Międzynarodowy Dzień Dziecka Utraconego
Międzynarodowy Dzień Dziecka Utraconego to moment, by zatrzymać się przy rodzicach, którzy doświadczyli utraty dziecka w okresie okołoporodowym, otulić ciepłą myślą, obecnością a przede wszystkim usłyszeć ich ból i cierpienie. Pamięć o Dniu Dziecka Utraconego to ważny sygnał dla wszystkich, którzy doświadczyli utraty: nie jesteście sami.
Nie ma słów, które mogą zmniejszyć ból i cierpienie, ale są słowa, które mogą sprawić, że osoba, która cierpi nie jest w tym bólu sama.
Dzień Dziecka Utraconego to też moment, by zwrócić uwagę na temat poronienia, okołoporodowej utraty dziecka i sytuacji doświadczających jej matek, ojców, rodzin.
Ile kobiet doświadcza poronienia?
Choć medyczne statystyki i dane szacunkowe mówią, że starta okołoporodowa dotyka ok. 15 - 20 proc. kobiet, a z punktu widzenia medycznego poronienie jest zdarzeniem powszechnym, to należy pamiętać, że jest to przede wszystkim bolesne doświadczenie dwojga ludzi, którzy czekali na dziecko, mieli swoje marzenia, plany. Jest to przeżycie bardzo indywidualne, intymne.
W doświadczeniu kobiety i jej partnera utrata okołoporodowa to śmierć ich własnego dziecka, dziecka wyczekiwanego, dziecka, które już być może miało swoje imię, dziecka, które było już częścią rodziny.
Poronienie, utrata okołoporodowa - jakie emocje towarzyszą kobiecie?
Bez znaczenia jest to, ile czasu trwała ciąża, bo utrata okołoporodowa jest doświadczana jako zdarzenie nagłe, negatywne i bezsensowne.
Każda kobieta odczuwa stratę inaczej i przeżywa ją w indywidualny sposób. Dominujące reakcje emocjonalne po stracie to:
- Żal i smutek: Utrata dziecka często prowadzi do rozpaczy, głębokiego smutku, który może trwać przez długi czas.
- Poczucie winy: wiele kobiet może odczuwać poczucie winy, zastanawiając się, czy mogły coś zrobić inaczej, aby zapobiec poronieniu.
- Lęk i niepewność: po poronieniu mogą pojawić się obawy dotyczące przyszłych ciąż oraz lęk przed ponownym doświadczaniem straty.
- Izolacja: osoby, które doświadczyły poronienia, mogą czuć się osamotnione w swoim bólu, co może prowadzić do izolacji społecznej. Czasami trudno jest rozmawiać o swoich uczuciach z innymi, a inni często nie wiedzą w jaki sposób wesprzeć osieroconą matkę, ojca. W konsekwencji osieroceni rodzice przeżywają swoją tragedię w osamotnieniu.
- Problemy w relacjach: poronienie może wpłynąć na relacje partnerskie. Różne sposoby przeżywania żałoby mogą prowadzić do nieporozumień i napięć między partnerami.
- Złość, poczucie niesprawiedliwości, poczucie krzywdy, tęsknota, bezradność, bezsilność, uczucie pustki.
Poronienie, utrata okołoporodowa – jakie emocje towarzyszą mężczyźnie?
Utrata dziecka poczętego dotyczy także mężczyzn, którzy przeżywają ciążę na swój sposób. Reakcje mężczyzn na utratę ciąży mogą obejmować: rozczarowanie, poczucie winy, frustrację, lęk, depresję.
Bardzo często mężczyźni odczuwają stratę intensywnie, jednak stereotypy, oczekiwania otoczenia wymuszają na nich nieokazywanie cierpienia, bycie „twardym”, zajęcie się partnerką. Przez to często tłumią uczucia w sobie. Czasami radzą sobie z nimi poprzez ucieczkę w pracę, alkohol, sport lub izolację, wycofanie.
Żałoba po utracie okołoporodowej
Wachlarz intensywnych emocji jest reakcją na utratę. Każda utrata zapoczątkowuje proces żałoby. Żałoba to naturalny stan przeżywany po starcie, proces powolnej adaptacji do niechcianej sytuacji i powolny powrót do równowagi emocjonalnej, odzyskiwanie poczucia kontroli i wpływu, oswajanie smutku. Żałoba po poronieniu może trwać do około roku, a jeśli kobieta straciła dziecko już po porodzie - nawet do dwóch lat. W rzadkich przypadkach dłużej.
Zdarza się, że niemożliwość przeżywania żałoby wywołuje objawy depresyjne. Jeśli jednak żałoba trwa więcej niż rok i utrudnia funkcjonowanie, mówimy o żałobie przewlekłej.
Wszelkie niepokojące reakcje emocjonalne czy zmiany w zachowaniu warto skonsultować ze specjalistą, który wskaże odpowiednie formy pomocy i wsparcia.
Co może zaniepokoić?
