Gdański Model Integracji Imigrantów to wynik prac międzysektorowego i interdyscyplinarnego zespołu, który Paweł Adamowicz powołał w maju 2015 roku. Jest to pierwszy w Polsce międzysektorowy i interdyscyplinarny zespół ds. modelu integracji imigrantów. W jego skład weszło ponad 140 osób reprezentujących ponad 80 różnorodnych podmiotów. Celem prac zespołu było przygotowanie strategii integracji nowych mieszkańców miasta pochodzących z różnych części świata.
Władze Gdańska, wspólnie z organizacjami pozarządowymi, instytucjami publicznymi, podmiotami prywatnymi i środowiskiem imigrantów, podjęły się opracowania i wdrożenia Modelu w Gdańsku. Proces ten odbywał się z możliwie jak najszerszym zaangażowaniem wszystkich potencjalnych interesariuszy, wykorzystując jednocześnie dotychczasową szeroką współpracę środowisk pozarządowych, akademickich i publicznych w zakresie migracji i integracji w Gdańsku. Celem opracowywanego modelu jest wzmocnienie koordynacji i współdziałania różnorodnych podmiotów, a także podniesienie jakości usług skierowanych do imigrantów.
Gdański Model Integracji Imigrantów jest dokumentem pokazującym główne obszary i kierunki działań zmierzających do prowadzenia skutecznej i efektywnej polityki integracyjnej w samorządzie lokalnym, w dłuższym wymiarze czasowym. Jego część operacyjna, opisująca rekomendowane zadania i działania, odnosi się przede wszystkim do perspektywy najbliższych dwóch lat.
- Gdańsk ma w tym względzie poczucie misji. Wie też, że nie jest to temat popularny i można na nim politycznie stracić – mówił dziś prezydent Paweł Adamowicz podczas sesji. – Gdańsk nie wychodzi przed szereg, Gdańsk wytycza szlaki. Tu powstały związki zawodowe, to tutaj podpisano najważniejsze Porozumienia Sierpniowe. Model Integracji Imigrantów to stosowanie solidarności, ale przez małe "s". To sprawa człowieczeństwa. Imigrant to nie problem. To wyzwanie i szansa dla gospodarki. W Gdańsku reagujemy na fakt: na kilkunastu imigrantów, którzy już w naszym mieście są.
- Przyjęcie i integracja imigrantów jest ważnym zagadnieniem, z którym mierzy się wiele miast europejskich. W Gdańsku wiemy, jak ważne jest, by wykorzystać potencjał wykształconych, aktywnych i przedsiębiorczych imigrantów, tak by mogli być częścią naszej społeczności. Gdański Model Integracji Imigrantów jest pierwszym takim dokumentem w Polsce – podkreśla Piotr Kowalczuk, zastępca prezydenta Gdańska ds. polityki społecznej.
„Z pełnym uznaniem przyjmuję zaangażowanie wielu osób i środowisk w tworzenie Gdańskiego Modelu Integracji Imigrantów, który jest świecką realizacją przykazania miłości Boga i bliźniego wobec osób, które z różnych powodów szukają nowego miejsca do życia“ – napisał z kolei w oficjalnym liście skierowanym do wiernych Archidiecezji Gdańskiej arcybiskup metropolita gdański Sławoj Leszek Głódź.
Uzasadnienie uchwały
„Narastające procesy migracyjne ostatnich lat spowodowały wzrost liczby imigrantów poszukujących bezpieczeństwa, pracy, oraz dostępu do edukacji. Miasto Gdańsk jest dla nich często miejscem tranzytu przed udaniem się do innych krajów Zachodniej i Północnej Europy, ale także miejscem kilkuletniego pobytu związanego ze zdobywaniem edukacji, który może przerodzić się w trwały z nim związek. Dla innych jest z kolei miejscem docelowym w którym planują osiedlić się i prowadzić swoje centrum życiowe, stając się tym samym jego mieszkańcami. Następstwem tych procesów jest wiele wyzwań zarówno ze sfery poznawczej na styku różnych kultur i systemów wartości, jak też problemów praktycznych z różnych dziedzin takich jak polityka i usługi publiczne, edukacja, ochrona zdrowia, pomoc społeczną, bezpieczeństwo publiczne, rynek pracy, mieszkalnictwo.
