„Społeczeństwo populistów”. Sadura i Sierakowski o wyborach 2023
We wtorek, 19 września, w Europejskim Centrum Solidarności odbyły się Gdańskie Lekcje Obywatelskie - mini wykłady dla uczniów i nauczycieli. To projekt stworzony z myślą o młodych obywatelach i przygotowaniu ich na dorosłe i samodzielne życie we wciąż zmieniającym się świecie, który został zainaugurowany przez prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz jako część Tygodnia Demokracji w 2021 roku.
Sześć wykładów w audytorium ECS
Uczniowie oraz ich nauczyciele wysłuchali sześciu lekcji w formule szybkich wykładów na ważne dla żyjącego we współczesnym świecie młodego człowieka tematy. Swoją wiedzą i motywacją podzieliło się sześcioro zaproszonych gości, którzy w swoim życiem dają świadectwo życia obywatelskiego:
- Klara Nadolska - lekarka, działaczka społeczna, członkini fundacji „Niezamłodzi”;
- Nina Katka - aktywistka na rzecz praw człowieka, radna Młodzieżowego Sejmiku Województwa Pomorskiego;
- Adam August Michalik - prezes Fundacji Młodzieży „Activis”, redaktor naczelny kwartalnika „Młodzi o Polityce”;
- Dominik Kuc - aktywista na rzecz edukacji, zdrowia psychicznego i równości;
- Gabrysia Gładyszewska - działaczka społeczna zajmująca się tematami edukacyjnymi, feministycznymi oraz wspieraniem środowiska LGBTQ+;
- i Aleksandra Żurańska - aktywistka, przewodnicząca Młodzieżowej Rady Miasta Sopotu, członkini Gdańsk bez Granic.
Gedanistyka. Nabór do VII edycji programu stypendialnego, dzięki niemu studia są bezpłatne
„Ja obywatel: moje, twoje, nasze. Tożsamość lokalna i globalna”
Pierwszy wykład poprowadziła Klara Nadolska, która opowiedziała o tym, czym dla niej jest pojęcie obywatelskości.
- Obywatelskość to jesteśmy my - to jesteście wy, uczniowie, i pani kasjerka w sklepie, i dozorca. My wszyscy tworzymy tę obywatelskość. A kiedy czujemy się obywatelami? Czy rodzimy się i od razu czujemy wielką odpowiedzialność za nasz kraj? - pytała lekarka, działaczka społeczna i członkini fundacji „Niezamłodzi”.
Podkreśliła, że obywatelskość jest żywym tworem i procesem, który, co naturalne, czasami jest nam bliższy, a czasami dalszy, ale co najważniejsze - zależy od nas.
- Obywatelskość to stawianie na siebie, bo silne społeczeństwo to jest zdrowe społeczeństwo, społeczeństwo, które jest świadome i które dba o swój dobrostan. Macie przed sobą mnóstwo możliwości i chciałabym wam pokazać, że warto zainwestować w siebie - jeździć po świecie, uczyć się języków, poznawać nowe kultury, nawiązywać znajomości i przyjaźnie. Wtedy dowiadujemy się więcej o sobie, wiemy, co jest dla nas ważne, wiem, w jaki sposób chcemy, żeby wyglądała nasza przyszłość.
Uczniów Klara Nadolska uspokajała, że mogą przyznawać się do słabostek i powinni w ciężkich chwilach korzystać z pomocy.
- Mądry obywatel, to też obywatel, który widzi swoje niedociągnięcia i swoje bolączki, który jak widzi, że się gorzej czuje, nie boi się do tego przyznać, nie boi się pójść po pomoc. Dbajcie o swój dobrostan pamiętając o zasadzie, że w samolocie najpierw zakładamy maskę tlenową sobie - bo jeśli ja jestem zdrowa, jeśli ja dbam o siebie, to wtedy jestem w stanie pomóc innym, mam energię i chęć do działania, i mogę zarażać tym innych. A mówiąc o obywatelskości mówimy też o innych - obywatelskość to jest odpowiedzialność.
Na koniec dodała, że marzy jej się społeczeństwo, które stawia na wartość jaką jest człowiek - dba o przyjaźnie, widzi drugiego człowieka.
