Obrazy Olgi Boznańskiej po raz pierwszy w Gdańsku. Wystawa do oglądania do 16 maja
kaszubopedia - początki
Jak to się zaczęło? W latach 2015-2020 Instytut Kaszubski realizował grant Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki pt. “Gniazdo Gryfa. Słownik kaszubskich symboli, pamięci i tradycji kultury”. Kierownikiem i pomysłodawcą projektu był prof. Cezary Obracht-Prondzyński. Słownik miał zawierać kompendium wiedzy o kaszubskich symbolach, mitach, pamięci, świecie wyobrażonym przekonaniach i stereotypach, jako ważnym atrybucie określania granic grupowych: co jest własne, co jest obce.
Na początku 2021 r. ukazała się książka będąca efektem projektu. Na 744 stronach znalazło się ponad 400 rozbudowanych haseł, setki kolorowych zdjęć, reprodukcji dokumentów, materiałów prasowych etc., obszerną bibliografię oraz indeksy osobowy i nazw miejscowości. Powstała encyklopedia kaszubskiej kultury dawniej i dziś ujętej w szerokim kontekście.
Prestiżowy laur dla naukowca UG. Prof. Cezary Obracht-Prondzyński z nagrodą im. Vincenza
Książka jest dziełem zbiorowym 11 autorów reprezentujących różne dyscypliny, ośrodki naukowe oraz pokolenia: prof. UG dr hab. Miłosława Borzyszkowska-Szewczyk, prof. dr hab. Józef Borzyszkowski, dr hab. prof. AM Witosława Frankowska, prof. dr hab. Daniel Kalinowski, dr Katarzyna Kulikowska, dr hab. prof. UG Anna Kwaśniewska, dr Magdalena Lemańczyk, dr Justyna Pomierska, dr Tomasz Rembalski oraz prof. dr hab. Miloš Řezník. Kierownikiem naukowym projektu i redaktorem tomu był prof. dr hab. Cezary Obracht-Prondzyński z Uniwersytetu Gdańskiego.
kaszubopedia.pl - ciąg dalszy projektu
Rok później, w 2022 r., dzięki współpracy Instytutu Kaszubskiego oraz Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gdańsku uruchomiono projekt pt. kaszubopedia.pl. W sieci umieszczono ponad 100 haseł, wśród których znalazły się także takie, których nie było w książce.
Obok dotychczasowych autorów, pojawili się nowi: dr Agnieszka Bednarek-Bohdziewicz, dr Aleksandra Kurowska-Susdorf, dr Magdalena Sacha, dr Michał Hinc, dr Bogusław Breza.
"Aktorki" - podcast teatralny Małgorzaty Brajner. Na początek rozmowa z Dorotą Kolak
O bohaterach i czarownicach
Pierwsze hasło w indeksie dotyczy “kaszubskiego króla”, jak współcześni nazywali Antoniego Abrahama. Jak czytamy: “postać „apostoła Kaszubów”, doczekała się wielu publikacji, często w formie zmitologizowanej oraz różnych upamiętnień.” Abraham walczył o przyłączenie Gdańska i Pomorza do Polski. Gdy wiosną 1919 r. część działaczy narodowych z Prus Zachodnich wystąpiła z postulatem wydelegowania do Paryża przedstawicieli ludności polskiej, jednym z nich został Abraham. “Paryska wyprawa bardzo szybko obrosła legendą, czemu dopomagał sam Abraham, ubarwiając jej przebieg w swoich opowieściach. Do dziś przywołuje się jedną z nich, w której mówi się, jak Abraham przed obliczem czołowych polityków świata rąbnął w Wersalu w stół i rzekł: „Pòmòrza nóm żóden kùsy Pùrtk zabrac ni mòże”.
Pod hasłem “Czary, magia” dowiadujemy się, że “wierzenia w czary i czarownice były w przeszłości rozpowszechnione na Kaszubach, a wiara w uroki przetrwała aż do czasów współczesnych. Czarami parały się, jak powszechnie sądzono, głównie kobiety, chociaż B. Sychta podaje też nazwiska pięciu znanych na Kaszubach czarowników.”
Znajdziemy tu nawet opis czarownicy: “Czarownicami były najczęściej starsze, chude kobiety. Ponadto można je było rozpoznać po tym, że były w stanie godzinami patrzeć na słońce, miały dzikie, zaczerwienione oczy oraz lubiły kolor czerwony (…) Wierzono, że na usługach czarownic były ropuchy, sowy, czarne koty, a przede wszystkim wrony, które krążyły nad ich domami.” Czarownicom przypisywano też, że potrafią latać “najczęściej na miotłach, rzeszotami przelewać jeziora albo całkowicie wypijać z nich wodę, wyrywać lasy z korzeniami, zamienić człowieka w chmurę.”
Jacy będziemy? Cezary Obracht-Prondzyński o przyszłości polskiego społeczeństwa
kaszubopedia.pl - projekt wciąż w budowie
Projekt kaszubopedia.pl cały czas się rozwija. W sieci pojawiają się kolejne hasła, a w 2023 r. pojawi się nowa wersja, tym razem w języku kaszubskim.
Na stronie kaszubopedia.pl są już pierwsze hasła w tej wersji językowej. Przetłumaczona została również cała informacja o projekcie.
- W kolejnych latach konsekwentnie będziemy umieszczali hasła w naszym rodzimym języku, tak aby docelowo kaszubopedia była dostępna w pełni po polsku i kaszubsku - zapewniają redaktorzy projektu i zachęcają: - Kaszubopedia jest projektem otwartym dlatego nie tylko zapraszamy do korzystania, ale też do zgłaszania poprawek, uzupełnień, podsuwania swoich pomysłów (np. nowych haseł).
Kto chciałby wesprzeć projekt finansowo, może to zrobić dokonując przelewu na rachunek bankowy projektu TUTAJ
Spotkanie organizują Instytut Kaszubski w Gdańsku oraz Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Gdańsku.
Prof. Cezary Obracht-Prondzyński przekonuje: gdańska kultura ma się dobrze
