SARS-CoV-2: bezpieczny dystans do wszystkiego
Jeśli macie dylemat, się czy powinniście być bardziej czy mniej ostrożni, to znaczy że powinniście być ostrożni bardziej. Wiele spostrzeżeń dotyczących epidemii wirusa i samej jego natury, jest czynionych w locie. Oznacza to, że niektóre - wydawałoby się kategoryczne opinie - muszą być weryfikowane na bieżąco. Najczęściej, jak dotąd, kolejne zalecenia wzywają do większej rezerwy i większej ostrożności. Zachowajmy więc do wszystkiego bezpieczny dystans.
Koronawirus: co to jest
Koronawirus SARS-Cov-2 wywołuje chorobę podobną do grypy o nazwie COVID-19, która u niektórych osób (około 20 proc.) może doprowadzić do poważnych powikłań płucnych, a u około 1 do 3 proc. - do zgonu. Choroba objawia się najczęściej pięć dni po zarażeniu i trwa do 2 tygodni u 80 proc. ludzi. Dzieci chorują najczęściej łagodnie. Osoby starsze, z wieloma przewlekłymi chorobami, są najbardziej narażone na ciężki przebieg choroby i dlatego powinniśmy wszyscy zadbać, aby ich nie zarazić. Decyzję o sposobie leczenia podejmuje lekarz. Leczenie jest wyłącznie objawowe, czyli polega na leczeniu objawów choroby, takich jak gorączka lub problemy z oddychaniem. W literaturze naukowej opisuje się przypadki skutecznego wyleczenia pacjentów zakażonych koronawirusem za pomocą dotychczas znanych leków.
Koronawirus: Jak można się zarazić? Jak się rozprzestrzenia się SARS-CoV-2
Według obserwacji, koronawirusem można się zarazić od osoby chorej wyłącznie przez drogi oddechowe i być może również przez spojówkę. Najczęściej dochodzi do zakażenia, kiedy chory kaszle, a my wdychamy aerozol drobnych kropelek jego śliny. Aby zmniejszyć ryzyko zakażenia należy unikać bliskiego kontaktu, podawania rąk itp. Ponieważ bardzo trudno uniknąć dotykania przedmiotów (na których być może znajdują się wirusy) należy pamiętać o unikaniu dotykania okolic własnych ust. Również mycie rąk wodą z mydłem uznane jest za ważną metodę profilaktyki.
Jednak ze względu na fakt, że znaczna liczba zakażeń pochodzi od osób bez zewnętrznych objawów choroby, coraz częściej formułowane się opinie, że łatwiej jesteśmy w stanie kontrolować to, żeby nie zarażać innych (zwłaszcza osób z grup ryzyka) niż samemu uniknąć zakażenia.
Właśnie niewykryte przypadki, z których wiele prawdopodobnie nie miało poważnych objawów, były w dużej mierze odpowiedzialne za szybkie rozprzestrzenienie się ogniska COVID-19 w Chinach. Tak wynika z nowych badań naukowców z Columbia University Mailman School of Public Health. Ustalenia oparte są na komputerowym modelu epidemii i pokazują, że aż 86 proc. przypadków nie jest wykrytych. Ponadto zakażenia nieudokumentowane były źródłem zakażenia w 79 proc. udokumentowanych przypadków. Odkrycia te wyjaśniają szybkie rozprzestrzenienie geograficzne SARS-CoV2 i wskazują, że powstrzymanie tego wirusa będzie szczególnie trudne.
Zwiększona świadomość epidemii, zwiększone stosowanie środków ochrony osobistej i ograniczenia podróży pomogły zmniejszyć ogólną siłę infekcji w Chinach i prawdopodobnie będą skutkowały także w innych częściach świata. Nie jest jednak jasne, czy ta redukcja będzie wystarczająca, aby w pełni powstrzymać rozprzestrzenianie się wirusa. Według niektórych opinii z wirusem zetknie się zdecydowana większość ludzi, jednak przytłaczająca liczba przejdzie zakażenie bez zauważenia.
Koronawirus: jaka jest bezpieczna odległość? Jaki zachować odstęp?
Większośc opracowań, takich jak zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia, Głównego Inspektora Sanitarnego i innych instytucji rządowych zaleca utrzymywanie odległości 1 metra od innej osoby, wskazując, że powinien to być odstęp wystarczający.
