Wśród nowych zaleceń znajduje się również poważna zmiana, dotycząca Wielkiego Czwartku. Ten dzień jest pamiątką ustanowienia przez Chrystusa sakramentów Eucharystii i kapłaństwa - dlatego też biskupi tradycyjnie święcą w katedrze oleje podczas obrzędu, w którym uczestniczą wszyscy diecezjalni księża. W tym roku Prezydium KEP zaleca jednak, by ograniczyć Wielkoczwartkową uroczystość do samych biskupów i grona ich najbliższych współpracowników. Ze względów sanitarnych wskazano też na potrzebę opuszczenia obrzędu umywania nóg.
Opublikowany w sobotę, 21 marca, dokument Prezydium KEP zatytułowany jest "Wskazania dla biskupów odnośnie do sprawowania czynności liturgicznych w najbliższych tygodniach".
Jeszcze tego samego dnia, w sobotę 21 marca, Kuria Metropolitalna w Gdańsku na podstawie wskazań Prezydium KEP wydała zalecenia duszpasterskie na czas pandemii koronowirusa. Oto główne z nich:
- DYSPENSA OD UDZIAŁU W MSZACH ŚWIĘTYCH NIEDZIELNYCH I ŚWIĄTECZNYCH. Obowiązuje wszystkich wiernych Archidiecezji Gdańskiej oraz wszystkich osób przebywających na jej terenie i pozostaje w mocy aż do odwołania. Osoby, które z niej korzystają, proszone są o duchową łączność ze wspólnotą Kościoła za pośrednictwem transmisji mszy świętych w środkach społecznego przekazu. W Dekrecie z dnia 14 marca br. arcybiskup metropolita gdański apeluje: „Najskuteczniejszym sposobem na zahamowanie rozprzestrzeniania się koronawirusa - w zgodnej opinii ekspertów - jest pozostanie w domu i ograniczenie kontaktów z innymi ludźmi, i o to Wiernych Archidiecezji Gdańskiej serdecznie proszę”.
Nie oznacza to jednak, że msze św. w kościołach się nie odbywają - nadal są odprawiane, ale w gronie maksymalnie 50 osób. Dlatego też gdańska Kuria podkreśla, że niedopuszczalna jest “praktyka niektórych parafii, które na swoich stronach internetowych wciąż podają, że zgodnie z decyzjami władz państwowych i kościelnych w związku z wprowadzeniem w Polsce stanu zagrożenia epidemicznego zawieszone są do odwołania Msze Święte z udziałem wiernych”.
- CO ZE SPOWIEDZIĄ ŚWIĘTĄ? Proboszczowie mają już teraz wyznaczyć dodatkowe dyżury spowiedników - poza mszą św. - tak, aby uniknąć większych skupisk osób przystępujących do sakramentu pokuty i pojednania. Możliwa jest tylko i wyłącznie spowiedź indywidualna i bezpośrednia - wykluczona forma elektroniczna, przez telefon albo za pośrednictwem internetu. Z powodów sanitarnych zawieszona zostaje możliwość korzystania z zamkniętych konfesjonałów. Gdzie więc powinna odbywać się spowiedź? W przestrzeni kościoła, ale w razie potrzeby może to być także kaplica lub inne pomieszczenie zamknięte (np. zakrystia, sala katechetyczna, biuro parafialne lub inne godne miejsce). “W kaplicach/pomieszczeniach penitent może spowiadać się klęcząc lub siedząc z zachowaniem prywatności, zasad bezpieczeństwa i odpowiedniej odległości od spowiednika”.
- CO Z SAKRAMENTEM EUCHARYSTII? Jeśli wierny w związku z sytuacją epidemiczną korzysta z dyspensy od udziału w mszy św., może przyjąć tzw. komunię duchową. “Możliwość przyjęcia Komunii duchowej mają wierni zgromadzeni zarówno w świątyni, jak również uczestniczący we Mszy Świętej transmitowanej przez media, a także chorzy i cierpiący. W przyjmowaniu Komunii w formie duchowej trzeba uwzględnić trzy elementy: 1) wzbudzić wiarę w realną obecność Chrystusa w Eucharystii; 2) wzbudzić miłość ku Niemu; 3) wzbudzić pragnienie, aby Jezus zechciał duchowo wejść w nasze życie”. Osoby, które znajdą się na mszy św. w którymkolwiek z kościołów Archidiecezji Gdańskiej będą mogły przyjąć komunię do ust lub na rękę. Kapłani w trakcie mszy św. mają zachęcać do przyjmowania komunii “na rękę” i tłumaczyć sens takiego zachowania. Kuria Metropolitalna zaleca, by zależnie od formy przyjęcia sakramentu wiernych rozdzielić na dwie osobne grupy - tych, którzy przyjmują komunię na rękę, i tych, którzy przyjmują do ust. “Przypominamy, że już teraz można skorzystać z Komunii Świętej wielkanocnej. Jej czas obejmuje okres od Środy Popielcowej (26 lutego 2020 r.) do Niedzieli Trójcy Świętej (7 czerwca 2020 r.)” - czytamy w zaleceniach duszpasterskich dla Archidiecezji Gdańskiej.
