarłych i promocję artystów żyjących - tłumaczy Magdalena Majchrzakowska. - W Oliwskim Ratuszu Kultury organizujemy wykłady, spotkania i spacery wypełnione obecnością lub wspomnieniami o oliwskich autorytetach i osobowościach. Towarzyszy temu zaangażowanie i wzruszająca integracja lokalnej społeczności.
Projekt tablic jest kontynuacją dotychczasowych działań Fundacji, które wsparło Biuro Prezydenta Gdańska ds. Kultury Urzędu Miasta. Pamiątkowe tablice pojawiły się w ubiegłym tygodniu w trzech punktach dzielnicy.
- W pewnym momencie z Andrzejem Stelmasiewiczem zwróciliśmy uwagę, że jest możliwość upamiętnienia miejsc, w których artyści żyli - opowiada Magdalena Majchrzakowska. - Dzięki tablicom uda się zwrócić uwagę przechodniów na ten temat. To bardzo interesujące, na co patrzył Zdzisław Kałędkiewicz czy - co znajduje się przed domem Andrzeja Nałęcza-Sobieszczańskiego. Ciekawie koresponduje to z ich sztuką i tym, co po nich pozostało.
Na oficjalne odsłonięcie tablic - w planach są spacery po dzielnicy i wykłady o upamiętnionych artystach - jeszcze musimy poczekać, ale już teraz podziwiać możemy pierwsze efekty wspólnej pracy. Tablic doczekali się jako pierwsi malarz, grafik i kopista Andrzej Nałęcz-Sobieszczański; malarz, filozof, historyk sztuki i pedagog Zdzisław Kałędkiewicz oraz pisarka i redaktorka radiowa, reżyserka teatralna i radiowa Malwina Szczepkowska.
- Malwina Szczepkowska, Andrzej Nałęcz-Sobieszczański, Zdzisław Kałędkiewicz mają już swoje tablice. Czekamy obecnie na rozpatrzenie kolejnych pięciu wniosków - mówi Majchrzakowska.
BIOGRAMY ARTYSTÓW
Malwina Szczepkowska (Pińczów, 1909 - Gdańsk, 1977). Była pisarką, redaktorką radiową, zajmowała się teatrologią i reżyserią teatralną i radiową. Ukończyła polonistykę w Uniwersytecie Warszawskim. Debiutowała w 1929 roku w "Gazecie Warszawskiej". Jest autorką powieści: „Dom na prowincji" (1933), „Schody w górę" (1934), „Dom chorych dusz" (1938), „Muszę kłamać" (1939), „Maska profesora Brandla" (1959), „Tajemnica za każdymi drzwiami" (1959), „Trzeciej na imię śmierć" (1971), „Ręka" (1972) oraz wielu słuchowisk radiowych i sztuk scenicznych. Od 1945 roku mieszkała w Gdańsku. Współuczestniczyła w powstaniu Oddziału Gdańskiego Związku Literatów Polskich, stworzyła Teatr Oświatowy Gdańskiego Zespołu Artystycznego, była kierowniczką literacką w Teatrze Wybrzeże, kierowniczką Gdańskiego Studia Rapsodycznego, kierowniczką działu artystycznego w gdańskim oddziale Polskiego Radia. Spoczywa na cmentarzu w Oliwie.
Zdzisław Kałędkiewicz (Częstochowa, 1913 - Gdańsk, 2005). Był artystą wszechstronnym: aforystą, filozofem, historykiem sztuki, pedagogiem, malarzem, rysownikiem, poetą, współtwórcą środowiska artystycznego Wybrzeża po 1945 roku, bohaterem pierwszej powojennej ekspozycji malarstwa na Pomorzu. Studia artystyczne rozpoczął w 1937 roku w ASP w Krakowie. Przerwała je II Wojna Światowa. W 1946 roku osiadł w gdańskiej Oliwie, która stała się częstym motywem i inspiracją dla jego twórczości. Był asystentem w Katedrze Rysunku i Malarstwa Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej, wykładowcą i dyrektorem w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni Orłowie, wykładowcą w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku. Spoczywa na cmentarzu w Oliwie.
Andrzej Nałęcz-Sobieszczański (Gdańsk, 1950 - Gdańsk, 1996). Był malarzem, rysownikiem, grafikiem. Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku w pracowni prof. Kazimierza Śramkiewicza. Dyplom uzyskał w 1976 roku. Jego dom rodzinny znajduje się w Oliwie przy ul. Polanki. Pracownię miał przy ul. Bema 13. Elżbieta Kal kultura.trojmiasto.pl: (...) Obrazy Andrzeja Nałęcz-Sobieszczańskiego można nazwać figuratywnymi, ale poszczególne formy jawią się jako zespoły abstrakcyjnych elementów, przeważnie grubych linii, konturowo określających lub wypełniających kształty. W efekcie zabiegu odwrotnego szczegóły, jakby odpryski różnych rzeczywistości, zestawione w odmiennych kontekstach, tworzą zaskakującą, na poły abstrakcyjną jakość. Rezultatem obu metod jest z jednej strony kojarzące się z tradycją włoskiego futuryzmu wrażenie ruchu, dynamika linii, wirowanie, symultaniczność i przenikanie się form. Z drugiej strony ich układ, nieoczekiwane zestroje fragmentów i motywów anatomicznych ewokują treści metaforyczne, wrażenie surrealistycznej tajemniczości i wieloznaczności. Potęguje je jeszcze specyficzne, graniczące z luminizmem operowanie światłem obrazu oraz zestawienie ciemnych, nasyconych barw i jasnych, rozjarzonych.
Zasłużony burmistrz i słynny rzeźbiarz będą mieli swoje tablice. Odsłonięcie - w lipcu
Tablice dla wybitnych gdańszczan
Pierwsze tablice upamiętniające wybitnych gdańszczan pojawiły się w Śródmieściu Gdańska w czerwcu 2018 roku, podczas V Światowego Zjazdu Gdańszczan. Wyróżniono nimi Leopolda von Wintera, nadburmistrza XIX-wiecznego Gdańska, który zmodernizował i przekształcił Gdańsk w nowoczesne miasto oraz Franka Meislera - autora serii pomników upamiętniających Kindertransporty.
Projekt zakłada, że tablice mają też upowszechniać wiedzę wśród mieszkańców i turystów o miejscach związanych z wydarzeniami i osobami ważnymi dla historii Europy, Polski i Pomorza. Do końca 2019 roku tablic doczekali się legendarny przywódca Solidarności Lech Wałęsa, pisarz i dokumentalista Brunon Zwarra oraz mistyczka, błogosławiona Dorota z Mątów.
Tablice wykonane są z blachy emaliowanej, na których widnieje treść zapisana w dwóch, czasem w trzech językach. Autorką projektu jest dr Anita Wasik z Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku.
