Zakładajcie maseczki lub choćby zwykłe chustki - apel gdańskiej lekarki i petycja do władz
Międzynarodowy Czerwony Krzyż, UNICEF i Światowa Organizacja Zdrowia przygotowały opracowanie, w którym poruszają kwestie stygmatyzacji społecznej związanej z COVID-19. Do lektury zachęca prof. dr. hab. Radosław Owczuk z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, konsultant krajowy w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii.
Przedstawiamy obszerne fragmenty opracowania
CO TO JEST STYGMATYZACJA SPOŁECZNA?
Stygmatyzacja społeczna w kontekście zdrowotnym polega na nadawaniu negatywnych właściwości osobom lub grupom osób, które prezentują te same, wspólne cechy i konkretną diagnozę medyczną. W przypadku nagłego wybuchu danej choroby, takie osoby mogą być etykietowane, dyskryminowane, deprecjonowane poprzez posługiwanie się stereotypami, traktowane w odmienny sposób, oraz/lub w wielu przypadkach pozbawiane dotychczasowego statusu społecznego z powodu postrzeganego ich związku z chorobą.
Takie traktowanie może wpłynąć w sposób negatywny nie tylko na osoby dotknięte chorobą, ale również na ich opiekunów, rodziny, przyjaciół i szerszą społeczność oferującą wsparcie i pomoc. Osoby, u których nie występuje dana choroba, ale prezentują wspólne cechy, w tym objawy chorobowe, mogą również doświadczać stygmatyzacji w tym samym mechanizmie.
Obecna epidemia COVID-19 wywołała stygmatyzację społeczną oraz zachowania dyskryminujące wobec osób o określonym pochodzeniu etnicznym, a także tych, które postrzegane są jako te, które mogły mieć kontakt z wirusem.
Koronawirus. Jak można się zarazić, profilaktyka i leczenie, zwolnienie lekarskie na telefon
DLACZEGO COVID-19 POWODUJE STYGMATYZACJĘ?
Stopień stygmatyzacji społecznej obserwowanej w związku z epidemią COVID-19 jest spowodowany trzema głównymi czynnikami: 1) choroba jest nowa i w związku z czym istnieje wiele niewiadomych;
2) często boimy się nieznanego;
3) bardzo łatwo wiążemy ten lęk z osobami spoza naszej społeczności, tzw. “innymi”.
Zrozumiałe jest poczucie zagubienia, zagrożenia i strachu w społeczeństwie. Niestety te czynniki podsycają szkodliwe stereotypy.
JAKI WPŁYW MOŻE MIEĆ STYGMATYZACJA SPOŁECZNA NA ROZPRZESTRZENIANIE CHOROBY?
Stygmatyzacja może podważyć spójność społeczną i przyspieszyć możliwą izolację wybranych grup społecznych, co w konsekwencji doprowadzi do sytuacji, w której wirus będzie miał ułatwioną drogę do rozprzestrzeniania się. Niestety te czynniki mogą powodować zaostrzenie istniejących problemów zdrowotnych i trudności w kontrolowaniu przebiegu epidemii.
Stygmatyzacja może:
- Zachęcać ludzi do ukrywania objawów choroby, aby uniknąć negatywnych skutków dyskryminacji
- Zniechęcać do szukania natychmiastowej pomocy medycznej
- Odwodzić od podejmowania zachowań prozdrowotnych
ODPOWIEDŹ NA STYGMATYZACJĘ SPOŁECZNĄ
Dowody jednoznacznie wskazują, że stygmatyzacja i strach związane z chorobami zakaźnymi utrudniają podjęcie odpowiednich kroków zaradczych. Tymczasem koniecznym działaniem jest budowanie zaufania do ochrony zdrowia, przekazywanie właściwych i sprawdzonych informacji, okazywanie empatii osobom dotkniętym chorobą, promowanie zrozumienia samej choroby i stosowania skutecznych, praktycznych środków prewencyjnych, w celu zapewnienia bezpieczeństwa sobie i bliskim.
Sposób, w jaki komunikujemy się mówiąc o COVID-19, ma kluczowe znaczenie dla wsparcia, w podejmowaniu skutecznych działań w celu zwalczania choroby i unikania podsycania strachu i stygmatyzacji. Należy stworzyć środowisko, w którym choroba i jej wpływ mogą być omawiane i rozwiązywane w sposób otwarty, uczciwy i skuteczny.
#zostanwdomu, ale... wyjdź na chwilę, by oddać krew - zawsze jest potrzebna
SŁOWA MAJĄ ZNACZENIE
Określone słowa, jak i cały język używany w odniesieniu do epidemii koronawirusa (np. podejrzany przypadek, izolacja…), mogą mieć negatywny wydźwięk i tym samym mogą wzmacniać istniejące postawy stygmatyzujące. Używany język może utrwalać obecne w dyskursie publicznym negatywne stereotypy lub błędne założenia, wzmacniać fałszywe powiązania między chorobą a innymi czynnikami, wywołać powszechny strach lub odczłowieczyć tych, którzy chorują.
