Licząc z powstającym właśnie zbiornikiem Osowa II, w Gdańsku są obecnie 52 zbiorniki retencyjne. Ich podstawową funkcją jest oczywiście ochrona przeciwpowodziowa, ale część z nich pełni także funkcję rekreacyjną dla mieszkańców Gdańska.
Na 18 zbiornikach są mniejsze i większe - pływające lub zakotwiczone w gruncie - wyspy, których zdecydowanie nie można zaliczyć do bezludnych, a raczej do “bezptasich”.
Spółka miejska Gdańskie Wody, która administruje zbiornikami, od kilku lat współpracuje z ornitologiem i przyrodnikiem Piotrem Zięcikem. Sukcesywnie inwentaryzuje on poszczególne gdańskie zbiornik retencyjne i potoki pod kątem żyjących w nich i w ich otoczeniu przedstawicieli fauny i flory.
- Jeśli planujemy jakieś prace przy administrowanych przez nas obiektach, które mogłyby ingerować w tamtejszą przyrodę, zawsze konsultujemy je z Piotrem Zięcikiem - mówi Agnieszka Kowalkiewicz, rzecznik prasowa Gdańskich Wód. - Pytamy też, kiedy na przykład chcemy urządzić piknik przy zbiorniku, czy przypadkiem, któryś z rezydujących na wyspach gatunków ptaków nie ma w tym czasie sezonu lęgowego.
Par ptaków rezydujących na ośmiu zinwentaryzowanych dotąd “wyspiarskich zbiornikach” naliczono ponad 400.
Są wśród nich reprezentanci tak popularnych gatunków jak łyski i krzyżówki, ale także przedstawiciele ściśle chronionych gatunków: mewy śmieszki, rybitwy rzecznej, czy łabędzia niemego.
Zobacz wykaz wszystkich gatunków ptaków zamieszkujących poszczególne zbiorniki z wyspami:
| L.p. | Zbiornik | Rodzaj | Zinwentaryzowane gatunki ptaków |
| 1. | Wileńska | stała | inwentaryzacja w toku |
| 2. | Klukowo | stała | inwentaryzacja w toku |
| 3. | Jelitkowska | stała | inwentaryzacja w toku |
| 4. | Orłowska | stała | inwentaryzacja w toku |
| 5. | Chłopska | stała | inwentaryzacja w toku |
| 6. | Subisława | stała | inwentaryzacja w toku |
| 7. | Opacka | stała | inwentaryzacja w toku |
| 8. | Spacerowa | stała | inwentaryzacja w toku |
| 9. | Bytowska | stała | inwentaryzacja w toku |
| 10. | Jabłoniowa | pływająca | Krzyżówka Anas platyrhynchos Łyska Fulica atra Kokoszka Gallinula chloropus Śmieszka Chriocephalus ridibundus Krzyżówka Anas platyrhynchos Łyska Fulica atra Kokoszka Gallinula chloropus Śmieszka Chriocephalus ridibundus |
| 11. | Jasień | pływająca | inwentaryzacja w toku |
| 12. | Cyganka | pływająca | Krzyżówka Anas platyrhynchos Łyska Fulica atra Łabędź niemy Cygnus olor Kokoszka Gallinula chloropus Krzyżówka Anas platyrhynchos Łyska Fulica atra Łabędź niemy Cygnus olor Kokoszka Gallinula chloropus |
| 13. | Świętokrzyska I | stała | Krzyżówka Anas platyrhynchos Łabędź niemy Cygnus olor Krzyżówka Anas platyrhynchos Łabędź niemy Cygnus olor |
| 14. | Świętokrzyska II | stała | Krzyżówka Anas platyrhynchos Potrzos Emberiza schoeniclus Łyska Fulica atra Łabędź niemy Cygnus olor Perkoz dwuczuby Podiceps cristatus Perkoz rdzawoszyi Podiceps grisegena Trzciniak Acrocephalus arundinaceus Bączek Ixobrychus minutus Kokoszka Gallinula chloropus Krzyżówka Anas platyrhynchos Potrzos Emberiza schoeniclus Łyska Fulica atra Łabędź niemy Cygnus olor Perkoz dwuczuby Podiceps cristatus Perkoz rdzawoszyi Podiceps grisegena Trzciniak Acrocephalus arundinaceus Bączek Ixobrychus minutus Kokoszka Gallinula chloropus |
| 15. | Augustowska | pływająca | Krzyżówka Anas platyrhynchos Łyska Fulica atra Krzyżówka Anas platyrhynchos Łyska Fulica atra |
| 16. | Jeleniogórska | pływająca | Krzyżówka Anas platyrhynchos Łyska Fulica atra Łabędź niemy Cygnus olor Kokoszka Gallinula chloropus |
| 17. | Platynowa | stała | Krzyżówka Anas platyrhynchos Łyska Fulica atra Łabędź niemy Cygnus olor |
| 18. | Przemyska-Białostocka | pływająca | Krzyżówka Anas platyrhynchos Łyska Fulica atra |
Przy okazji jednej z inwentaryzacji, na zbiorniku Jabłoniowa, Piotr Zięcik nakręcił krótki film z życia tamtejszych ptasich rezydentów. Jak słychać - jest to istne “Ptasie radio”, jak u Jana Brzechwy.
Skoro ptaki są tak zadowolone z życia na zbiornikach retencyjnych, dlaczego te z wyspami stanowią mniejszość?
- To kwestia podejścia do budowy. Podstawowym zadaniem zbiorników retencyjnych jest ochrona przeciwpowodziowa, funkcje rekreacyjne czy właśnie przyrodnicze nie zawsze są uwzględnianie, ponieważ wymagają dodatkowych nakładów finansowych - tłumaczy Agnieszka Kowalkiewicz. - Trend jest taki, żeby w przyszłości tworzyć wyspy pływające, ponieważ ich konstrukcja nie zmniejsza pojemności retencyjnej zbiornika.
Wyspy są nie tylko pożyteczne dla ptaków i estetyczne dla oka - dzięki procesom fizjologicznym przebiegającym u porastających je roślin, pełnią także rolę w oczyszczaniu wody deszczowej.
Gdańskie Wody postanowiły bliżej przyjrzeć się dobroczynnemu działaniu flory wysp. Ubiegają się o dotacje z europejskiego programu, dzięki której przeprowadzone zostaną szczegółowe badania dotyczące wpływu pływających wysp na poprawę jakości wód znajdujących się w zbiornikach retencyjnych. Wyniki badań mają być wskazówką do rozbudowania i poprawy obecnie funkcjonujących technologii naturalnego oczyszczania wód opadowych.
Jeśli chodzi o zbiornik Osowa II, którego budowa powinna zakończyć się jeszcze w tym roku, póki co nie przewidziano na nim wyspy, choć nie wykluczone, że kiedyś się tam pojawi. Natomiast zbiornik Jaśkowa Dolina będzie miał pływającą wyspę.
