To już III edycja Nocy Wrzeszcza fundacji Palma, której w tym roku przyświeca kilka ważnych dat. Rok 2019 obfituje bowiem w okrągłe rocznice wydarzeń niezwykle istotnych dla Gdańska i dla Polski: 80 lat temu wybuchła II Wojna Światowa, kończąc istnienie Wolnego Miasta Gdańsk; 30 lat temu odbyły się pierwsze po wojnie demokratyczne wybory, a przecież wolnościowa ścieżka, na którą wkroczyło wtedy państwo Polskie miała swój początek w gdańskiej stoczni; 20 lat temu Günter Grass otrzymał Literacką Nagrodę Nobla.
Jest też najświeższa data - 2019 ogłoszono Rokiem Antyfaszystowskim przez ludzi kultury w Polsce. Stąd program, tak silnie inspirowany wolnością, Grassem i jego małym bohaterem - Oskar, aby wyrażać swój sprzeciw wobec świata nie rozstawał się z bębenkiem, miał też niezwykły głos, którym rozbijał szkło - więc o toższmości dzielnicy organizatorzy postanowili opowiedzieć poprzez historię i muzykę.
Noc Wrzeszcza rozpocznie się w sobotę, 18 maja 2019, już od godz. 12, spacerem dla dzieci po dzielnicy. Trasa? Od Szpitala Klinicznego przez Park Uphagena i Park Kuźniczki, aż do pomnika Grassa i Oskara. Grupę poprowadzi Szymon Knitter, absolwent Gedanistyki UG. Uczestnicy odwiedzą miejsca związane z Günterem Grassem i bohaterami jego książek, których fragmenty posłuchają podczas spaceru.
Trzeba mocno przemyśleć, w co chcemy się zaangażować w sobotę, ponieważ o godz. 12 rozpoczynają się też dwa inne wydarzenia: wykład i warsztaty Magazynu Glissando o audiosferze „Blaszanego bębenka” (w Bibliotece Kolonia) oraz zwiedzanie instalacji Julity Wójcik. W Bibliotece Kolonia prowadzący Edyta Jarząb i Antoni Michnik zastanawiać się będą, w jaki sposób Grass kreuje pejzaże dźwiękowe faszyzmu, a także jakie wskazuje sposoby dźwiękowego oporu. Rozważania nad znaczeniem w „Blaszanym bębenku” głosu, rytmu, technik nowoczesnej reprodukcji oraz amplifikacji dźwięku oparte będą o wiedzę współczesnych sound studies. Warsztaty zakończą się m.in. ćwiczeniami z uważności. Spróbujemy porównać współczesny pejzaż dźwiękowy Wrzeszcza z tym z poprzednich lat.
Zainteresowanych sztuką Julity Wójcik - autorki słynnej Tęczy na Placu Zbawiciela, czeka duże przeżycie. Artystka zaprowadzi ich do najnowszej instalacji swojego autorstwa „Ekonomiczne epitafia”, którą ustawiła na terenie dawnego urnowego cmentarza krematoryjnego na Szubienicznej Górze. Opowie też o jej znaczeniu.
Po spacerach wykłady - o godz. 13 odbędzie się w Bibliotece pod Kotem i Myszą wykład autorki “Kaszubskiego wanożnika po Gdańsku” - Miłosławy Borzyszkowskiej- Szewczyk. O Grassie oczywiście.
W tym czasie, o godz. 14, na Placu Wybickiego “Oskar wrzeszcz!” - Krzysztof Topolski poprowadzi warsztaty dźwiękowe - perkusyjno-hałasowo-głosowo-terapeutyczne, dla dzieci i młodzieży, a pół godziny później, o muzyku Holgerze Czukayu i jego wpływie na wspólczensą muzykę awangardową, w Bibliotece Manhattan, opowie Bartek Chaciński.
