Hermetyczna kompostownia w Gdańsku to budynek o łącznej kubaturze 80 tys. m sześc., zajmuje powierzchnię 1,3 hektara. Będzie przetwarzać 40 tys. ton odpadów biodegradowalnych rocznie z gospodarstw domowych Gdańska i współpracujących z ZU gmin ościennych (np. Pruszcza Gdańskiego). Każdy mieszkaniec naszego miasta wytwarza rocznie ok. 230 kg odpadów organicznych, z tendencją rosnącą - na szczęście 100 proc. odpadów tej frakcji nadaje się do recyclingu.
Uroczyste otwarcie kompostowni odbyło się w jednej z hal Zakładu Utylizacyjnego i połączone było ze zwiedzaniem poszczególnych elementów instalacji.
- To historyczny moment. Oddajemy dziś do użytku hermetyczną kompostownię, jeden z najważniejszych elementów łańcucha zagospodarowania odpadów, których produkujemy coraz więcej - powiedziała prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz. - Hermetyczna kompostownia to ten element systemu, który poprawia nasz komfort życia. Nie tylko w rozumieniu ograniczenia uciążliwości zapachowych, ale także troski o środowisko i solidarności z przyszłymi pokoleniami gdańszczanek i gdańszczan.
Prezydent przypomniała, że koszt inwestycji wyniósł 48 mln złotych, z czego blisko 32 mln złotych wyniosła dotacja z Unii Europejskiej.
- Kompostownię uruchamiamy w momencie dużych zmian w systemie gospodarki odpadami w Polsce. Dzięki niej przetwarzanie frakcji organicznej powstających w Gdańsku mamy zabezpieczone na miejscu - Piotr Grzelak z-ca prezydent Gdańska. - Dlaczego to takie ważne? Właśnie dziś nasz Zakład Utylizacji rozstrzygnął przetarg na odbiór makulatury. Nie będzie już dostawał za nią pieniędzy, będzie musiał dopłacić 200 zł do każdej odebranej tony. To pokazuje, jak niestabilny jest rynek surowców wtórnych w naszym kraju. Inwestycje takie jak kompostownia, czy spalarnia, która będzie następnym elementem systemu gospodarki odpadami to zabezpieczenia finansowe na przyszłość dla mieszkańców Gdańska.
Piotr Grzelak przypomniał, że realizacja inwestycji nie obyła się bez znacznych trudności (w trakcie budowy zbankrutował generalny wykonawca) i podziękował podwykonawcom kontraktu za to, że wytrwali do końca przy inwestorze.
- Domykamy stopniowo system zagospodarowania odpadów. Pozostała nam już tylko realizacja inwestycji Port Czystej Energii, która to, czego nie uda się odzyskać dla środowiska, spali i przekształci w energię elektryczną i cieplną - zaznaczył z-ca prezydent, podkreślając jednocześnie, że kluczowe jest zmniejszenie wciąż rosnącej ilości opadów. - Leży to nie tylko w gestii nas, konsumentów, ale także producentów, którzy często zmuszają nas, byśmy produkowali niepotrzebne odpady w postaci, niepotrzebnych, plastikowych opakowań.
Przypominał, że w Polsce trwają prace legislacyjne mające na celu obciążenie kosztami recyklingu opakowań producentów i że Gdańsk, należący do Unii Metropolii Polskich bierze czynny udział w publicznej dyskusji na ten temat.
O skomplikowaniu i długotrwałości procesu powstawania kompostowni mówił także Michał Dzioba prezes zarządu Zakładu Utylizacyjnego w Gdańsku, który przypomniał, że droga do realizacji projektu rozpoczęła się w 2015 r. od dialogu technicznego : - Nasza kompostownia jest jedną z najnowocześniejszych instalacji tego typu w Polsce i kolejnym przykładem wyznaczania trendów przez Gdańsk – zaznaczył. - Oddając ją dziś do użytku, wyprzedzamy obowiązek, który nakłada na nas Komisja Europejska od 2022 roku: wykorzystywania w procesie przetwarzania odpadów najnowszych dostępnych technologii.
Uruchomienie kompostowni jest niezwykle ważne także ze względu na inne wymogi unijne i nałożone w związku z nimi na gminy poziomy odzysku. W 2020 r. powinniśmy poddawać recyklingowi 50 proc., a w roku 2035 r. aż 65 proc. odpadów surowcowych, przy czym wg. różnych szacunków odpady bio i zielone stanowią od 27 do 35 proc. wszystkich odpadów.
Hermetyczna kompostownia pracuje od 13 stycznia br.
- Jest to rozruch próbny, który potrwa 60 dni, ale prowadzony jest w pełnym obciążeniu materiałem poddawanym kompostowaniu. Jest to czas poświęcony na eliminację ew. usterek - zastrzegł Michał Dzioba. - Regularnie przyjmujemy już odpady bio z gdańskich gospodarstw domowych. Kluczowym elementem technologii przetwarzania powietrza zastosowanym w kompostowni jest zadaszony biofiltr wyposażony w dwa kominy, który ma tylko jeden cel - możliwie duże zredukowanie uciążliwości odorowych wiążących się z procesem kompostowania. Nie ma dziś jednak technologii, która pozwoliłaby na stuprocentową eliminację zapachu.
HERMETYCZNA KOMPOSTOWNIA - JAK TO DZIAŁA
Hermetyczność instalacji polega na ciągłej, nowoczesnej wentylacji opartej na wyciągu i nawiewie prowadzonych pod stałym podciśnieniem. Dzięki temu na zewnątrz nie wydostają się żadne nieprzyjemne zapachy z trwającego pięć tygodni procesu produkcji kompostu.
- Proces kompostowania zaczyna się w hali przyjęć odpadów, gdzie odpady mieszane są tzw. materiałem strukturalnym (są to rozdrobione gałęzie, liście, czy poświąteczne choinki).
- Poprzez łącznik operacyjny tak przygotowane odpady trafiają do komór (bioreaktorów). Takich komór jest 16 (każda o pow. 270 mkw.), tutaj w ciemności, w temperaturze ok 60 - 70 stopni C, dzięki pracy tlenowych mikroorganizmów, odpady bio w ciągu pięciu tygodni przekształcają się w kompost. W posadzce każdej z komór zamontowano dwa tysiące dysz, które napowietrzają pryzmę. W tym samym celu, raz w tygodniu odpady przemieszczane są z boksu do boksu.
- Następnie kompost trafia na trzy tygodnie do hali dojrzewania, na zakończenie odbywa się tu czyszczenie kompostu na specjalnym sicie. Usunięcie zanieczyszczeń jest bardzo ważne, by kompost mógł stać się pełnowartościowym produktem. Z tej hali, gotowy już kompost, trafia na plac przed obiektem jako pełnowartościowy, (bezwonny!) produkt, który będzie mógł być używany również do produkcji roślin jadalnych.
- Kluczową rolę w niwelowaniu odoru odgrywają instalacje znajdujące się na tyłach kompostowni, czyli tzw. płuczki chemiczne. Jest to dwustopniowy system oczyszczania powietrza z bioreaktorów. Płuczki spięte są systemem rurociągów i podłączone do wszystkich komór kompostowni.
- Nadzór nad całą instalacją prowadzony jest z pomieszczenia dyspozytorni.
Projekt Hermetycznej Kompostowni w Zakładzie Utylizacji w Gdańsku został zrealizowany ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014–2020.