-
Lekarstwa w przebiegu choroby wywołanej przez koronawirusa
Koronawirus: czy chlorochina jest skuteczna
13 marca 2020 r. Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (URPL) wydał pozytywną decyzję w sprawie zmiany do pozwolenia na dopuszczenie do obrotu dla leku zawierającego chlorochinę. Jednak jak dotąd nie są dostępne dane dotyczące skuteczności chlorochiny u chorych z COVID-19 poza Chińską Republiką Ludową. Producent zabezpieczył zapas leku na potrzeby Ministerstwa Zdrowia oraz Agencji Rezerw Materiałowych. Zgodnie z deklaracją producenta, chlorochina będzie dystrybuowana do pacjentów z COVID-19 zgodnie z dyspozycjami Ministra Zdrowia. Jeszcze przed decyzją Urzędu Rejestracji Leków, po uzyskaniu zgody komisji bioetycznej, chlorochinę w połączeniu z lopinawirem i rytonawirem zastosowano u chorych z ciężkim przebiegiem COVID-19 w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu im. Gromkowskiego we Wrocławiu.
Koronawirus: leki przeciwgorączkowe w tym Paracetamol
We wtorek 17 marca Światowa Organizacja Zdrowia podała informację, że w przypadku podejrzenia zakażenia koronawirusem nie rekomenduje stosowania ibuprofenu bez konsultacji z lekarzem. Jest to wynik debaty, która od pewnego czasu toczy się pomiędzy specjalistami. Według przedstawicieli służb sanitarnych Szwajcarii w razie wysokiej temperatury lepiej zażywać produkt leczniczy na bazie paracetamolu. Jednak każdy, kto jest w trakcie długotrwałego leczenia z zastosowaniem ibuprofenu powinien je kontynuować, a w przypadku wystąpienia kaszlu czy wysokiej temperatury, czyli objawów ostrej infekcji dróg oddechowych, skonsultować się z lekarzem.
Należy bezwzględnie pamiętać, że przedawkowanie paracetamolu może spowodować uszkodzenie wątroby.
Koronawirus: czy antybiotyki są skuteczne w zapobieganiu lub leczeniu?
Antybiotyki działają przeciwko bakteriom, ale nie działają przeciwko wirusom. Dlatego antybiotyki nie powinny być stosowane jako środek zapobiegawczy lub leczniczy. Osoby hospitalizowane z powodu koronawirusa mogą otrzymywać antybiotyki, jeśli wystąpi zakażenie bakteryjne, wtórne w stosunku do wirusowego. Pomagają więc one zwalczyć bakterie, jednak wirus musi być pokonany przez organizm pacjenta.
Na tej stronie możesz sprawdzić aktualną mapę zarażeń koronawirusem w naszym kraju (z podziałem na województwa) oraz na całym świecie [AKTUALNA MAPA]
Koronawirus: czy jest niebezpieczeństwo przeniesienia wirusa podczas porodu?
Obecnie brak dowodów naukowych wskazujących na transmisje wirusa SARS-CoV-2 od matki do płodu. Dostępne badania naukowe wśród noworodków urodzonych przez matki z COVID-19 wskazują, że żadne z noworodków nie miało wyniku pozytywnego na obecność wirusa powodującego COVID-19. Dodatkowo nie stwierdzono wirusa w próbkach płynu owodniowego ani w mleku matki. Niemniej jednak, należy pamiętać, że każde zagrożenie dla zdrowia i życia ciężarnej kobiety jest również zagrożeniem dla zdrowia i życia jej nienarodzonego dziecka. Nawet jeśli wirus nie zostanie przeniesiony na płód lub noworodka, pogorszenie stanu zdrowia matki, spowodowane przez chorobę, może zagrozić życiu i zdrowiu jej nienarodzonego dziecka. Dlatego, w przypadku wystąpienia niepokojących objawów, zwłaszcza w przypadku kobiety ciężarnej, zalecane jest poszukanie pomocy medycznej.