Depresja
Objawy, m.in.::
- zaburzenia snu;
- brak apetytu;
- brak energii do działania;
- dolegliwości somatyczne (np. bóle brzucha, głowy);
- uczucie oderwania od rzeczywistości;
- smutek, gniew;
- silne poczucie winy;
- wstyd, niechęć do kontaktów społecznych;
- myśli o śmierci, myśli, plany samobójcze
Zespół stresu pourazowego po poronieniu
Dotyczy nawet ok 40 proc. kobiet z doświadczeniem straty okołoporodowej, a wśród kluczowych objawów można wyróżnić, m.in.:
- zaburzenia snu;
- koszmary senne;
- natrętne myśli;
- niepokój;
- niechęć do kontaktów międzyludzkich;
- smutek;
- flashback;
Jak poradzić sobie z poronieniem?
Ważne jest, aby osoby, które doświadczyły utraty dziecka, mogły otrzymać wsparcie emocjonalne, zarówno ze strony bliskich, jak i specjalistów.
Rozmowa o swoich uczuciach, udział w grupach wsparcia lub terapia mogą pomóc w procesie przeżywania żałoby i powrocie do równowagi emocjonalnej. Im bardziej życzliwe, rozumiejące i wspierające żałobę̨ otoczenie tym mniej powikłań. Strata okołoporodowa, niezależnie od wieku ciąży, jest bolesnym doświadczeniem, które każdy przeżywa inaczej. Ważne jest to, aby uznać i uszanować swój ból i cierpienie i inne trudne emocje, które przychodzą po stracie dziecka.
Pomocne może okazać się nieprzyspieszanie procesu żałoby i nieoczekiwanie od siebie zbyt szybkiego powrotu do normalności. Każda żałoba ma swój własny rytm dostosowany do możliwości osoby, którą ja przeżywa. Znaczące jest to, aby pozwolić sobie na powracanie do równowagi we własnym tempie z dużą uważnością i empatią do siebie, własnych potrzeb i emocji.
Jak wspierać osieroconych rodziców?
To co ważne dla osieroconych rodziców to przede wszystkim uznanie przez otoczenie straty, usłyszenie i uszanowanie ich cierpienia psychicznego, umożliwienie rozmowy na temat przeżywanego doświadczenia. Unikanie tematu, traktowanie jako tabu powoduje wycofanie i zwiększa poczucie osamotnienia, co może pogłębiać kryzys emocjonalny.
Strata dziecka poczętego jest tragedią dla rodziców niezależnie, w którym tygodniu ciąży nastąpiła. Rodzice po stracie nie potrzebują rad, potrzebują mądrej obecności, bycia obok, gotowości do wysłuchania i rozmowy. W pierwszych tygodniach po doświadczeniu straty pomocne może okazać się wsparcie logistyczno-organizacyjne (zrobienie przysłowiowej herbaty, zakupów, ugotowanie obiadu, zwiezienie do lekarza, etc.)
Jakie słowa mogą być wspierające dla rodziców w żałobie?
- „Nie wiem co powiedzieć, nie wiem, jak ci pomóc, ale jesteś dla mnie ważna/ważny i chce z tobą być”
- „Po prostu powiedz co się z tobą dzieje”
- „Przykro mi”
- „Widzę, że jest ci trudno”
- „Jestem tu dla ciebie”
- „Czy jest coś o czym możemy porozmawiać”
- „Czego potrzebujesz”
- „Przejdziemy przez to razem”
Czego nie mówić rodzicom, którzy doświadczyli straty dziecka?
Bliscy nie zawsze rozumieją sytuację osieroconych rodziców i nie zawsze potrafią, pomimo zapewne dobrych intencji, udzielić wsparcia. Często wypowiadają słowa, które mogą ranić. Nie powinno się mówić:
- „ Jesteście młodzi, będziecie jeszcze mieć dużo dzieci”
- ,,Dobrze, że stało się to teraz, a nie przed porodem/ po porodzie"
- ,,Przecież to był początek ciąży, to nie było jeszcze dziecko”
- „Tak to bywa, takie są statystyki”
- „ Minął już miesiąc/dwa/trzy czas wrócić do pracy/obowiązków”
Gdzie szukać specjalistycznej pomocy?
Jeżeli jesteś osieroconym rodzicem czujesz, że sytuacja Cię przerasta i nie wiesz, co robić skorzystaj ze specjalistycznej pomocy psychologa/psychiatry. Jeśli niepokoisz się o bliskich, którzy cierpią z powodu straty, przekaż numery kontaktowe, skorzystaj ze wsparcia.
Bezpłatna pomoc w Gdańsku:
Poradnia Dwie Kreski - w ramach Programu wsparcia prokreacji dla mieszkańców Gdańska finansowanego ze środków miasta Gdańska wszystkie osoby, które doświadczyły utraty dziecka w okresie okołoporodowym mogą uzyskać bezpłatna pomoc: psychologa, psychoterapeuty oraz psychiatry (zarówno w formie stacjonarnej jak i online).
Kontakt: tel. + 48 603 666 225
e-mail: dwiekreski.fundacja@gmail.com
Otwarta GRUPA WSPARCIA
W środę, 16 października 2024, startuje kolejna edycja Grupy wsparcia dla osób po utracie okołoporodowej, poronieniu.
Grupa odbywa się w każdą środę w godz. 17.00-19.00
W Poradni Dwie Kreski, ul. Panieńska 3/15.
Zapisy: dwiekreski.fundacja@gmail.com
Inne miejsca, gdzie można szukać pomocy w Gdańsku:
- Centrum Emocja
- Centrum Interwencji Kryzysowej
Autorka tekstu: psycholożka Ewa Dudek-Kuźmicka (część śródtytułów od redakcji)
