Wojewódzki Sąd Administracyjny po rozpatrzeniu w czwartek 20 grudnia 2018 roku skargi wojewody pomorskiego na uchwałę Rady Miasta Gdańska (RMG) z 28 czerwca br. w sprawie przyjęcia na terenie miasta Modelu na rzecz Równego Traktowania stwierdził, że uchwała w pewnym zakresie „dotknięta jest jednak pewnymi usterkami prawnymi”. Zaznaczył przy tym, że nie są one istotne dla ważności uchwały.
Zwalczanie dyskryminacji - słuszny cel
Sąd wskazał, że naruszenie prawa stanowią punkty nr 7 i 8 Modelu, który stanowi załącznik do uchwały. Sąd orzekł, że przyjęcie tych punktów czyli określenie rekomendacji i zadań oraz sposobu ich wdrożenia stanowiło przekroczenie kompetencji przez RMG, bo to należy do zadań prezydenta miasta. Wskazane załączniki - zdaniem sądu - zawierają wskazówki, jak prezydent ma realizować Model poprzez podanie konkretnych jednostek administracyjnych gminy.
Model zawiera 179 rekomendacji. Zdaniem sądu nie było możliwe wyodrębnienie konkretnych rekomendacji, w przypadku których zostały naruszone uprawnienia prezydenta, więc uznał je za nieważne w całości.
Sąd zaznaczył, że uznanie za nieważne wskazanych załączników nie rzutuje jednak na całą uchwałę. Zaznaczył przy tym, że „stanowi ona ogromną pracę zespołu i wskazuje słuszny cel czyli zwalczanie dyskryminacji”. Sąd orzekł, że konsultacje ws. Modelu oraz analiza i rozpoznanie potrzeb miasta w tym zakresie były przeprowadzone w Gdańsku zgodnie z prawem.
Skargi mieszkańców na Model odrzucone
Zastępca prezydenta Gdańska, Aleksandra Dulkiewicz zapowiada, że miasto wystąpi do WSA o pisemne uzasadnienie postanowienia. Podkreśliła, że najważniejsze, że sąd nie unieważnił uchwały, na mocy której w mieście może być wdrażany Model na rzecz Równego Traktowania. Zwróciła uwagę, że czwartkowe orzeczenie WSA ws. Modelu jest już trzecim w tej sprawie. W żadnym z postanowień sąd nie przychylił się w całości do skarżących.
Wcześniej sąd odrzucił dwie skargi na Model. Jedną złożył mieszkaniec Gdańska, który zarzucił niezgodność tego dokumentu z Konstytucją. WSA nie zgodził się także z argumentacją i odrzucił skargę grupy 15 mieszkańców, którzy uważają, że Model ingeruje w ich prawo do wychowywania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. Sąd uznał, że prawo rodziców nie jest zagrożone wprowadzeniem elementów edukacji równościowej i antydyskryminacyjnej w gdańskich szkołach publicznych. Skarżącą grupę prawnie wsparli członkowie Ordo Iuris; wśród skarżących byli m.in. kandydaci na radnych miasta w ostatnich wyborach samorządowych.
Budowanie miasta przyjaznego i bezpiecznego
Naczelnym celem Modelu na rzecz Równego Traktowania, który został przyjęty przez Radę Miasta Gdańska pod koniec czerwca bieżącego roku jest: przeciwdziałanie dyskryminacji mieszkańców ze względu na wiek, stan zdrowia, płeć, pochodzenie, narodowość, stosunek do religii i orientację seksualną.
Celem dokumentu jest zbudowanie miasta przyjaznego i bezpiecznego, gdzie każda osoba czuje się szanowana. Będzie to możliwe dzięki wdrożeniu 179 rekomendacji zmian w politykach miejskich w zakresie przeciwdziałania dyskryminacji i wyrównywania szans mieszkańców i mieszkanek Gdańska. Większość rekomendacji dotyczy osób starszych, z niepełnosprawnościami i pochodzących z innych krajów.
Model realizuje na poziomie lokalnym zapisy polskiego prawa antydyskryminacyjnego. Jest zgodny z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności z jej artykułem 32, mówiącym o zakazie dyskryminacji. Sześć przesłanek (powodów) dyskryminacji, wokół których powstał Model, jest zgodne z katalogiem cech prawnie chronionych wymienionych w polskim prawodawstwie dotyczącym równego traktowania. Jest również neutralny światopoglądowo i oparty o współczesną, rzetelną wiedzę naukową.
Prace nad Modelem na rzecz Równego Traktowania zostały zainicjowane przez Gdańską Radą ds. Równego Traktowania, w odpowiedzi na prośbę Prezydenta Pawła Adamowicza, oraz na oddolną potrzebę wypracowania polityki równościowej dotyczącej grup, których nie ujmują inne dokumenty strategiczne miasta, zgłaszaną przez organizacje pozarządowe oraz mieszkańców i mieszkanki. Idea ta jest również zgodna ze Strategią Gdańsk 2030 i Programami Operacyjnymi: jest realizacją jej zasady horyzontalnej „równe szanse”.
Kilka miesięcy pracy nad Modelem
Prace nad Modelem trwały od września 2017 roku do czerwca 2018. 111-osobowy zespół ekspertek i ekspertów opracował diagnozę sytuacji sześciu grup wyodrębnionych ze względu na płeć, wiek, pochodzenie etniczne, orientację seksualną, religię, wyznanie lub bezwyznaniowość oraz niepełnosprawność. Następnie zespół, we współpracy z urzędniczkami i urzędnikami, na podstawie diagnoz zaproponował rekomendacje zmian w politykach miejskich.
Model został wypracowany przez ekspertki i ekspertów oraz organizacje i instytucje, którym bliska jest idea upowszechniania praw człowieka i przeciwdziałania dyskryminacji i wykluczeniu w Gdańsku. W skład zespołu weszli przedstawiciele i przedstawicielki Urzędu Miejskiego, Gdańskiej Rady ds. Równego Traktowania, instytucji miejskich, organizacji pozarządowych specjalizujących się w temacie uprzedzeń i dyskryminacji, związków wyznaniowych, szkół, przedszkoli oraz poradni psychologiczno- pedagogicznych.
Poparcie dla Modelu wyraził Rzecznik Praw Obywatelskich, który może uczestniczyć w postępowaniu przed sądem administracyjnym, na prawach przysługujących prokuratorowi. RPO zadeklarował chęć przystąpienia do postępowania ale formalnie nie zdążył do niego przystąpić.
Czytaj także: Prezydent z absolutorium, Gdański Model na rzecz Równego Traktowania przyjęty
Model na rzecz Równego Traktowania. Przyjdź na konsultacje społeczne! 23 kwietnia
