U stóp Pomnika Poległych Stoczniowców 1970, przy którym ustawiono szpaler flag państwowych, kwiaty złożyli m.in. parlamentarzyści - Agnieszka Pomaska i Jacek Karnowski, prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz oraz jej zastępcy Piotr Borawski i Piotr Grzelak, a także gdańscy radni - Katarzyna Czerniewska i Andrzej Kowalczys. Kwiaty złożyli też przedstawiciele organizacji społecznych oraz pracownicy Europejskiego Centrum Solidarności, z dyrektorem Basilem Kerskim.
Uroczystość miała kameralny charakter, nie było przemówień.
Prezydent Gdańska zapytana przez obecnych na miejscu dziennikarzy o znaczenie obchodów rocznic grudniowych dla Gdańska i całego kraju, przypomniała, że droga do przemian demokratycznych rozpoczęła się 15 grudnia 1970 roku, od śmierci stoczniowych robotników w miejscu, gdzie znajduje się poświęcony im pomnik i na ulicach Gdańska.
- A stan wojenny, który wprowadzono 42 lata temu, przeciął (być może naiwne) marzenia o zmianie, która rozpoczęła się tutaj, w Stoczni Gdańskiej podczas strajków sierpniowych. Przeciął szanse na porozumienie - mówiła prezydent Gdańska. - Dlatego obie te rocznice, a przede wszystkim zachowanie pamięci o tych, którzy oddali w tamtym czasie, nieraz najwyższą ofiarę za Polskę, za wolność, za wartości, jest niezwykle ważne.
Wśród uczestników spotkania pod pomnikiem byli też uczniowie szkół średnich - reprezentacja Szkół Okrętowych i Technicznych Conradinum oraz licealna wycieczka z Ostrowa Wielkopolskiego.
Do młodzieży i ich opiekunów podeszła Magdalena Mistat, zastępczyni dyrektora Europejskiego Centrum Solidarności, podziękowała im za przybycie i opowiedziała o historycznych wydarzeniach, których rocznice obchodzone są właśnie w Gdańsku.
GALERIA ZDJĘĆ Z UROCZYSTOŚCI ZŁOŻENIA KWIATÓW
Dalsze obchody pod hasłem GDAŃSK PAMIĘTA
14 grudnia (czwartek), godz. 18.00, "Grudniowa kolęda" - promocja książki
Spotkanie autorskie odbędzie się w ramach trzeciej edycji cyklu ECS Historia, który został zainaugurowany w 2018 roku. Uczestnicy będą rozmawiali o najnowszej historii Polski, Europy i świata.
Bohaterami wieczoru będzie książka „Grudniowa kolęda. Kościół katolicki w Trójmieście wobec Grudnia ’70” (IPN, 2020), której dopełnieniem jest tom dokumentów źródłowych („Kościół katolicki w Trójmieście wobec Grudnia ’70. Dokumenty”, IPN, 2021) oraz troje gdańskich historyków: dr Piotr Abryszeński (IPN), dr Daniel Gucewicz (IPN) oraz dr Leszek Molendowski (Muzeum Gdańska).
15 grudnia, (piątek), zapalenie zniczy w miejscach śmierci ofiar Grudnia ’70
Tradycyjnie w rocznicę rewolty grudniowej zapłoną znicze w miejscach, gdzie życie stracili robotnicy, a także na ich grobach.
godz. 9.00 - obok stoczniowej Bramy nr 2
W tym miejscu zginęli: Jerzy Matelski, lat 27, dźwigowy w Stoczni Gdańskiej im. Lenina oraz Stefan Mosiewicz, lat 22, malarz z Wydziału W1 Stoczni Gdańskiej im. Lenina.
godz. 10.00 - nieopodal pomnika Kindertransportów, przy dworcu kolejowym Gdańsk Główny. W tym miejscu zginął Kazimierz Stojecki, lat 58, robotnik transportu z Wydziału T2 Stoczni Gdańskiej im. Lenina, oraz pomiędzy budynkami dworca PKP a Zieleniakiem, gdzie zginął Andrzej Perzyński, lat 19, malarz konserwator w Stoczni Gdańskiej im. Lenina.
godz. 11.00 - ul. Podwale Grodzkie 4, obok hotelu, po stronie dworca PKP. W tym miejscu zginął Waldemar Rebinin, lat 26, kierowca w Wojewódzkiej Kolumnie Transportu Sanitarnego w Gdańsku.
godz. 12.00 - ul. Garncarska 29. W tym miejscu zginął Kazimierz Zastawny, lat 24, ślusarz w Fabryce Urządzeń Okrętowych Techmet w Pruszczu Gdańskim.
godz. 13.00 - skrzyżowanie ulic Nowe Ogrody i 3 Maja, obok Urzędu Miejskiego. W tym miejscu zginął Józef Widerlik, lat 24, stolarz okrętowy z Wydziału W5 Stoczni Gdańskiej im. Lenina.
godz. 13.00 - ul. Hucisko, wiadukt nad torami kolejowymi, po stronie sądu. W tym miejscu zginął Bogdan Sypka, lat 20, pochodzący z gdańska student Wyższej Szkoły Rolniczej w Szczecinie.