- OGRANICZENIA NA CZAS WIELKIEGO POSTU - MSZE ŚW. I NABOŻEŃSTWA. Wszystkie msze św. są ograniczone do udziału maksymalnie 50 osób. Te same ograniczenia dotyczą również Niedzieli Palmowej. W związku z decyzją władz państwowych o przedłużeniu zawieszenia zajęć dydaktyczno-wychowawczych w szkołach, odwołane zostały również uroczystości Niedzieli Palmowej - Światowego Dnia Młodzieży, które planowane były w Wejherowie.
“Wspólnie celebrowane nabożeństwa (Gorzkie Żale, Drogi Krzyżowe, Godzinki, Różaniec, Koronka do Miłosierdzia Bożego i inne) pozostają zawieszone, a uwzględniając ich bogactwo duchowe, zachęcamy do indywidualnego i rodzinnego ich odprawiania. Prosimy natomiast kapłanów i osoby konsekrowane o odprawianie ich w swoich parafiach i wspólnotach oraz transmitowanie na stronach internetowych, tak by wierni w sposób duchowy mogli w nich uczestniczyć”.
Prezydium KEP podkreśla: “Z powodu ograniczenia liczby wiernych podczas liturgii przypominamy zarządzenie Rady Stałej KEP z dn. 12 marca br., aby kościoły pozostawały otwarte w ciągu dnia, a kapłani by troszczyli się o dodatkowe okazje do adoracji Najświętszego Sakramentu. Prosimy Księży Biskupów o przypominanie wiernym o potrzebie modlitwy prywatnej i rodzinnej w duchu słów Jezusa Chrystusa: „gdzie są dwaj albo trzej zebrani w imię moje, tam jestem pośród nich” (Mt 18,20). Ta nadzwyczajna sytuacja sprzyja temu, aby nasze rodziny stawały się coraz bardziej domowymi Kościołami”.
- OGRANICZENIA NA CZAS TRIDUUM PASCHALNEGO. Liturgia Wielkiego Czwartku, Wielkiego Piątku i Wielkiej Soboty, podobnie jak dla niedzielnych mszy św., ograniczona jest do udziału maksymalnie 50 osób. Biskupi zalecają uczestnictwo za pośrednictwem środków społecznego przekazu, takich jak telewizja, radio, internet.
W Wielką Sobotę w kościołach nie będzie kultywowany tradycyjny obrzęd święcenia pokarmów na wielkanocny stół. Prezydium KEP stwierdza, że “nie zaleca się organizowania tradycyjnego święcenia pokarmów”. Zamiast tego proponowane jest błogosławieństwo posiłku w domu przed śniadaniem wielkanocnym, zgodnie z Księgą „Obrzędy błogosławieństw dostosowane do zwyczajów diecezji polskich” (tekst ma być udostępniany na parafialnych stronach internetowych).
“Uczestnictwo w celebracjach Triduum Paschalnego (Wielki Czwartek, Wielki Piątek i Wigilia Paschalna) nie jest nakazane, a zatem nieobecność na tych celebracjach nie wiąże się z zaciągnięciem grzechu. Obowiązkowy jest udział w Mszy Świętej w Niedzielę Zmartwychwstania (obowiązek ten spełnia się też przez uczestnictwo w liturgii Wigilii Paschalnej)” - stwierdza Prezydium Konferencji Episkopatu Polski. (To ostatnie stwierdzenie może jednak ulec zmianie - biskupi będą zmuszeni udzielić dyspensy również od udziału w mszy św. Niedzieli Zmartwychwstania, jeśli okaże się, że nadal wymaga tego sytuacja epidemiczna w kraju - red.).
Świątynie w Wielkim Poście otwarte mają być w ciągu dnia, a w Wielki Piątek i w Wielką Sobotę - również w nocy. W związku z ograniczeniami sanitarnymi, jakie obejmują udziała w mszach św., biskupi zachęcają wiernych, by korzystali z możliwości nocnej Adoracji Najświętszego Sakramentu w Wielki Piątek, a także z możliwości adoracji Najświętszego Sakramentu w Grobie Pańskim w Wielką Sobotę.
Dalsze zalecenia mają być wydawane w miarę rozwoju sytuacji epidemicznej w kraju.
Gdańska Kuria Metropolitalna stwierdza też: “Jasno i jednoznacznie podkreślamy, że w przepowiadaniu oraz w jakichkolwiek wypowiedziach czy dyskusjach, nie wolno interpretować epidemii koronawirusa jako kary za grzechy”.
TUTAJ zobacz wskazania Prezydium Konferencji Episkopatu Polski dla biskupów odnośnie do sprawowania czynności liturgicznych w najbliższych tygodniach.
Poniżej: zalecenia duszpasterskie gdańskiej Kurii Metropolitalnej na czas pandemii koronowirusa (klikaniem przesuwaj kolejne slajdy):