Po południu dzielnicą zawładną sztuki plastyczne - od godz. 16 w Domu Sąsiedzkim Jaśkowa 7 rozpocznie się wernisaż wystawy fotografii “Wrzeszcz oczami dzieci”, a o godz. 18.30 dorośli artyści zaproszą nas do Kolonii Artystów, gdzie obejrzymy prace rezydentów Otwartych Pracowni Artystycznych. Artyści inspirowali się twórczością Güntera Grassa, ale też dziełami związanymi z Grassem, jak film Volkera Schlöndorffa. Zobaczmy prace: Magdaleny Król, Magdaleny Sadłowskiej, Edyty Kowalewskiej, Adama Zmysłowskiego, Martyny Aniserowicz, Pauliny Jackowskiej, Michała Linowa + Sylwestra Gałuszki. Wystawę można oglądać od 19 do 30 maja w godz. 12-20.
Kolejna wystawa „Proszek musujący. Czy to Państwu coś mówi?” rozpocznie się o godz. 19 w Tajnej Galerii. Tam najnowszą, multisensoryczną instalację wystawi sopocka artystka Anna Królikiewicz.
Przechodząc od wystawy do wystawy, od spotkania na wykład musimy być bardzo uważni, bowiem od godz. 16, w różnych przestrzeniach Wrzeszcza, napotkamy bębniących perkusistów. Minikoncerty zagrają najlepsi polscy perkusiści i perkusistki młodego pokolenia: Dominika Korzeniecka, Miłosz Pękala, Jacek Prościński, Aleksandra Rzepka i Hubert Zemler. Każdy z nich zaprezentuje solowy, kilkunastominutowy set, by na koniec dnia o godz. 21.30, wspólnie zagrać koncert na terenie Garnizonu Kultury.
Dzień z Grasssem zakończy o godz. 23 - Nocny rajd rowerowy Składaka. Start przy Garnizonie Kultury.
Znużonych kolejnymi dawkami sztuki wysokiej, organizatorzy zapraszają na piknik, który odbywać się będzie na terenie Garnizonu Kultury przez cały dzień. A tam znów: spotkania, warsztaty i czytelnia.
Rok temu Noc Wrzeszcza odwiedziło 7 tys. osób. Ilu nas będzie w tym roku?
SZCZEGÓŁOWY PROGRAM III Nocy Wrzeszcza
KONCERTY #będziemybębnić
16.00 Boisko przy II Liceum Ogólnokształtcącym, ul. Jana Pestalozziego 9
16.45 Altanka w Parku Kuźniczki, ul. Kilińskiego 2
17.30 Rondo im. Güntera Grassa
18.15 Pawilon handlowy, ul. Waryńskiego 1
19.15 Kościół pw. Matki Odkupiciela, ul. Sobótki 20
20.00 Gaj Śpiewaków, park Jaśkowej Doliny (okolice ul. Jaśkowa Dolina 48)
22.00 Koncert finałowy wszystkich perkusistów, Plac w Garnizonie Kultury, ul. Słowackiego 19
Działania w przestrzeni Wrzeszcza
12.00 Spacer dla dzieci śladami Güntera Grassa z Domem Sąsiedzkim Jaśkowa 7
Start: Szpital Kliniczny, ul. Kliniczna 1
Trasa: Szpital Kliniczny - Park Uphagena - Kościół na Czarnej - Park Kuźniczki - Rondo im. Grassa przy Wajdeloty - Lelewela 13 (miejsce dzieciństwa pisarza) - Park przy pomniku Grassa i Oskara. Spacer poprowadzi Szymon Knitter, absolwent Gedanistyki UG.
12.00 Audiosfera „Blaszanego bębenka” - wykład i warsztaty Magazynu Glissando. Prowadzenie: Edyta Jarząb i Antoni Michnik (12.00 wykład otwarty 13.30 warsztaty - obowiązują zapisy)
Biblioteka Kolonia, ul. Manifestu Połanieckiego 32-34
Wykład będzie koncentrował się na różnych znaczeniach audiosfery w najważniejszej powieści Grassa. W części warsztatowej zajmiemy się rekonstrukcją audiosfery tekstów literackich oraz zastanowimy się w jaki sposób można wykorzystywać to jako narzędzie historycznych sound studies.
