Polski dziennikarz Krzysztof Zieliński przyjeżdża do Nowego Jorku, aby przeprowadzić wywiad ze światowej sławy pisarką Ullą Richte. Ponieważ Krzysztof prawie rok czekał na zgodę Ulli, jest zdenerwowany i zestresowany. Do tego okazuje się, że na miejscu, dostaje od agenta i prawniczki sugestie, co do jego przebiegu. Wkrótce okaże się jednak, że Ulla ma własny pomysł na to spotkanie.
W NIEPOKOJU, Iwan Wyrypajew porusza wiele tematów: mówi o poprawności politycznej, o moralnych problemach artystów, o kłamstwach i manipulacjach na drodze do twórczego sukcesu.
- Spektakl ma formę wywiadu z bohaterką Ullą Richte, a taka forma jest niezwykle pojemna - tłumaczy Katarzyna Dałek, która kreuje w spektaklu rolę Natali Blumenstein, córki i prawniczki Ulli Richte. - Podczas wywiadu można przecież zadać pytanie na każdy temat, więc i w sztuce pojawia się ich dużo. Sztuka porusza więc kwestie dotyczące poczucia bliskości, wstydu wobec świata zachodniego, antysemityzmu, rozliczeń z wojną, ale też z własną rodziną i swoimi korzeniami. Staramy się to opowiedzieć nie tylko w warstwie tekstowej, ale też pomiędzy słowami - poprzez relacje Ulli z osobami, które ją otaczają: ja gram jej córkę - to relacja rodzinna, jest też agent literacki, fotograf i dziennikarz. Te relacje są tylko delikatnie nanizane, bo nie ma ich bezpośrednio w tekście. Są za to kwestie, które Ulla porusza w wywiadzie: co jest prawdą, a co nie, pojawiają się z jej strony manipulacje, wkręca Krzysztofa. Co chce na tym ugrać? Nasze reakcje na jej manipulacje budują świat wewnętrzny bohaterki, ten rodzinny, nie tylko społeczny.
Michała Jarosa zobaczymy w spektaklu w roli Steva Racoona, agenta literackiego Ulli Richte: - Wyrypajew pozwala sobie na pewnego rodzaju mitologizowanie rzeczywistości. Od tematu mitu zresztą wychodzi w sztuce. Już na pierwszej stronie tekstu pojawia się kilka cytatów, które mówią o istocie manipulacji. Myślę że w dużej mierze ta opowieść jest właśnie o tym: gdzie jest świat realny, a gdzie sztuka i czy zawsze są swoim lustrzanym odbiciem. Czy to, co reprezentuje obraz albo powieść (bohaterka jest pisarką) - czy to jest zawsze to samo? A może są inne rzeczywistości
Autor traktuje też w sztuce nieco ironicznie polskie kompleksy. Artysta od lat mieszka w Polsce i potrafi interesująco spojrzeć na nas z dystansu. Ale czy jest celny w ocenach?
- Bardzo różnie, nie sądzę, aby był obiektywny, ale też nikt z nas nie jest - zastanawia się Dorota Kolak w głównej roli Ulli Richte. - Jest krytyczny, jest dobrym obserwatorem. Nakłuwa, ale pisząc o Rosji też to robi. Może jest to jego sposób na opowiadania świata? To drażnienie jest w przestrzeni jego warsztatu.
- Wyrypajew sięga po kilka stereotypów, ale sam pisze w podtytule sztuki: “Niepokój. Sztuka o “Autorze” - podpowiada Jaros. - Ale jaka jest różnica pomiędzy Polką wyjeżdżającą do USA, a Rosjaninem wyjeżdżającym do Polski? Autor daje małego prztyczka w nos nam Polakom, ale sobie chyba też.
Ciekawym wątkiem jest postawa dziennikarza, który jest jednocześnie stroną manipulującą i manipulowaną.
