10 lat ustawy o rewitalizacji
18 listopada 2015 r. weszła w Polsce w życie ustawa o rewitalizacji. Dziesiąta rocznica tego wydarzenia stanowi okazję do podsumowania doświadczeń oraz refleksji nad funkcjonowaniem systemu rewitalizacji w Polsce. Dlatego też w dniach 18-19 listopada w Europejskim Centrum Solidarności odbywa się konferencja poświęcona temu trudnemu procesowi. Wydarzenie jest nie tylko okazją do zaprezentowania wniosków i rekomendacji z kilkumiesięcznej dyskusji grupy eksperckiej powołanej w ramach realizacji projektu „Sprawny system rewitalizacji – podsumowanie 10-lecia funkcjonowania ustawy o rewitalizacji”, ale też punktem wyjścia do rozważań nad tym, co należy poprawić, by procesy rewitalizacyjne były jeszcze skuteczniejsze.
Pierwszego dnia zaplanowano pięć sesji plenarnych (od 11:00 do 21:00), podczas których omawiane są wyniki prac grupy eksperckiej w podziale na wybrane, kluczowe zagadnienia, w których sformułowane zostaną rekomendacje dotyczące przyszłości rewitalizacji w Polsce. Drugi dzień wydarzenia rozpocznie się spacerem po obszarze rewitalizacji Gdańska, odbywającym się równolegle z częścią warsztatową konferencji.
Ostatnia rewitalizacja na Wyspie Spichrzów i odnowa mostu Krowiego
Miejsce nieprzypadkowe
Miejsce ogólnopolskiej konferencji jest nieprzypadkowe. Pomorskie miasta znajdują się bowiem w czołówce polskich miast prowadzących skuteczne działania rewitalizacyjne. Dlatego organizacja konferencji na Pomorzu skłonić ma do szczegółowego przyjrzenia się stosowanym przez nie narzędziom. Natomiast samo Europejskie Centrum Solidarności znajduje się w centrum przekształcanego obszaru postoczniowego, wpisując się tym samym w tematykę konferencji.
- Znajdujemy się w miejscu szczególnym, Europejskie Centrum Solidarności to miejsce wymarzone dla takiej konferencji – mówił prowadzący wydarzenie Łukasz Gazur, zastępca redaktora naczelnego magazynu „Spotkania z zabytkami”. - W tym miejscu obserwujemy, jak rodziła się społeczna energia, jak wsłuchiwano się w głosy społeczeństwa. I chyba wszyscy jak tu siedzimy, zgodzimy się co do tego, że nie ma dobrej rewitalizacji bez wsłuchiwania się w głos mieszkańców. Bo dobra, sprawna i konsekwentna rewitalizacja zaczyna się i kończy na człowieku.
Reprezentująca gdański samorząd Emilia Lodzińska, zastępczyni prezydent Gdańska ds. rozwoju przestrzennego i mieszkalnictwa, podkreśliła, że o Gdańsku mówi się jako o mieście wolności i solidarności, gdyż jest to miasto dla każdego, wszyscy mogą tu znaleźć swoje miejsce, każdy może tu wyrazić swoje zdanie i poczuć się jak w domu.
- Dla nas rewitalizacja ma wiele znaczeń. Rewitalizacja to proces, zmiana, ludzie, ale też pieniądze. I bez poszczególnych elementów ten cały zamysł rewitalizacji nie byłby sukcesem – mówiła wiceprezydentka. - Proces rewitalizacji w Gdańsku, który jest obserwowany od wielu lat, miał swoje etapy. My oczywiście wiemy, co wcześniej nie funkcjonowało, gdzie potrzebna była poprawa, gdzie jest jeszcze dużo pracy przed nami. Ten proces jest ogromnie trudny. Jeżeli ktokolwiek myśli, że rewitalizacja to tylko piękne odnowienie budynku, fasady, wnętrza, wymiana źródła ogrzewania, to jest w głębokim błędzie. I o tym trudzie warto przez te dwa dni mówić.
Uczestnicy konferencji zapoznają się z gdańskimi przykładami rewitalizacji podczas zwiedzania Nowego Portu, Dolnego Miasta i Biskupiej Górki.
Biskupia Górka od nowa. Wykonawcy o kulisach rewitalizacji
Życie podstawą rewitalizacji
Wojciech Jarczewski, dyrektor Instytutu Rozwoju Miast i Regionów przypomniał, że w latach 90. XX wieku były rozpatrywane różne nazwy na proces przemiany miast będących w kryzysie.
- Mówiło się o reurbanizacji, dużo było dyskusji, czy to nie powinno być tłumaczenie z "urban renewal” czyli "odnowa miast". Dużo innych terminów leżało na stole i z jakiegoś powodu doszło do konsensusu, że w centrum tego procesu powinno być "życie” - "vita” – powiedział Wojciech Jarczewski, nawiązując do środkowego członu słowa „rewitalizacja”. – Wszyscy tutaj jesteśmy miłośnikami życia. Jest to też drogowskaz dla naszych dalszych prac. Czasami zarzuca się, że rewitalizacja to jest pudrowanie trupa, działanie w kierunku, żeby coś tam lepiej wyglądało. Co nie jest słuszne. Pytaniem jest, czy chcemy w miastach coś przywrócić, czy chcemy uświadomić miastom, że rewitalizacja jest w świadomości życia.
Jak dodał dyrektor IRMiR-u, w Gdańsku widać tę żywotność i energię.
Inwestycje za ponad 1,3 miliarda złotych w Nowym Porcie. Czas na partnerstwo publiczno-prywatne
Największy sukces – grono ekspertów
Jak zauważył Maciej Aulak, dyrektor Programów Pomocowych Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, trudno jest mówić w wymiarze ogólnopolskim o następstwach, jakie przyniosło wprowadzenie ustawy o rewitalizacji, gdyż jej zapisy realizowane są w różnym tempie i z różnymi skutkami w poszczególnych regionach. Jest jednak jeden efekt, z którego korzysta cały kraj.
- Niekwestionowanym osiągnięciem tych 10 lat jest zbudowanie dużego grona ekspertów - osób, które znają się dobrze na rewitalizacji, które mają wiedzę unikatową, które można w zasadzie traktować jako produkt eksportowy, i które dokładnie wiedzą, co jest potrzebne i jak to powinno działać – mówił Maciej Aulak. - Więc uważam, że cokolwiek wyjdzie z naszej konferencji, z naszych podsumowań, to wielkim osiągnięciem dekady działania ustawy jest stworzenie bazy ekspertów, ludzi bardzo zaangażowanych w rewitalizację, takich, którzy wiedzą i zawsze ten proces pociągną.
I właśnie takie grono ludzi bierze udział w gdańskiej konferencji - eksperci oraz przedstawiciele administracji samorządowej, rządowej, NGO-sów i gminnych jednostek organizacyjnych zaangażowanych od wielu lat w procesy rewitalizacji.
Konferencję przygotował Instytut Rozwoju Miast i Regionów na zlecenie Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej ze środków pomocy technicznej dla funduszy europejskich. Projekt „Sprawny system rewitalizacji – podsumowanie 10-lecia funkcjonowania ustawy o rewitalizacji” jest finansowany z Programu Pomoc Techniczna dla Funduszy Europejskich 2021–2027 oraz z budżetu państwa.