- Obywatelskość jest wtedy, kiedy pomogę swojej sąsiadce, albo kiedy udzielę pierwszej pomocy człowiekowi, który leży na ziemi. To jest pierwszy krok do tego, żeby stworzyć społeczeństwo obywatelskie - takie, gdzie druga osoba nie jest mi obojętna, gdzie widzę w tobie i w tobie przyjaciela, osobę, do której mogę się zwrócić. To jest mozolna praca, którą każdy z nas powinien wykonywać codziennie rano - podkreślała Klara Nadolska. - Pamiętajcie, że silna władza to nie jest władza, która dzieli, tylko władza, która łączy i która stawia na tego drugiego człowieka, która widzi w każdym z nas nasze bolączki i tworzy efektywny system odpowiadający na nie. Chciałabym apelować do was, żebyście poszli na wybory i zawalczyli o samych siebie. Prawa kobiet, to prawa nas wszystkich, to prawa człowieka. A jeśli jeszcze nie możecie pójść na wybory, pamiętajcie żeby pielęgnować swoje wartości, bo władza może się zmienić, ale wasze wartości nie. Nie bądźmy sobie obojętni.
Prawo - od Konwencji Praw Dziecka po prawa obywatelskie
Nina Katka - aktywistka na rzecz praw człowieka, radna Młodzieżowego Sejmiku Województwa Pomorskiego, apelowała do młodych, aby nie zgadzali się na bycie dyskryminowanymi ze względu na orientację, poglądy, wiarę czy wygląd. Zauważyła, że prawa do wyrażania siebie, także poprzez strój, kolor włosów czy biżuterię, gwarantuje Konwencja Praw Dziecka czy Europejska Konwencja Praw Człowieka. Powołała się także na Konstytucję.
- Wszyscy są wobec prawa równi, kobieta i mężczyzna w Rzeczpospolitej Polskiej mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym. Czy czujecie, że tak jest? Nie - alarmowała aktywistka. - Każdy ma prawo do ochrony życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobra imienia, oraz decydowania o swoim życiu osobistym. Każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii, wyrażenia swoich poglądów oraz pozyskiwania informacji. Konstytucja to podstawowa gwarancja waszych praw.
Odwołując się do doświadczeń uczniowskich, podkreśliła, że również w szkołach obowiązywać powinny zasady, takie jak równość, wolność, demokracja, obywatelstwo, prawo do wyrażania siebie czy wolności wyznania.
- Nie możecie być zmuszani do uczęszczania na religię. Jeżeli w waszych szkołach religia jest w środku dnia, powinniście zainterweniować - zaapelowała i dodała, do kogo w tej, oraz w innych sprawach można się zwrócić, oprócz wychowawcy, nauczycieli i dyrektora szkoły. - W Gdańsku mamy teraz rzeczniczkę praw ucznia, Katarzynę Gębę, i do niej też będzie można się zwrócić. Myślę, że to jest ważne, żeby o tym pamiętać, bo nie może być tak, że ktoś nam odbiera nasze prawa w takim miejscu, jak szkoła.
Przedsiębiorczość i sprawczość
Adam August Michalik - prezes Fundacji Młodzieży „Activis”, redaktor naczelny kwartalnika „Młodzi o Polityce” podkreślał, że „aby zapalić innych do działania, samemu trzeba płonąć”:
- Nie da się wprowadzić żadnej zmiany bez wiary w to co się robi i bez przekonania, że ta konkretna zmiana jest po prostu konieczna. Kiedy myślę o sprawczości, to myślę o jakiejś wewnętrznej motywacji, o wywieraniu wpływu na innych, o inspirowaniu innych. Sprawczość dotyczy tak samo dużych, jak i małych rzeczy. Działania, które podejmujecie, nie muszą dotyczyć zmiany na skalę całego świata czy kraju.
Dodał, że pierwotnym elementem sprawczości jest słowo. - Nasze słowa mają ogromne, kluczowe znaczenie dla drugiego człowieka, i to jest taka sprawczość, którą każdy w sobie ma.
Kolejną, jego zdaniem, rzeczą niezbędną, żeby zrozumieć sprawczość, jest odpowiedzenie sobie na pytanie: rzecznikiem jakiejś zmiany chcesz być.
- Sprawczość czy działalność społeczna musi odpowiadać na jakąś potrzebę społeczną, bez względu na to, czy ta społeczna potrzeba dotyczy ogromnej rzeszy osób, czy tylko bardzo, bardzo małego wycinka - na przykład waszej klasy czy waszego roku - mówił Adam August Michalik. - Odpowiedzcie sobie na pytanie, czy chcecie to robić sami, czy chcecie to robić z kimś. Łatwiej wprowadza się zmiany w parę osób niż w pojedynkę.
Na zakończenie dodał, że sprawczość polega też na dokonywaniu wyborów - także w odniesieniu do nadchodzących wyborów parlamentarnych.
