Bluza maskująca Waffen-SS
Projekt „(Nie)powroty” zakłada z jednej strony prezentację eksponatów związanych z zakończeniem wojny w serii postów w mediach społecznościowych MIIWŚ, ale także fizyczne wystawianie ich w MIIWŚ.
Pierwszym takim wyróżnionym eksponatem jest niemiecka bluza maskująca używana przez Tadeusza Merskiego w czasie drogi powrotnej do domu, po wyzwoleniu z obozu w Dachau, 1945 r. (Zbiory MIIWŚ, dar Aldony Merskiej-Sroka). Można ją zobaczyć do końca czerwca na poziomie -3, jeszcze przed wejściem na wystawę.
Co wiemy o Tadeusz Merskim? W dniu 6 sierpnia 1945 r., po pięciu latach więzienia w niemieckich obozach koncentracyjnych Auschwitz, Buchenwald i Dachau, wrócił do Polski. Z uwagi na braki cywilnej odzieży, podróż do Krosna odbył w niemieckiej bluzie maskującej, pochodzącej z zapasów poddających się oddziałów Waffen-SS.
Dr Wojciech Łukaszun, kierownikiem Działu Zbiorów i Digitalizacji MIIWŚ, tłumaczy: - Chcemy pokazywać obiekty z końca wojny i za ich pomocą opowiadać historie o roku 1945. Ktoś wrócił po wojnie do domu, ale domu już nie było; ktoś miał tak ciężką traumę poobozową, że nie wrócił już do zdrowia psychicznego; ktoś inny odniósł ciężkie kalectwo. Były to więc powroty - niepowroty. Opowiadamy historie migrantów, przesiedleńców, robotników przymusowych, więźniów obozów czy też Polaków służących w Wehrmachcie.
Na razie akcja ogranicza się do postów w mediach społecznościowych i wystawiania obiektów na poziomie - 3. Ale jesienią mają do tego dojść spacery po wystawie stałej, zwłaszcza do części poświęconych zakończeniu wojny i długiemu cieniowi, jaki wojna rzucała na ludzi i Europę w latach powojennych.
Westerplatte. Pole bitwy w nowoczesnej odsłonie
Projekt na 80-lecie zakończenia wojny
Projekt realizowany jest w związku z 80. rocznicą zakończenia wojny. Ma za zadanie zainspirować zwiedzających do refleksji nad losami własnych przodków, oraz popularyzować wiedzę na temat sytuacji polskich obywateli w końcowym okresie wojny i po jej zakończeniu. Jest to ważne, gdyż podejmowane wówczas działania i decyzje w dużym stopniu wpływały na życie kolejnych pokoleń i cały czas mają swój udział w kreowaniu współczesnej rzeczywistości.
Projekt „(Nie)Powroty” prowadzony jest przez Dział Zbiorów i Digitalizacji. W ramach projektu opisane zostaną zagadnienia dotyczące migracji obywateli polskich z obszarów włączonych w skład ZSRR, losy więźniów wyzwolonych obozów jenieckich i koncentracyjnych oraz robotników przymusowymi czy żołnierzy PSZ. Projekt dotyczyć będzie również rodzin osób poszukiwanych i zaginionych, w tym ofiar zbrodni katyńskiej, a także tych, którzy w wyniku traumy powrócili do kraju jedynie fizycznie, nie odzyskując utraconego zdrowia psychicznego. Poruszone zostaną także tematy związane z codziennym funkcjonowaniem w powojennej Polsce, ukazujące skalę zniszczeń i warunki życia. Kwestie te zostaną także zawarte w materiałach dotyczących funkcjonowania osób, które nie mogły wrócić do Polski.