15 grudnia (piątek), godz. 18.30, "Dla przyszłości. Dla pokoju" - koncert
Grudzień to miesiąc przesycony emocjami, nierzadko skrajnymi. Życie stracili stoczniowcy w 1970 roku, protestując przeciwko opresyjnej władzy. Wolności pozbawiono działaczy Solidarności w 1981 roku - na wiele miesięcy stan wojenny odebrał rodzinom ich ojców, matki, dzieci, braci, siostry, bliskich. Wspominamy ten czas wierząc, że naszym współczesnym doświadczeniem będzie pokój. Grudzień to też czas oczekiwania na zmianę - na lepsze jutro, zdrowie, pracę, na ukojenie.
Niech spokój przyniesie muzyka - Johann Sebastian Bach i jego uroczysty „Magnificat”, oparty na starotestamentowych tekstach, skomponowany na nieszpory bożonarodzeniowe oraz „Oratorium na Boże Narodzenie” Camille Saint-Saënsa, którego premierowe wykonanie odbyło się 165 lat temu w kościele de la Madeleine w Paryżu.
Wykonawcy Akademii Muzycznej w Gdańsku:
- Soliści
- Zespół wokalny Wydziału Wokalno-Aktorskiego
- Chór Wydziału Instrumentalnego
- Chór Mieszany oraz Chór Żeński „Gaudium per Canto” Wydziału Dyrygentury Chóralnej, Muzyki Kościelnej, Edukacji Artystycznej, Rytmiki i Jazzu
- Orkiestra Kameralna „Camerata Gedania”
- Witosława Frankowska - realizacja partii BC na pozytywie
- Przemysław Stanisławski - dyrygent
W programie:
Johann Sebastian Bach - Magnificat BWV 243
Camille Saint-Saëns - Oratorio de Noël op. 12
Prowadzenie koncertu:
Marta Goluch - dziennikarka jazzowa, studentka Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku
Organizatorzy:
Europejskie Centrum Solidarności
Katedra Wokalistyki i Wydział Instrumentalny Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki
w Gdańsku
Miejsce: audytorium ECS (parter), wstęp wolny + bezpłatny bilet.
16 grudnia (sobota), godz. 11.00-15.30, "Dwa grudnie" - spacery subiektywne po wystawie stałej
16 grudnia odbędą się spacery subiektywne po wystawie stałej ECS, subiektywne, bo każdy z przewodników opowiada swoją własną, osobistą historię. W rolę oprowadzających wcielą się bohaterowie i świadkowie dwóch polskich Grudniów - 1970 i 1981. Na zakończenie niespodzianka - wizyta w archiwum ECS, gdzie przechowywane są materialne świadectwa obu Grudniów.
Zwiedzanie trwa około 1,5 godziny.
Godz. 11.00 - w roli przewodnika Stanisław Huskowski - opozycjonista, zasłynął ze współuczestnictwa w akcji zabezpieczenia funduszy dolnośląskiej Solidarności tuż przed wprowadzeniem stanu wojennego, za co ścigany był wraz z Józefem Piniorem i Władysławem Frasyniukiem listem gończym. O tzw. sprawie 80 milionów nakręcono niejeden film.
Godz. 12.30 - w roli przewodnika Ewa Jażdżewska - pracowniczka poczty, która 17 grudnia 1970 roku uczestniczyła w przemarszu ulicami Gdyni, gdy manifestanci nieśli na drzwiach ciało Zbyszka Godlewskiego, osiemnastoletniego pracownika Zarządu Portu Gdynia, zastrzelonego o poranku przez żołnierzy, bohatera ballady o Janku Wiśniewskim.
Godz. 14.00 - w roli przewodnika Andrzej Drzycimski - historyk, uczestnik sierpniowego strajku w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, internowany w stanie wojennym, który wraz z Adamem Kinaszewskim napisał „Dziennik internowanego”, wspomnienia ze Strzebielinka, rzecznik prasowy przewodniczącego NSZZ „Solidarność”, a później prezydenta RP.
Godz. 15.30 - w roli przewodnika Jacek Taylor - prawnik, jeden z najbardziej znanych obrońców w procesach politycznych w Polsce, bronił opozycjonistów i robotników. Po 13 grudnia ukrywał się przez kilka miesięcy, był rozpracowywany przez służby, kryptonim Mecenas.