Jednocześnie może to również zniechęcać ludzi do poddania się badaniom kontrolnym, proponowanej terapii czy wymaganej kwarantannie. Zalecamy dla wszystkich kanałów komunikacji, w tym przekazów medialnych, skoncentrowanie się na założeniu „człowiek przede wszystkim”, i wypowiadanie się w taki sposób, który zapewni szacunek i upodmiotowienie. Słownictwo używane w mediach jest szczególnie istotne ze względu na wpływ jaki wywiera na kształtowanie się nawyków językowych w mowie potocznej na temat nowego koronawirusa (COVID-19). Komunikaty o negatywnym wydźwięku mogą mieć ogromny wpływ na to, jak ludzie podejrzewani o infekcję nowym koronawirusem (COVID-19), pacjenci, ich rodziny, a także dotknięte społeczności są postrzegane i leczone.
Istnieje wiele konkretnych przykładów tego, w jaki sposób odpowiednie użycie języka i mniej stygmatyzującej terminologii może pomóc w kontrolowaniu epidemii i pandemii wywołanych przez HIV, gruźlicę i wirusa grypy H1N1.2
DZIAŁAJ WŁAŚCIWIE
Rządy państw, przedstawiciele mass mediów, wpływowe osoby, pojedynczy obywatele i całe lokalne społeczności mają do odegrania ważną rolę w zapobieganiu i powstrzymywaniu piętna otaczającego ludzi z Azji, a w szczególności tych pochodzących z Chin. Informacje przekazywane przez nas poprzez media społecznościowe i inne platformy komunikacyjne muszą być celowe i przemyślane, podkreślając za każdym razem wsparcie wobec osób narażonych na kontakt z nową chorobą koronawirusową (COVID-19).
Niektóre media koncentrowały się dotychczas na spekulacjach na temat źródła COVID-19, próbując zidentyfikować „pacjentów zero” w każdym kraju. Również nadmierne podkreślanie wysiłków zmierzających do znalezienia szczepionki i nowych sposobów leczenia może zwiększyć strach i sprawić wrażenie, że jesteśmy obecnie bezsilni w powstrzymaniu infekcji. Zamiast tego promuj treści o podstawowych i skutecznych działaniach zapobiegających infekcjom, a także informujące o objawach COVID-19 oraz kiedy należy szukać profesjonalnej opieki zdrowotnej.
Czujesz się samotny, smutny, zagubiony? Zadzwoń na gdański telefon zaufania dla uczniów i rodziców
WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE KOMUNIKACJI
„Infodemia” dezinformacji i plotek rozprzestrzenia się szybciej niż nowy koronawirus (COVID-19). Przyczynia się to do negatywnych skutków, w tym stygmatyzacji i dyskryminacji osób z obszarów dotkniętych epidemią. Potrzebujemy zbiorowej solidarności i jasnych, rzetelnych, praktycznych informacji, aby wspierać społeczności i osoby dotknięte nowym wirusem.
Błędne przekonania, pogłoski i dezinformacja przyczyniają się do stygmatyzacji i dyskryminacji, które utrudniają odpowiedź na wybuch epidemii COVID-19.
- Koryguj błędy, jednocześnie przyjmując, że uczucia ludzi i ich późniejsze zachowania są bardzo prawdziwe, nawet jeśli leżące u ich podstaw założenie jest fałszywe. - Promuj znaczenie działań prewencyjnych, ratujących życie, wczesnych badań przesiewowych i leczenia.
- Potrzebna jest zbiorowa solidarność i globalna współpraca, aby zapobiec dalszej transmisji wirusa i rozwiać obawy społeczności.
- Używaj życzliwej narracji i dziel się historiami, które humanizują doświadczenia i zmagania osób lub grup dotkniętych nowym koronawirusem (COVID-19)
- Przekazuj wyrazy wsparcia i zachęty tym, którzy są na pierwszej linii odpowiedzi na wybuch epidemii (pracownicy ochrony zdrowia, wolontariusze, liderzy społeczności itp.).
Fakty, a nie strach, powstrzymają rozprzestrzenianie się nowego koronawirusa (COVID-19).
- Dziel się faktami i dokładnymi, rzetelnymi i praktycznymi informacjami na temat choroby.
- Rzuć wyzwanie mitom i stereotypom.
- Starannie dobieraj słowa. Sposób, w jaki się komunikujemy, może wpływać na postawy innych (patrz powyżej MÓW i NIE MÓW).
