Organizatorem wydarzenia jest Unijna Agencja Praw Podstawowych (EU Fundamental Rights Agency). Forum to (jak czytamy na stronie wydarzenia): “przestrzeń dialogu na temat wyzwań związanych z prawami człowieka, przed którymi stoi dziś Unia Europejska. Prawa człowieka odgrywają główną rolę przy tworzeniu wizji nadziei w “nowej normalności”.”
Forum odbywa się w formie hybrydowej, a równolegle w studio w różnych miastach (w tym także w Warszawie) emitowanych na żywo jest kilka rozmów. W jednej z nich, w poniedziałek, 11 października, uczestniczyła Aleksandra Dulkiewicz prezydent Gdańska. Spotkanie włodarzy ośmiu europejskich miast pod hasłem “Czym jest miasto praw człowieka? Czas na burmistrzów”, zbiegło się w czasie z rozpoczęciem 5. Gdańskiego Tygodnia Demokracji. Transmisja ich rozmowy została więc włączona w gdańskie obchody.
Podczas debaty, którą ze studio w wiedeńskim ratuszu poprowadził Morten Kjaerum, dyrektor Instytutu Praw Człowieka i Prawa Humanitarnego im. Raoula Wallenberga, burmistrzowie wymieniali się doświadczeniami na temat włączania kwestii praw człowieka w zarządzanie miastem, mówili o znaczeniu takiego podejścia dla rozwoju miasta i jego mieszkańców.
Rozmawiano także o opublikowanym tego samego dnia “Modelu dla miast praw człowieka w UE” (Framework for human rights cities in the EU), który Unijna Agencja Praw Podstawowych przygotowała we współpracy z grupą miast i ekspertów doświadczonych w tytułowym zagadnieniu. Raport jest swego rodzaju “instrukcją”, jak miasto może stać się i funkcjonować jako “miasto praw człowieka” w Unii Europejskiej. Bazujące na dobrych praktykach i eksperckich komentarzach wydawnictwo, zawiera podstawy i narzędzia dla burmistrzów, lokalnej administracji i organizacji oddolnych, które pomóc mogą wzmocnić prawa fundamentalne na poziomie lokalnym.
W dyskusji, oprócz prezydent Gdańska uczestniczyli: Linda Voortman - wiceburmistrz Utrechtu, Christoph Wiederkehr - zastępca burmistrza Wiednia, Andreas Wolter - wiceburmistrz Kolonii, Gábor Kerpel-Fronius - zastępca burmistrza Budapesztu, Philippe Rio - burmistrz Gigny (Francja), Philip Sandberg - burmistrz Lund (Szwecja), Harald Bergmann - burmistrz Middelburg (Holandia).
OBEJRZYJ ZAPIS FILMOWY SPOTKANIA Z TŁUMACZENIEM NA JĘZYK POLSKI
Oto wybrane wypowiedzi burmistrzów:
Harald Bergmann:
- Samorządy odgrywają centralną rolę w promocji polityki opartej na prawach człowieka, zwłaszcza w kwestii obrony praw obywatelskich. Pandemia pokazała, że my, burmistrzowie i lokalni politycy najlepiej rozumiemy potrzeby obywateli, podczas gdy władze państwowe znalazły się w kryzysie.
Polityka miejska uwzględniająca prawa człowieka prowadzi do bardziej efektywnych rozwiązań i lepszej społecznej spójności. Chodzi o ponowne przemyślenie, ponowną ocenę tego, co robisz i jak to wykonujesz. Warto przy tym wykorzystać opublikowany dzisiaj “Model dla miast praw człowieka”, który pozwoli lepiej rozwiązywać problemy zarówno obecnie, jak i w przyszłości. Zawsze łatwiej jest działać teraz, zapobiegać, niż odpowiadać później na konsekwencje, nie tylko natury finansowej, ale także politycznej i społecznej. Stosowanie praw człowieka na co dzień pozwoli nam nie tylko dbać o dobro naszych mieszkańców, ale i “tworzyć” lepszych obywateli.
Aleksandra Dulkiewicz:
- Tydzień Demokracji w Gdańsku zaczyna się w tym roku właśnie od tego naszego spotkania. Przez cały tydzień będziemy rozmawiać, dyskutować i praktykować demokrację. Oczywiście robimy to codziennie, ale widzimy głęboką potrzebę praktykowania demokracji w szczególny sposób, ponieważ jest ona zagrożona, nie tylko w Polsce i nie tylko w Europie. Często muszę odpowiadać na pytanie, dlaczego jako prezydent miasta angażuję się w kluczowe kwestie: jak prawa człowieka, godność ludzka, wolność, praworządność itd. Kiedy was słucham, koledzy i koleżanki burmistrzowie, wiem że nie jestem jedyna. Wierzę, że budowanie nowoczesnych miast, które są społecznie włączające, bez oglądania się na prawa człowieka, jest po prostu niemożliwe.
