Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku ma swoje oddziały nie tylko w naszym mieście (Żuraw, Sołdek, Spichlerze na Ołowiance, Ośrodek Kultury Morskiej), ale także w Gdyni (Dar Pomorza), Tczewie (Muzeum Wisły, Centrum Konserwacji Wraków), na Helu (Muzeum Rybołówstwa) i w Kątach Rybackich (Muzeum Zalewu Wiślanego). Po kilku latach starań, udało się dopełnić formalności niezbędnych do rozpoczęcia budowy kolejnego, dziesiątego oddziału Narodowego Muzeum Morskiego, czyli Muzeum Archeologii Podwodnej i Rybołówstwa Bałtyckiego w Łebie.
- Chcielibyśmy, żeby proces budowlany zakończył się w ciągu trzech lat - wyjaśnia dr Robert Domżał, dyrektor Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku. - Pierwszy etap budowy powinien zostać zakończony do 30 czerwca 2021 roku. Realizacja kolejnych etapów zależna będzie od harmonogramu dofinansowania. Chcielibyśmy, aby obiekt był otwarty dla zwiedzających latem 2024 roku.
Nowoczesny obiekt
Muzeum Archeologii Podwodnej i Rybołówstwa Bałtyckiego powstanie w pobliżu ujścia rzeki Łeby do Bałtyku, nieopodal promenady i kanału portowego. Budynek będzie miał kształt jednorodnej bryły o powierzchni zabudowy 3 tys. mkw. Na froncie obiektu zaprojektowano falującą fasadę, którą pokryją drewniane listwy oraz liny. Budynek zaprojektowała pracownia Plus3Architekci z Warszawy.
- Uważamy, że ta inwestycja bardzo dobrze wpasuje się, czasowo i lokalizacyjnie, w kilka wątków - wyjaśnia dr Robert Domżał. - Po pierwsze, ochronę dziedzictwa kulturowego i pokazanie jak Morze Bałtyckie pod tym kątem wygląda. Coraz częściej słyszymy o nowych odkryciach, wiemy o istnieniu ciekawych wraków, zabytkach, które leżą na dnie Bałtyku, mamy duże zasoby, które będą pokazane w tymże muzeum. Archeologia podwodna będzie tu motywem przewodnim, ale równie ważne jest rybołówstwo bałtyckie, które w dużej mierze jest dzisiaj zagrożone. Pokażemy też, jak łowiło się dwadzieścia, trzydzieści lat temu i w jakiej kondycji rybołówstwo jest dzisiaj. Chcielibyśmy także nawiązać do budowanych na morzu farm wiatrowych i wszystkiego, co wiąże się z ekologią morza oraz przemysłem morskim. Warto dodać, że będziemy jedynym ośrodkiem w Polsce, który kompleksowo pokaże tematykę archeologii podwodnej.
Wystawa stała
Wystawy rozłożone będą na kilku poziomach. Przestrzeń sali ekspozycyjnej to ponad 6 tys. m kw powierzchni. Znajdą się tu m.in. aranżacje słowiańskich łodzi z czasów wikingów i obiekty ówczesnej sztuki szkutniczej. Nie zabraknie też przedmiotów wydobytych podczas podwodnych badań archeologicznych oraz opisów zagadnień związanych kulturą rybacką, a nawet ratownictwem morskim.
- Wystawa czasowa, którą na początku października udostępniliśmy zwiedzającym w Narodowym Muzeum Morskim jest tylko namiastką tego, co zobaczymy Łebie - przekonuje dyrektor. - W nowym muzeum zobaczymy ogromne, zrekonstruowane wraki statków, ładunki niektórych jednostek. Mamy kilka jednostek, które w Centrum Konserwacji Wraków Statków poddawane są obecnie analizie, badaniom, skanowaniu i rekonstrukcjom. W Muzeum Archeologii Podwodnej i Rybołówstwa Bałtyckiego pojawią się one w pełnej krasie.
Będzie ekologicznie
- Naszym celem jest wybudowanie obiektu muzealnego o możliwie niskim zużyciu energii - mówi Szymon Kulas, zastępca dyrektora ds. administracyjno-technicznych. - Szczególnie zależy nam na maksymalnym ograniczeniu zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną. W projekcie założono nowoczesne i ekologiczne pompy ciepła pracujące w układzie biwalentnym, w oparciu o gruntowy wymiennik ciepła oraz instalację fotowoltaiczną o mocy około 50 kw. Użycie wspomnianych technologii pozwoli na pokrycie szczytowego zapotrzebowania energetycznego oddziału zarówno zimą, jak i latem.
Nowoczesna edukacja
W okresie roku szkolnego w placówce odbywać się będą zajęcia edukacyjne i warsztatowe dla dzieci oraz młodzieży w różnym wieku. Stanowiska interaktywne pomogą zrozumieć uczniom zagadnienia związane z prawami fizyki, podstawami nawigacji, prawami ruchu na drogach wodnych, walorami turystyki morskiej, rodzajami ryb, ochroną środowiska i przyrody, a także ratownictwem morskim.
Koszt budowy Muzeum Archeologii Podwodnej i Rybołówstwa Bałtyckiego wyniesie około 40 milionów złotych. W 2020 roku Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku otrzymało dotację celową na budowę pierwszego etapu obiektu ze środków finansowych Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz dofinansowanie w ramach Programów Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