Koronawirus: czy e-papierosy zwiększają ryzyko zachorowania
Obserwacje ostanich dni, dokonywane m.in w USA wskazały, że obok osób starszych, również osoby relatywnie młode okazują się eksponowane na koronawirusa. Jako jedną z przyczyn wskazuje się bardzo dużą popularność e-papierosów. Nie zostało w tej sprawie wydane żadne ostrzeżenie ale niektóre ośrodki naukowe zwracają uwagę właśnie na szkodliwość e-papierosów. Według specjalistów z Cleveland Clinic w USA ostatnie obserwacje wykazały, że aldehydy i inne składniki znajdujące się w płynach waporyzujących mogą zaburzać funkcję immunologiczną komórek znajdujących się w drogach oddechowych i płucach. Tymczasem to właśnie płuca stanowią wrota dla wirusa do naszego organizmu.
Koronawirus: Osoby starsze
Dzieci zarażone koronawirusem mają najczęściej łagodny przebieg choroby. Odwrotnie u osób starszych: powyżej 80 roku życia 15 proc. chorych ma ciężkie powikłania. Ryzyko ciężkich powikłań jest jeszcze większe, gdy osoba starsza ma jakieś przewlekłe choroby: cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca, przewlekłą chorobę płuc, chorobę nowotworową lub jest po ciężkiej operacji. Dlatego szczególnie seniorzy powinni unikać wszelkich niepotrzebnych kontaktów z innymi ludźmi, odwiedzin i spotkań, aby się przypadkowo nie zarazić. Bezpieczni są w domu i na spacerze na świeżym powietrzu, spotykając się z najbliższymi ludźmi, którzy wiedzą, że są zdrowi. Warto poprosić telefonicznie rodzinę, sąsiadów, czy znajomych o zrobienie niezbędnych zakupów i dostarczenie ich do domu. Warto też rozważyć udział we mszy świętej transmitowanej przez telewizję.
Koronawirus: kiedy podejrzewać u siebie zarażenie
Aby myśleć o tym, że zachorowaliśmy, uważa się, że muszą być spełnione trzy warunki:
- Kontakt - wyjazd do obszaru, w którym jest aktywna epidemia albo bezpośredni bliski kontakt osobą chorą.
- Najczęściej pięć dni po kontakcie: gorączka 38 stopni C lub więcej i osłabienie.
- Kaszel suchy, trudności z oddychaniem.
Należy jednak podkreślić, że w obserwacjach zanotowano potwierdzone przypadki zachorowań z mniej nasilonymi objawami lub bez objawów. Takie osoby były źródłem zakażeń innych.
Koronowirus: co robić, gdy podejrzewamy zakażenie?
Osoba, która podejrzewa u siebie zarażenie koronawirusem, nie powinna zgłaszać się do przychodni ani do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego. Zgodnie z aktualnymi (mogą się zmienić) wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego lekarz w przychodni albo w SOR nie ma prawa nawet takiej osoby zbadać. Powinien odizolować takiego chorego i zamówić specjalny transport, który przewiezie go do jednego ze szpitali zakaźnych. Najlepiej zadzwonić do swojej przychodni i skontaktować się z lekarzem. Lekarz ma prawo udzielić porady telefonicznej i wystawić na jej podstawie elektroniczne zwolnienie z pracy do 14 dni.
W czasie takiego zwolnienia trzeba stosować leczenie jak w grypie (odpoczynek, leki przeciwgorączkowe, picie dużej ilości płynów). Konieczna jest samoobserwacja i mierzenie dwa razy dziennie temperatury. Jeżeli pojawią się duszność i kłopoty z oddychaniem, trzeba zadzwonić na całodobowy numer 112, pod którym dyżurują ludzie organizujący niezbędną pomoc.
Można też zasięgnąć porady dzwoniąc pod całodobowy numer informacji NFZ: 800 190 590, do Powiatowej Stacji Sanepid w Wejherowie, nr. telefonu (+48) 697 611 090 albo Wojewódzkiej Stacji Sanepid w Gdańsku, nr telefonu (+48) 605 602 195.