- Bez względu na to, czy macie teraz osiągnięty wiek wyborczy, czy też nie, macie wpływ na to, jak będzie wyglądał ten kraj przez następne cztery lata i jeszcze więcej. To, co możecie teraz zrobić, to, co na pewno ja też zrobię, to jest zaangażowanie się w kampanię młodych, to też zachęcanie kobiet do tego, żeby poszły do wybory, żeby nikt tego kraju za nas sobie nie ustawiał, żeby nikt nam nie mówił, w jakim kraju mamy żyć. Z demokracją jest tak, że ona potrzebuje partycypacji. Chciałbym, abyście wzięli sprawczość w swoje ręce i zachęcili innych do tego, żeby poszli do wyborów, żebyście rozpropagowali to najbardziej, jak tylko jest to możliwe, bo to jest szalenie istotna rzecz. Idźmy na wybory.
W świecie narracji: elementy edukacji medialnej
Dominik Kuc - aktywista na rzecz edukacji, zdrowia psychicznego i równości, w swoim wykładzie poświęconym zagadnieniom z zakresu edukacji medialnej skupił się na różnych narzędziach służących w dotarciu informacji do odbiorców.
Przypomniał o zjawiskach, takich jak clickbait, fake news czy dezinformacja, uczulając, na co zwrócić uwagę, by nie dać się na nie złapać.
- Informacja ma być przede wszystkim neutralna, to znaczy mieć neutralne zabarwienie. Z drugiej strony oczywiście każda informacja musi być też dla was w jakiś sposób istotna, skierowana do odpowiedniej grupy odbiorców. Każda informacja, która znajdzie się w mediach, musi być też porównywalna - jeśli przeczytam o ciekawym raporcie, nowej inwestycji w mieście, albo o tendencjach społecznych w jednym medium, to muszę być w stanie tę informację porównać z tym, co napisało inne medium, albo z tym, jakie są na przykład dane statystyczne. To buduje wiarygodność informacji i to jest czwarta cecha, którą musi mieć informacja, która znajduje się w mediach: ona musi być wiarygodna. Wiarygodna z takim znaczeniu, że jeżeli my czytamy jakiś portal albo oglądamy tiktoka, to musimy wierzyć w to, co tam jest w kontekście przekazywanych danych czy informacji. Za przekazywanie tych informacji i za to, aby one spełniały te wszystkie cztery cechy odpowiadają oczywiście dziennikarze, i tutaj znowu, tak jak z informacjami - dziennikarz dziennikarzowi nierówny - zauważył Dominik Kuc.
Mam prawo mówić NIE! Od postawy asertywnej do nieposłuszeństwa obywatelskiego
Gabrysia Gładyszewska - działaczka społeczna zajmująca się tematami edukacyjnymi, feministycznymi oraz wspieraniem środowiska LGBTQ+, skupiła się na protestach i strajkach i zagadnieniu aktywizmu.
- Aktywizm przyczynia się do wielu zmian, do szerzenia świadomości, do zmian kulturowych, do mobilizowania większej części społeczeństwa, do budowania postawy obywatelskiej. Szkoła to już jest wasze najbliższe otoczenie, w którym możecie działać - zauważyła działaczka. - Mam nadzieję, obudzi się gdzieś w was takie ziarenko, które zakiełkuje jako ta osoba liderska, która może pociągnąć za sobą tłumy. Fajne jest to, jak mamy grupę do działania, w której czujecie się bezpiecznie i czujecie, że możecie realizować plan działania w konkretnych tematach. Jeśli chodzi o tematy, to ważne, żeby być autentycznym, obrać sobie na przykład trzy najważniejsze tematy, które was dotyczą. Fajnie jest zacząć od lokalnych działań.
WIĘCEJ ZDJĘĆ Z WYDARZENIA
Razem dla dobra innych: wolontariat, organizacje obywatelskie, partie polityczne.
Aleksandra Żurańska - aktywistka, przewodnicząca Młodzieżowej Rady Miasta Sopotu, członkini Gdańsk bez Granic.
Jest jedna przykra prawda, której niestety trzeba się trzymać: nikt wam nie da władzy i sami musicie ją sobie wziąć. Zmianę trzeba wprowadzić własnymi rękoma. Jesteśmy w Europejskim Centrum Solidarności - „Solidarność” składała się tak naprawdę ze zwykłych ludzi, z robotników ze Stoczni Gdańskiej, którzy po prostu zauważyli, że coś jest nie tak i powiedzieli: koniec takiego traktowania, koniec komunistycznego pomiatania obywatelem, trzeba to zmienić. To byli zwykli ludzie, którzy zebrali się pewnego dnia i zaczęli wprowadzać zmiany. Naprawdę mało jest potrzebne, żeby zabrać się do pracy.
OBEJRZYJ FILMOWY ZAPIS WYDARZENIA
Gdańskie Forum Zmian Klimatu 2023. Weź udział w rozmowie o miejskim klimacie
