Dzień pamięci
Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady uchwalono 8 czerwca 2006 roku przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w 66. rocznicę przybycia pierwszego masowego transportu więźniów do KL Auschwitz. Święto to obchodzone jest co roku 14 czerwca.
Tegoroczne uroczystości w Gdańsku odbędą się w piątek, 14 czerwca, o godz. 12:00 na Cmentarzu Ofiar Hitleryzmu na gdańskiej Zaspie przy pomniku W hołdzie ofiarom - Polonii Gdańskiej. Zapraszają prezydent miasta Aleksandra Dulkiewicz oraz prezes Zarządu Oddziału Okręgowego Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych - Karol Wardański.
Program uroczystości:
- godz. 11:45 - zbiórka pocztów sztandarowych oraz uczestników uroczystości przy pomniku W hołdzie ofiarom – Polonii Gdańskiej na Cmentarzu Ofiar Hitleryzmu przy ul. Chrobrego
- godz. 12:00 - wysłuchanie hymnu państwowego Rzeczypospolitej Polskiej
- powitanie przybyłych osób
- wystąpienia oficjalne
- modlitwa
- złożenie wieńców i wiązanek kwiatów (prośba o przygotowanie wizytówek)
- zakończenie uroczystości
Cmentarz na Zaspie
Cmentarz na Zaspie od września 1939 roku jest miejscem pochówku ofiar poległych, rozstrzelanych i zamordowanych w nazistowskich obozach koncentracyjnych i obozach zagłady, odbywały się tutaj także egzekucje ofiar. Według szacunków (za Gedanopedią) podczas II wojny światowej pochowano tu ok. 2-3 tys. więźniów, głównie z obozu Stutthof, później także z jego podobozów na Przeróbce i w Kokoszkach, z obozu dla Polaków w Nowym Porcie oraz straconych w gdańskim więzieniu.
Oprócz Polaków na Cmentarzu na Zaspie spoczywa m.in. 303 Żydów, 109 obywateli ZSRR, 172 Niemców. Do końca wojny pochowano ok. 6,5 tys. osób.
Po wojnie Cmentarz ustanowiono miejscem pamięci i składano na nim prochy ofiar hitleryzmu, głównie zamordowanych podczas masowych egzekucji, ekshumowane w różnych miejscach Pomorza. Spoczywają tu m.in. prochy działaczy Polonii w Wolnym Mieście Gdańsku: ks. Bronisława Komorowskiego, ks. Mariana Góreckiego, Antoniego Lendziona, Konrada Guderskiego (Obrońca Poczty Polskiej), Tadeusza Ziółkowskiego, Stefana Miraua. Miejsce spoczynku znalazło tu także ok. 20 tysięcy nieznanych ofiar hitleryzmu.
W kwietniu 1992 roku odbył się tu pogrzeb 38 Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku, których szczątki odnaleziono przypadkowo rok wcześniej, nieopodal cmentarza podczas budowy.