Koronawirus: kwarantanna
Osoby, które mieszkają lub pracują w bliskim kontakcie z osobą, która zachorowała, powinny podlegać 14-dniowej kwarantannie. W tym celu należy zadzwonić do Stacji Sanepid (telefony powyżej), aby powiadomić o kontakcie z osobą chorą i uzyskać postanowienie o kwarantannie, które jest równoważne ze zwolnieniem lekarskim. W czasie kwarantanny należy pozostawać w domu, poprosić telefonicznie sąsiadów czy znajomych o dostarczanie pod drzwi potrzebnych zakupów. Wiemy już, że choroba ujawnia się najczęściej po pięciu dniach od zakażenia, ale zdarzają się osoby z dłuższym okresem wylęgania - dlatego kwarantanna trwa 14 dni. Ze statystyk chińskich i włoskich wiemy, że rodzina i bliscy osoby chorej mieszkające razem zarażają się w około 10 proc. przy zachowaniu najprostszych zasad ochrony przed zarażeniem (opisanych wyżej).
Koronawirus: maseczki
Maseczka chirurgiczna (lub inna , złożona z kilku warstw tkaniny) chroni przed przenoszeniem koronawirusa, kiedy używa jej osoba chora, kaszląca. Drobne kropelki zawierające wirusa, nie rozpylają się wtedy w powietrzu tylko osiadają na maseczce. Maseczka zmniejsza też ryzyko zakażenia u osób pielęgnujących chorych w zamkniętych pomieszczeniach, kiedy musi dochodzić do bliskiego kontaktu.
Należy pamiętać, że w wielu wypadkach zakażenie wirusem przebiega bezobjawowo lub z niewielkim objawami. Tak więc profilaktyczne noszenie maseczki może zapobiec zarażaniu innej osoby, szczególnie w wypadkach, kiedy zarażony nie zdaje sobie sprawy z własnej choroby. Dotyczy to najbardziej miejsc, w których nie da się uniknąć bliższego kontaktu.
Koronawirus: komunikacja publiczna
Należy ograniczyć się tylko do rzeczywiście koniecznych przejazdów komunikacją publiczną (autobusy, tramwaje, pociągi). Jeżeli to możliwe - należy zadbać o częste wywietrzenie pojazdów. Jeżeli to możliwe zachować odległość ponad 1 metra od innych ludzi. Maseczka na twarzy zmniejsza ryzyko przypadkowego zarażenia w czasie przejazdów. Osoby chore, podejrzane o chorobę, lub w czasie kwarantanny nie powinny w ogóle używać środków komunikacji publicznej.
Koronawirus: higiena osobista
Bardzo ważne jest zachowanie zasad higieny osobistej.
- Poza domem i po przyjściu do domu należy starannie myć ręce. Koronawirus jest podatny na rozpuszczalniki lipidów, co oznacza, że dokładne, co najmniej 30 sekundowe mycie rąk wodą ze zwykłym mydłem lub detergentem, jest kluczowe, by ograniczyć rozprzestrzeniania się koronawirusa.
- Aby zapobiegać zarażeniu niepotrzebne są płyny dezynfekcyjne, wystarczy zwykłe mydło i środki czyszczące często stosowane.
- Dla zwiększenia bezpieczeństwa własnego i swoich bliskich warto często po przyjściu do domu brać prysznic.
- Ważne jest też zadbanie o dobrą odporność: odpowiednia długość snu, zdrowe odżywianie.
- Nie ma argumentów naukowych, które potwierdzają skuteczność leków, czy suplementów diety w zmniejszaniu ryzyka zarażenia koronawirusem czy podnoszeniu odporności.
Koronawirus: wizyty u lekarza
Należy unikać wizyt u lekarza, jeżeli nie są absolutnie konieczne. Zwykłe przeziębienia nie wymagają wizyty w przychodni, można je leczyć samodzielnie w domu (leżenie w łóżku, leki przeciwgorączkowe, picie dużej ilości płynów). Zwolnienie do 14 dni można uzyskać telefonicznie (teleporada z lekarzem rodzinnym w swojej przychodni). Trzeba też odłożyć wszelkie wizyty profilaktyczne, czy kontrolne wizyty u lekarza. Przepisy ustanowione na czas epidemii dopuszczają możliwość porady telefonicznej. Warto zadzwonić do przychodni, jeżeli potrzebujemy po prostu przedłużenia recepty, na leki które przyjmujemy na stałe. Można taką receptę odebrać nie czekając w poczekalni na wizytę u lekarza.