- Ciągle tego dziennikarza poszukuję - mówi Robert Ciszewski grający dziennikarza Krzysztofa Zielińskiego: - Myślę, że jest to osoba, która ma idealistyczne podejście do swojej pracy. Uważa, że sztuka, dziennikarstwo powinny być bez barier i z takim poczuciem przychodzi na wywiad. Nie zgadza się z tym, że pewnych tematów ma nie poruszać. Nie zgadza się, ale żeby przeprowadzić ten wywiad dopuszcza się sam pewnych manipulacji. Czuje naciski ze strony agenta, prawnika, którzy próbują nim manipulować, ale sam też jest artystą i chce być wolny. Szuka prawdy, wraz z udzielającą wywiadu, która - poddawana presji - chce się od niej uwolnić. Wyspowiadać się.
Dorota Kolak znów na gdańskiej scenie
Premiera sztuki odbędzie się już w piątek, 23 lipca 2021 roku i będzie okazją do podziwiania w głównej roli Doroty Kolak. Wybitna aktorka wraca na gdańską scenę po dłuższym czasie nieobecności, spowodowanej lockdownem, ale też innymi zawodowymi obowiązkami.
- Kiedy dostałam ten egzemplarz do ręki, to jedną z rzeczy, która mnie przestraszyła była ilość tekstu - mówi Kolak. - Sztuka ma formę wywiadu, który przecież polega na tym, że jedna osoba mówi, opowiada, a druga zadaje pytania, więc tego “gadania” jest bardzo dużo. Nie ma co ukrywać, po “Trojankach” nie zrobiłam żadnej dużej roli. W teatrze, bo oczywiście pracowałam gdzie indziej. To była jedna z moich obaw: czy jestem w stanie ogarnąć taką ilość tekstu. Jest radość z grania, na pewno, ale nie ma co ukrywać - będzie jutro stres.
Czy wywiad jest okazją dla artysty do tworzenia swojego wizerunku, również poza uprawianą przez siebie sztuką?
- Uważam że tak, ale tego nie dotyczy ta sceniczna sytuacja - tłumaczy Dorota Kolak. - Tutaj pewna sytuacja i ludzie spowodowali, że podpalił się jakiś zapalnik i ona postanowiła stanąć w prawdzie rozliczając się ze swoim życiem. Myślę, że siebie nie kreowała.
Na pytanie, czy aktorka mierzy się prywatnie z problemem manipulacji, zrzucania z siebie kreowanej postaci, odpowiada: - Byłoby kłamstwem twierdzenie, że nie przynoszę pracy do domu. To jest niemożliwe, to mi się zdarza. Ale robię wszystko, żeby to były dwie różne przestrzenie w moim życiu. Żeby nie dać się zniszczyć pewnym rzeczom, które przerabiam na scenie muszę umieć, jak często powtarzam: “zdjąć perły i ugotować pomidorową”.
Iwan Wyrypajew
NIEPOKÓJ
Przekład: Michał Rogalski
- Reżyseria: Grzegorz Wiśniewski
- Scenografia: Mirek Kaczmarek
- Muzyka: Filip Kaniecki
- Projekt plakatu: Lex Drewiński
W spektaklu występują: Dorota Kolak - Ulla Richte, wybitna amerykańska pisarka, Robert Ciszewski - Krzysztof Zieliński, polski dziennikarz, Michał Jaros - Steve Racoon, agent literacki Ulli Richte, Katarzyna Dałek - Natalie Blumenstein, córka i prawniczka Ulli Richte, Jan Napieralski - Michael, fotograf.
- Asystent reżysera: Katarzyna Dałek
- Inspicjent – sufler: Agnieszka Szczepaniak
Premiera odbędzie się w piątek, 23 lipca 2021 roku na Scenie Kameralnej Teatru Wybrzeże w Sopocie, ul. Bohaterów Monte Cassino 30.
Kolejne spektakle: 24, 25 i 27 lipca oraz 14 i 15 sierpnia na Scenie Kameralnej
Czas: 1 godzina i 15 minut.