12.00 „Ekonomiczne epitafia” - zwiedzanie instalacji Julity Wójcik z udziałem artystki
Start: plac przed Cerkwią św. Mikołaja, ul. Traugutta 45
Instalacja site-specific autorstwa Julity Wójcik powstała w ramach trzeciej edycji projektu “Miejsca” na terenie dawnego urnowego cmentarza krematoryjnego, który znajdował się na Szubienicznej Górze. Wydarzenie zwraca uwagę na działający w latach 1914-1945 u podnóża Szubienicznej Góry urnowy cmentarz krematoryjny, na którym chowano osoby różnych wyznań, jak i ateistów.
Zwiedzimy ją z udziałem artystki. Tego dnia odbędzie się też premiera katalogu poświęconego temu projektowi - będzie on dostępny podczas pikniku na terenie Garnizonu Kultury w cenie 15 zł.
Julita Wójcik - to wielokrotnie nagradzana artystka, performerka i kreatorka działań artystycznych, której prace często mają społeczno-polityczny charakter. Autorka słynnej Tęczy z Placu Zbawiciela (2012-2015), szydełkowanego Falowca (2006), czy akcji Obieranie ziemniaków (2001) w Małym Salonie Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie. Prace artystki prezentowano na licznych wystawach w kraju i za granicą.
13.00 „Güntera Grassa zabawy i gry z (przeciw)pamięcią” - wykład Miłosławy Borzyszkowskiej-Szewczyk
Biblioteka pod Kotem i Myszą, ul. Lelewela 21/22
Miłosława Borzyszkowska-Szewczyk zaprasza na lunch z literaturą Grassa, który jako pierwszy powojenny pisarz zintegrował opowieść o przeszłości Miasta - tej niemieckiej, polskiej, żydowskiej i kaszubskiej. Będziemy rozgryzać i odsłaniać Grassa gry i zabawy z pamięcią, szukając odpowiedzi na pytanie, jak włączył on doświadczenie mniejszości w dominujący dwugłos monologów − polskiego i niemieckiego.
Miłosława Borzyszkowska-Szewczyk jest dr n. hum., germanistką, literaturoznawczynią z antropologicznym zacięciem, prezeską Stowarzyszenia Güntera Grassa w Gdańsku i współautorka przewodników historyczno-literackich „Kaszubskiego wanożnika po Gdańsku” (2018) i „Śladami żydowskimi po Kaszubach” (2010). Na Uniwersytecie Gdańskim kieruje Pracownią Badań nad Narracjami Pamięci Pogranicza.
14.00 Oskar_wrzeszcz! - warsztaty dźwiękowe dla dzieci i młodzieży z Krzysztofem Topolskim
Plac Wybickiego, Wrzeszcz Dolny, zapisy
Uczestnicy warsztatów poznają Oskara Matzeratha, który „rozśpiewywał głosem witryny sklepowe” wyrażając tak swój bunt przeciw światu. Zainspirowani również „czasem karnawału” w średniowiecznych miastach, kiedy to mieszczanie stawali się zbuntowanymi muzykami i improwizatorami, zastanowią się, czy są jakieś sprawy lub problemy, przeciwko którym chcą dźwiękowo zaprotestować. To one staną się partyturą ich ekspresyjnego koncertu hałasów.
Uczestnicy powinni zabrać ze sobą przedmioty, które nadają się do wydobywania
dźwięków: garnki, łyżki, deski do krojenia ale też instrumenty muzyczne i niemuzyczne.