W Polsce problemem, który wymaga od nas okazywania solidarności są m.in. prawa człowieka w odniesieniu do praw osób LGBTQ. Bez zbudowania platformy do dialogu nie da się go rozwiązać. Stąd też wspomniany Tydzień Demokracji, poza tym od tego roku szkolnego rozpoczęliśmy także specjalny program lekcji obywatelskich dla uczniów nie tylko szkół średnich, ale także dla dzieci w przedszkolach i podstawówkach. Traktują one o wartościach podstawowych, nie tylko dla Unii Europejskiej, ale także z zakresu praw człowieka.
Gábor Kerpel-Fronius:
- Kiedy jako nowa ekipa objęliśmy władzę w Budapeszcie, byliśmy jednym z inicjatorów utworzenia (w grudniu 2019 roku - red.) Paktu Wolnych Miast (podpisali go burmistrzowie stolic krajów Grupy Wyszehradzkiej - a więc Bratysławy, Budapesztu, Pragi i Warszawy - red.). To było wyraźne oświadczenie, że będziemy współpracować m.in. w kwestii praw człowieka, wartości takich jak wolność i godność ludzka. To nasze wspólne oświadczenie, oświadczenie burmistrzów - bo władze naszych krajów podążają przecież w zupełnie innym kierunku, a przynajmniej część z nich. Chciałbym to podkreślić.
W Budapeszcie mamy obecnie trzy filary działania. Pierwszy to zrównoważona i zielona polityka, drugi - sprawy społeczne pod hasłem “Budapeszt opiekuńczy”, w ramach którego koncentrujemy się na tworzeniu dostępnych mieszkań, co jest bardzo ważne z punktu widzenia inkluzji obywateli w życie miasta. Trzeci filar to “otwarty Budapeszt” pod tym hasłem kryje się transparentność i dostęp do otwartych danych.
Linda Voortman
- Pandemia pokazała nam, jak wiele mamy wciąż do zrobienia w zakresie praw człowieka, pokazała, że nie ma równości. Moja córka, w czasie gdy nauka realizowana była online, miała sprzęt by uczestniczyć w zajęciach, a ja mogłam jej pomóc z lekcjami. Ale są też rodziny, które nie miały takich możliwości. Pandemia ukazała nam więc jasno, jak duże są jeszcze nierówności społeczne, nawet w bogatych krajach, jak Holandia.
Z drugiej strony pandemia pokazała, że w Utrechcie jest wielu ludzi, którzy chcą pomagać innym, angażować się w wolontariat, wykorzystywać swoje doświadczenia lub środki by pomóc innym. Często mieszkańcy nie zdają sobie nawet sprawy, że to, co robią, to właśnie angażowanie się na rzecz praw człowieka. Dla wielu są one abstrakcją, czymś, co wymaga uwagi daleko stąd, w innych krajach, ale to dzieje się też obok twojego domu i też możesz robić coś na rzecz prawa człowieka.
Philip Sandberg:
- Jako burmistrzowie, możemy wywierać nacisk na władze centralne. Ponad 70 proc. mieszkańców UE żyje w miastach, jako burmistrzowie mamy więc ogromne zobowiązania, by prawa człowieka stały się udziałem wszystkich naszych mieszkańców.
Aleksandra Dulkiewicz:
- Cieszę się, że miasta tworzą różnorodne partnerstwa w całej Europie. Miesiąc temu także i Gdańsk podpisał w Budapeszcie Pakt Wolnych Miast, by dzielić się doświadczeniem, pomysłami, kreować miasta bardziej skierowane na prawa człowieka. Nie każde z naszych miast jest gotowe do noszenia tytułu miasta praw człowieka.
Mówię do was z najbliższego sąsiedztwa dawnej Stoczni Gdańskiej, w której 41 lat temu narodziła się Solidarność. Nikt sobie nie wyobrażał, że pokojowa rewolucja będzie możliwa. Głęboko wierzę, że to w nas i naszych obywatelach leży możliwość zmiany naszych lokalnych społeczeństw krok po kroku, by czynić je bardziej przyjaznymi i zorientowanymi na prawa człowieka, bo w takim świecie chcielibyśmy przecież żyć.