Na podstawie art. 17 ust. 2 pkt 4 oraz art. 19 pkt 16 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej do zadań własnych gminy oraz powiatu należy podejmowanie zadań z zakresu pomocy społecznej wynikających z rozeznanych potrzeb gminy i jej mieszkańców.
W związku z powyższym zasadnym jest przyjęcie w drodze uchwały Rady Miasta Gdańska, powstałego w wyniku rocznych prac międzysektorowego i interdyscyplinarnego Zespołu ds. modelu integracji imigrantów i imigrantek „Modelu Integracji Imigrantów”. Model ten stanowi określenie obszarów i kierunków działań zmierzających do prowadzenia skutecznej i efektywnej polityki Miasta Gdańska dotyczącej integracji imigrantów oraz wytycznych i rekomendacji w zakresie jej realizacji.
Wpisuje się również w cztery zasadnicze priorytety strategicznego rozwoju tj. współpraca, kształcenie, mobilność, otwartość - wyrażone w przyjętej uchwałą Rady Miasta Gdańska z dnia 25 września 2014 roku Strategii Rozwoju Miasta „Gdańsk - 2030 Plus”.
Dla kogo powstał Model?
Pierwotnym założeniem było opracowanie i wdrożenie konkretnych rozwiązań ukierunkowanych na mieszkających już i pracujących w Gdańsku imigrantów, to oni są przede wszystkim adresatami Modelu. – Nie było zadaniem zespołu tworzyć całościową politykę lub strategię imigracji dla miasta Gdańsk, członkowie zespołu nie prowadzili dyskusji o działaniach prowadzących do zwiększenia lub zmniejszenia liczby imigrantów w Gdańsku – informuje Piotr Olech zastępca dyrektora ds. integracji społecznej Wydziału Rozwoju Społecznego Urzędu Miejskiego w Gdańsku. – Interesowali nas przede wszystkim obecni członkowie naszej społeczności. To do nich chcemy skierować działania, tak by ich potrzeby i problemy były lepiej adresowane i rozwiązywane. Nie wykluczało to jednak potrzeby prac i wdrażania działań w zakresie przyjmowania i wspierania nowych imigrantów przybywających do Gdańska.
Model zatem zorientowany jest przede wszystkim na już przebywających w Gdańsku imigrantów, jednocześnie stanowi dokument umożliwiający stawianie czoła wyzwaniom związanym z przewidywanym wzrostem migracji do Gdańska w ciągu najbliższych lat.
Imigranci – nie uchodźcy
Dokument także w całości odnosi się do grupy imigrantów, tylko wybrane zadania skierowane są do grupy uchodźców lub osób, które są w procedurze starania się o niniejszy status. Uchodźcy – to specjalna i niewielka grupa imigrantów, uciekających przed prześladowaniami. Pojęcie imigracji jest daleko szersze. Dotychczas w Gdańsku przebywało 8 rodzin ze statusem uchodźców. Większość z nich, po rocznym programie integracyjnym, ze względu na brak oferty integracyjnej, adekwatnego wsparcia mieszkaniowego wyjechała do krajów Europy zachodniej. Status uchodźcy jest międzynarodową formą ochrony udzielaną osobom, które na skutek uzasadnionej obawy przed prześladowaniem w kraju pochodzenia z powodu rasy, religii, narodowości, przekonań politycznych lub przynależności do określonej grupy społecznej nie mogą lub nie chcą korzystać z ochrony tego kraju.
Model Integracji Imigrantów odnosi się do procesu integracji, nie dotyka zaś kwestii procesu przyjmowania i legalizacji pobytu cudzoziemców. Gmina Miasta Gdańska nie ma mocy decyzyjnych w kwestii przyjmowania imigrantów w tym uchodźców - głównym decydentem jest tutaj Rząd, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych oraz Urząd do Spraw Cudzoziemców - to na tym poziomie regulowana jest polska polityka migracyjna, na tym poziomie przyznawana jest pomoc finansowa oraz uregulowane statusy imigrantów. Urząd do Spraw Cudzoziemców jest odpowiedzialny za procedurę uchodźczą. Koordynowanie działań, w zakresie integracji cudzoziemców jest jednym z zadań zleconych z zakresu administracji rządowej realizowanych przez gminę. To właśnie w tym obszarze powstał Model.