-
Koronawirus: najczęstsze pytania i odpowiedzi
W mediach społecznościowych trafiamy na mnóstwo fałszywych informacji, publikowanych z niewiedzy lub dla zabawy straszenia innych. Żeby zapobiegać nieuzasadnionej panice Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) stworzyła listę najczęstszych mitów, pomyłek i wątpliwości dotyczących nowego koronawirusa i wywołanej przez niego epidemii.
Czy przez własny telefon można się zakazić koronawirusem
PRAWDA. Telefon komórkowy jest jednym z najczęściej dotykanych przedmiotów w ciągu dnia. Dotykamy telefonu brudnymi rękoma, pozostawiając na jego powierzchni chorobotwórcze drobnoustroje. Dlatego regularnie dezynfekuj swój telefon, np. przecierając ściereczką z płynem dezynfekującym po każdym powrocie do domu, i nie korzystaj z niego podczas jedzenia.
Czy psy i koty mogą przenosić koronawirusa
FAŁSZ. Zwierzęta nie zakażają koronawirusem ani ptaki, ani insekty, ani zwierzęta domowe czy gospodarskie.
Czy osoba, która zachorowała na COVID-19 i wyzdrowiała, może ponownie zachorować
FAŁSZ. Aktualnie brak jest wystarczających dowodów naukowych na to, że osoba, która wyzdrowiała, może ponownie zachorować.
Czy mężczyźni ciężej chorują na COVID-19
PRAWDA. Statystyki wskazują, że wśród osób ciężko chorych jest więcej mężczyzn. Naukowcy sprawdzają, czemu tak się dzieje.
Czy rodzina może bez obawy korzystać z tej samej kostki mydła
PRAWDA. Koronawirus jest podatny na rozpuszczalniki lipidów, co oznacza, że dokładne mycie rąk wodą ze zwykłym mydłem lub detergentem przez 30 sekund, jest kluczowe, by ograniczyć rozprzestrzeniania się koronawirusa. Rodzaj mydła nie ma znaczenia, a samo mydło jest bezpieczne.
Czy COVID-19 powoduje więcej zgonów, niż grypa sezonowa
PRAWDA. Około 3,4 procent potwierdzonych przypadków COVID-19 było śmiertelnych, podczas gdy w przypadku grypy jest to poniżej 1 procent. Jednocześnie COVID-19 nie przenosi się tak szeroko jak grypa.
Czy koronawirus może się przenieść na rzeczach np. paczkach z Chin
FAŁSZ. Zanim zostaną dostarczone do Polski, wirus zginie. Czas jego utrzymywania się na powierzchni zależy od wilgotności i temperatury powietrza, wirus zginie, nim dotrze do Polski.
Czy objawy zakażenia się mogą być podobne do grypy: gorączka, kaszel i katar
PRAWDA. Najczęściej występującymi objawami choroby COVID-19, wywołanej przez koronawirus SARS-CoV-2, są: gorączka, męczący kaszel, uczucie duszności oraz problemy z oddychaniem. Czasem pojawiają się też bóle mięśniowe. W poważniejszych przypadkach rozwija się ciężkie zapalenie płuc, zespół ostrej niewydolności oddechowej, posocznica i wstrząs septyczny, które mogą prowadzić do śmierci pacjenta.
Czy koronawirus jest niebezpieczny tylko dla osób starszych
FAŁSZ. Zachorowania na COVID-19 obserwuje się we wszystkich grupach wiekowych. Ale najbardziej narażone na rozwinięcie ciężkiej postaci choroby i zgon są osoby starsze, z obniżoną odpornością, której towarzyszą inne choroby, w szczególności przewlekłe.
Czy kiedy zrobi się ciepło, problem z koronawirusem się skończy
FAŁSZ. Chociaż naukowcy zakładają, że wirus SARS-CoV-2 może podobnie do wirusa grypy wykazywać sezonowość, to brak jest wystarczającej liczby dowodów naukowych na wpływ temperatury i innych czynników środowiskowych na koronawirusa.
Czy koronawirus nie zakaża drogą pokarmową, dlatego jedzenie jest bezpieczne
PRAWDA. Obecnie brak dowodów naukowych na zakażenie koronawirusem drogą pokarmową. Ale pamiętaj o zachowaniu zasad higieny. Obowiązują Cię te same zasady, które należy przestrzegać po to, aby nie zarazić się bakteriami.
