Dziennikarka TVN Katarzyna Bosacka, znana propagatorka zdrowego stylu życia, nieprzypadkowo zaprosiła do programu dr Aleksandrę Rutkowską - biotechnolog z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego i dr Monikę Piotrowską-Szypryt - rzecznik prasową miejskiej spółki Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna. GIWK od dwóch lat realizuje unikatową w skali Polski kampanię “Miasto na detoksie”. W ramach kampanii zrealizowano badanie pilotażowe ,w którym dziewięć gdańskich rodzin zrekrutowanych przez GIWK zdecydowało się podjąć wyzwanie ograniczenia obecności chemii w domu.
Ambasadorką kampanii “Miasto na detoksie” została Katarzyna Bosacka, a do współpracy przy realizacji pilotażu spółka zaprosiła gdańskich naukowców z projektu Detoxed Home, którym kieruje dr Aleksandra Rutkowska.
Szkodliwa “chemia w domu” to m.in. związki endokrynnie czynne (EDC), które swoją strukturą chemiczną przypominają budowę ludzkich hormonów i są wszechobecne w naszym życiu. Najbardziej powszechne EDC to Bisfenol A obecny w wielu produktach z plastiku, puszkach czy paragonach i ftalany, które są również w tworzywach sztucznych, ale także w środkach zapachowych dodawanych do detergentów czy kosmetyków. Więcej na ten temat przeczytać można TUTAJ.
EDC przenikają do organizmu człowieka i naśladują działanie hormonów lub wpływają na ich rozkład, zaburzają wydzielanie naturalnych hormonów i transportujących je białek. Gospodarka hormonalna działa nieprawidłowo, przez co znacznie zwiększa się ryzyko wystąpienia m.in.: zaburzeń płodności, wad rozwojowych dzieci, otyłości i nowotworów hormonozależnych (rak piersi, rak prostaty), chorób układu sercowo-naczyniowego, cukrzycy - chorób uznawanych za cywilizacyjne.
Przez pół roku gdańszczanie pod okiem ekspertów GIWK, Uniwersytetu Gdańskiego i Detoxed Home uczyli się jak ograniczyć ekspozycję na substancje niebezpieczne, w tym EDC, w codziennym życiu: produkując własne środki czyszczące i kosmetyki, zastępując opakowania plastikowe - szklanymi itp. Dodatkowo, w ramach projektu naukowcy z Detoxed Home zbadali uczestników “eksperymentu” na obecność w ich organizmach i w próbkach domowego kurzu związków endokrynnie czynnych - na początku i po zakończeniu pilotażu.
- Projekt doskonale pokazał, że stopniowa przemiana codziennych przyzwyczajeń i nawyków konsumenckich przynosi efekty. Po pół roku wprowadzania zmian w organizmach i domach uczestników było o połowę mniej związków endokrynnie czynnych - podkreśla Aleksandra Rutkowska.
Kampania `Miasto na detoksie` została zainaugurowana w marcu 2017 podczas Światowego Dnia Wody w Przedszkolu nr 32 w Gdańsku, wtedy najmłodsi mieszkańcy poznawali tajniki tworzenia własnych środków czyszczących
GIWK
Wracając do programu “Co nas truje?”. Na potrzeby najnowszego odcinka zespół Detoxed Home tym razem przeprowadził badania warszawskiej rodziny - bohaterów filmu. Podobnie jak w Gdańsku, oprócz ftalanów i bisfenoli w próbkach oznaczono także nonylofenol, dodawany do proszków i płynów do prania środek powierzchniowo czynny, który zmiękcza wodę, umożliwiając detergentowi lepszą penetrację włókien pranych tkanin.
- Nonylofenol również jest związkiem endokrynnie czynnym. Razem z wykrytymi w organizmach oraz w domu badanych bisfenolem i ftalanami, tworzy podbijający się nawzajem “koktajl” - tłumaczy Aleksandra Rutkowska. - Im więcej szkodliwych substancji wokół nas, tym wyższe jest ryzyko zaburzeń hormonalnych.
- To efekt tzw. ekspozycji złożonej. Brzmi groźnie, ale celem kampanii "Miasto na detoksie" nie jest straszenie lecz przekazywanie prostych rad, dzięki którym każdy może zacząć zdrowiej żyć - dodaje Monika Piotrowska-Szypryt.
- Bardzo nas cieszy, że mogliśmy wziąć udział w programie, bo dzięki temu trafiamy bezpośrednio do wielu ludzi. Wiedza prezentowana na kongresach naukowych czy w publikacjach tak się nie rozchodzi - podkreśla biotechnolog.
Jedną z prostych rad, o której mowa także w programie Katarzyny Bosackiej jest przepis na skuteczny domowy proszek do prania.
Chętnych do pogłębienia wiedzy o środkach piorących zachęcamy do zajrzenia na profil Detoxed Lifestyle Challenge na Fb prowadzony przez naukowców z Detoxed Home. Znaleźć tam można m.in. analizę składu detergentów dostępnych na polskim rynku, także tych dla dzieci. Zachęcamy także do śledzenia profilu na Fb „Miasto na detoksie” prowadzonego przez GIWK. Tutaj także można dowiedzieć się, w jakich produktach kryją się szkodliwe chemikalia i w jaki sposób można je ograniczyć bądź wyeliminować z gospodarstwa domowego.
ZOBACZ FRAGMENT PROGRAMU
- TVN od początku interesował się naszą kampanią “Miasto na detoksie”, a program “Co nas truje” jest nią częściowo zainspirowany - podkreśla Monika Piotrowska-Szypryt z GIWK, którą w odcinku o środkach piorących zobaczyć można w plenerze, na terenie Oczyszczalni Ścieków Gdańsk Wschód, gdzie opowiada o innych “proszkowych substancjach”, które wraz ze ściekami z naszych domów trafiają do oczyszczalni, czyli o fosforanach.
- Mówię o tym, co by się działo, gdyby ścieki nie były oczyszczane z fosforanów i związków azotu, czyli o szkodliwym dla zwierząt i roślin wodnych, a w konsekwencji również i dla ludzi - procesie eutrofizacji wód - tłumaczy rzeczniczka GIWK. - Wszystkie oczyszczalnie z rejonu Morza Bałtyckiego, w tym nasza, są zobligowane do utrzymania określonego, minimalnego poziomu fosforanów i związków azotu na tzw. odpływie. W Gdańsku osiągamy normy jeszcze bardziej restrykcyjne, niż unijne, czyli te zalecane przez komisję HELCOM.
Jest to możliwe dzięki przeprowadzonej osiem lat temu modernizacji instalacji i późniejszemu udoskonaleniu biologicznego etapu oczyszczania ścieków.
Emisja odcinka programu “Co nas truje” - brudna prawda o środkach piorących w czwartek (11 października) o godz. 17.10 oraz w sobotę (13 października) o godz. 8.45 w TVN Style.