Krzysztof Topolski - perkusista, elektroakustyczny improwizator, autor soundartowych projektów, kurator. Organizuje prezentacje i wykłady poświęcone muzyce współczesnej, akustycznej ekologii i sztuce dźwięku oraz prowadzi warsztaty. Był kuratorem festiwalu Soundplay oraz cyklu warsztatów Dźwiękowiska w CSW Łaźnia w Gdańsku. Z saksofonistą Tomaszem Dudą tworzy projekt Arszyn/Duda.
14.30 „Holger Czukay - rewolucjonista z Wrzeszcza” - wykład Bartka Chacińskiego
Biblioteka Manhattan, al. Grunwaldzka 82
Był jedną z najważniejszych postaci sceny muzycznej ostatniego półwiecza. Jako prekursor ambientu, technik samplingu, jako siła napędowa formacji Can i pilny uczeń awangardy, który idee Karlheinza Stockhausena próbował przenieść na grunt muzyki pop. A wreszcie jako otwarty, pogodny człowiek, świetnie nawiązujący kontakty z innymi. Niespełna dwa lata po jego śmierci, historię Holgera Czukaya przypomni Bartek Chaciński - redaktor działu kultury tygodnika „Polityka”, dziennikarz muzyczny, członek Rady Języka Polskiego. Współpracuje z Polskim Radiem (Dwójka), prowadzi blog muzyczny Polifonia.
16.00 Wrzeszcz oczami dzieci - wernisaż wystawy fotografii
Dom Sąsiedzki Jaśkowa 7, ul. Jaśkowa Dolina 7
Dom Sąsiedzki Jaśkowa 7 zaprosił uczniów wrzeszczańskich podstawówek do ciekawej zabawy. Przez tydzień ich zadaniem będzie fotografowanie Wrzeszcza tak - jak go widzą. Jaki będzie efekt tego eksperymentu?
Wystawa czynna w tygodniu w godzinach: 9.00-16.00.
18.30 „Grass na Kolonii” - wernisaż wystawy
Kolonia Artystów, aleja Grunwaldzka 51
Kolonia Artystów zaprasza na wystawę rezydentów w ramach Otwartych Pracowni Artystycznych. Zobaczymy prace artystów czerpiących z różnych mediów, którzy zainspirowali się twórczością Güntera Grassa i jego najbardziej znaną powieścią „Blaszany bębenek”, ale też dziełami związanymi z Grassem, jak film Volkera Schlöndorffa.
Artyści: Magdalena Król, Magdalena Sadłowska, Edyta Kowalewska, Adam Zmysłowski, Martyna Aniserowicz, Paulina Jackowska, Michał Linow + Sylwester Gałuszka
Wystawę można oglądać od 19 do 30 maja w godz. 12:00-20:00.
19:00 „Proszek musujący. Czy to Państwu coś mówi?” - otwarcie wystawy Anny Królikiewicz
Tajna Galeria, ul. Grunwaldzka 146B (lokal w podwórku)
Multisensoryczna instalacja Anny Królikiewicz jest opowieścią snutą charakterystycznym dla artystki głęboko poetyckim językiem. Podobnie jak Günter Grass w „Blaszanym bębenku”, sopocka artystka drażni szereg zmysłów, wprowadza odbiorcę w swoją opowieść kompleksowo, rezonans rozumu wznieca pobudzając kolejne membrany ciała.
Kurator: Marcin Zawicki
Anna Królikiewicz - artystka wizualna, profesorka, pracuje na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, prowadzi Czwartą Pracownię Rysunku. W latach 2001-2003 uczyła na wydziałach Sztuki i Projektowania Graficznego Bilkent University w Ankarze oraz autorskiego kursu Kształt Smaku w School of Form w Poznaniu. Zajmują ją obszary związane z szeroko pojętą fizycznością ciała i kruchością pamięci, od 2010 roku jej prace dotykają zagadnień z fizjologii smaku i synestezji.