Czy miarodajny jest test: wzięcie głębokiego oddechy i wstrzymanie powietrza na dłużej niż 10 sekund. (I czy czy jeśli uda się to zrobić bez kaszlu, bez dyskomfortu, duszności lub ucisku itp., oznacza, że jestem zdrowy?)
FAŁSZ. To nieprawdziwa informacja, taki „test” niczego nie wykrywa. Celem diagnostyki w kierunku koronawirusa stosuje się zaawansowane technologiczne testy przeprowadzane w wyspecjalizowanych laboratoriach.
Koronawirus: gdzie szukać informacji?
Aktualne i prawdziwe informacje, rekomendacje i instrukcje jak postępować w różnych sytuacjach związanych z koronawirusem, można znaleźć na stronie internetowej Głównego Inspektora Sanitarnego albo na stronie Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Gdańsku.
Maseczki. Zakładać czy nie?
Na temat noszenia lub nienoszenia maseczek jako ochrony przed zarażeniem się COVID-19 od początku pandemii są różne opinie. Na stronie Ministerstwa Zdrowia znajduje się informacja, w której nie zaleca się używania masek na twarz przez zdrowych ludzi w celu zapobieżenia rozprzestrzenianiu się SARS-Cov-2
“Noszenie maseczki zasłaniającej usta i nos może pomóc ograniczyć rozprzestrzenianie się niektórych chorób układu oddechowego. Jednak stosowanie samej maseczki nie gwarantuje powstrzymania infekcji i powinno być połączone ze stosowaniem innych środków zapobiegawczych, w tym higieną rąk i zasadami ochrony podczas kaszlu czy kichania (patrz wyżej) oraz unikaniem bliskiego kontaktu z innymi ludźmi (co najmniej 1 metr odległości). Światowa Organizacja Zdrowia doradza racjonalne stosowanie maseczek.”
MZ zaleca używanie maseczek tylko wtedy, gdy mamy objawy ze strony układu oddechowego (kaszel lub kichanie), podejrzewamy u siebie infekcję SARS-Cov-2 przebiegającą z łagodnymi objawami lub opiekujemy się osobą z podejrzeniem infekcji SARS-Cov-2.
Tymczasem gdańska lekarz Magdalena Łasińska-Kowara zorganizowała internetową petycję do Ministerstwa Zdrowia w sprawie zmiany postępowania dotyczącego maseczek. Wzywa Polaków do zasłaniania ust i nosa w dowolnej formie.
Wobec powszechnego braku profesjonalnych maseczek - korzystajmy z własnej pomysłowości i masek wykonanych ręcznie, pozostawiając profesjonalny sprzęt najbardziej zagrożonym pracownikom ochrony zdrowia. Jednocześnie lekarz uczula, że zasłanianie twarzy nie zwalnia z zalecenia nie dotykania jej, a zwłaszcza z dokładnego i częstego mycia rąk.
W petycji wnioskuje się o zmianę zaleceń, w tym m.in. infografiki umieszczonej na stronie Ministerstwa Zdrowia, która zdaniem lekarzy sugeruje nieaktualny, w świetle ostatnich badań i obserwacji sposób postępowania. Jednak najistotniejsze jest postawienie tezy, że należy namawiać wszystkich do profilaktycznego zasłaniania ust wszędzie poza miejscem zamieszkania. To wezwanie do radykalnej zmiany postępowania w sprawie maseczek.
W petycji czytamy:
Należy zachęcać obywateli do zmniejszenia transmisji wirusa poprzez obowiązkowe zasłanianie ust i nosa w miejscach publicznych. Jest to kolejny etap zapobiegania masowej fali zgonów, która aktualnie ma miejsce we Włoszech. Okres bezobjawowego roznoszenia wirusa trwa co najmniej tydzień od zarażenia. Należy iść za przykładem rządu Czech. Należy skorzystać z doświadczenia i rad chińskich ekspertów i lekarzy, którzy jako pierwsi opanowali rozprzestrzenianie się choroby. Tylko radykalne działania mogą pomóc w ograniczaniu skutków pandemii.