23.00 Nocny Rajd rowerowy Składaka
Start: Garnizon Kultury
Wrzeszczańska jazda po zmroku, czyli odkrywanie Wrzeszcza w świetle lampek rowerowych. Na starcie każdy otrzyma „szprychówkę” z mapą punktów i zadań do wykonania. Od Was zależy jaką trasę wybierzecie, by dotrzeć do punktów jak najszybciej.
15.00 - 22.00 Piknik Wrzeszczański Instytutu Kultury Miejskiej
Plac w Garnizonie Kultury, ul. Słowackiego 19
Podczas trzeciej edycji Nocy Wrzeszcza przestrzeń przy Sztuce Wyboru w Gdańsku Wrzeszczu zostanie zaanimowana przez Instytut Kultury Miejskiej. Uczestnicy będą mogli między innymi wziąć udział w darmowych warsztatach dla dzieci i dorosłych, wypożyczyć sprzęty do gier i zabaw oraz gry planszowe. Do dyspozycji będzie również strefa odpoczynku, strefa gastronomiczna oraz strefa vintage. Na zakończenie Nocy Wrzeszcza, o 22 będzie miał miejsce koncert finałowy muzyków.
Szczegółowy program:
15:00-23:00 Punkt Informacji Nocy Wrzeszcza
15:00-18:00 Warsztaty dla dzieci i dorosłych
15:00-22:00 Przekąski i napoje: Browar Vrest, Wino Isolette, Składak, Kawiarnia Ważka
Od 15:00 Strefa vintage: Ciuch ciuch, Ding, Dziewczyny z lamusa, Karolina Pochwatka i inni
Warsztaty dla młodzieży i dorosłych:
15.00-17.00 There is no planet B - zero waste heros t-shirts | prowadzenie: Ania i Maja Witkowskie
15.00-17.00 Zrób sobie krzesło od nowa - warsztat renowacji mebli
15.00-18.00 Zostań oprawcą i… opraw sobie notes | prowadzenie: Bookovska / udział w warsztatach w grupach 10 os. co godzinę.
Warsztaty dla dzieci:
15.00-16.00 Joga dla dzieci w języku angielskim | prowadzenie: AYA FLOW Language Center
16.00-17.00 Bębenek obrotowy | prowadzenie: Koty na Płoty
17.00-18.00 Gdańska wieczorynka | prowadzenie: Anna Perz
21.30 Koncert finałowy #będziemybębnić
23.00 „Czy jest tu Czarna Kucharka?” - Anna Królikiewicz & U Królika
Plac w Garnizonie Kultury, ul. Słowackiego 19
Historię Oskara zamyka odwołanie do dziecięcych strachów; na ostatnich stronach „Blaszanego bębenka” powraca „Czarna kucharka”, która zdaje się być jedynym źródłem lęków niewzruszonego do tej pory socjopatycznego bohatera. Być może stoi za tym dziecięca trauma - kulinarny koszmar zgotowany przez wrzeszczańskie dzieci, sąsiadów Oskara z ul. Labesa (dziś. Lelewela), które karmią „innego” ohydną zupą. Po tym kulinarnym doświadczeniu Oskar opuszcza Wrzeszcz, od tego momentu te kamienice i podwórka stają się dla niego zbyt ciasne, zaczyna się podróż. Anna Królikiewicz (oczywiście stosując składniki w pełni spożywcze i roślinne!), we współpracy z restauracją „U królika” próbuje przywołać ów smak, może wrażenie wyobrażonym wyglądem zupy z moczu, cegieł, śliny i żaby. Zupę serwujemy na koniec Nocy Wrzeszcza i wędrówki z Oskarem. Opuszczamy Wrzeszcz. Ruszamy w świat. Kurator: Marcin Zawicki
Organizator Nocy Wrzeszcza: Fundacja Palma. Współorganizatorzy: Garnizon Kultury, Instytut Kultury Miejskiej, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna, Gdańska Galeria Miejska. Wydarzenie dofinansowane ze środków Miasta Gdańsk.
