Odnowienie fasady Domu Opatów Pelplińskich trwało dziewięć miesięcy
Piotr Wittman/www.gdansk.pl
Pocztówkowa kamienica z dzikim winem
Wzniesiony w 1612 r. Dom Opatów Pelplińskich przy Kanale Raduni to jedno z bardziej urokliwych miejsc w Gdańsku. Szczególnie jesienią, gdy różne kolory przybiera obrastający ściany budynku bluszcz kamienica jest często fotografowana przez mieszkańców i turystów.
Ostatnia konserwacja elewacji Domu Opatów Pelplińskich miała miejsce w 1912 r.
Uniwersytet Gdański troszczy się o przeszłość
- Jesteśmy świadkami niezwykłego wydarzenia. Oto po ponad 100 latach pokazujemy odnowioną fasadę Domu Opatów Pelplińskich. Renowacja została dokonana ze szczególnym pietyzmem. Uniwersytet Gdański to oczywiście nowoczesne kampusy, ale również dziedzictwo, którym się szczycimy i chcemy się dzielić z mieszkańcami i turystami - powiedział w środę, 15 listopada, podczas uroczystości odsłonięcia odrestaurowanej fasady kamienicy prof. Piotr Stepnowski, rektor uczelni.
Dom Opatów Pelplińskich reprezentuje styl niderlandzkiego manieryzmu
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska, podkreśliła, że działalność UG doskonale wpisuje się w dewizę miasta: Nec temere, nec timide (łac. ani pochopnie, ani nieśmiało). - Gdańska uczelnia to nie tylko bowiem nowoczesne patrzenie w przyszłość, ale też dbałość o nasze korzenie, o tożsamość, o przeszłość, z której wyrastamy - dodała.
Współpraca uniwersytetów i samorządów miast nadmorskich. Prezydencja UG w sojuszu 9 uczelni UE
Dr Anna Sobecka, prodziekan Wydziału Historycznego UG, przypomniała, że pierwsi właściciele Domu Opatów Pelplińskich byli niewątpliwie bardzo majętnymi gdańszczanami.
Odsłonięcie wyremontowanej fasady budynku było też wyjątkową okazją do obejrzenia jej pięknego wnętrza. Od lewej: Piotr Stepnowski - rektor UG, Aleksandra Dulkiewicz - prezydent Gdańska, Monika Chabior - zastępca prezydenta Gdańska ds. rozwoju społecznego i równego traktowania
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
- W odróżnieniu bowiem do innych kamienic w mieście zadbali oni o kamienne dekoracje nie tylko na fasadzie głównej, ale też bocznej, od południowej strony. Wiemy, że XVII wieku przy ul. Elżbietańskiej był ogród. Więc, być może uda nam się też posadzić przy kanale tulipany, żeby wyglądało to tak, jak na przykład w Amsterdamie - powiedziała dr Anna Sobecka.
Co zakryły pnącza na ścianie Domu Opatów Pelplińskich?
Roboty konserwatorskie przy fasadzie Domu Opatów Pelplińskich trwały od stycznia do września tego roku.
Fragment polichromii odkrytej i odrestaurowanej przez konserwatorów sztuki u szczytu południowej ściany Domu Opatów Pelplińskich
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
- Niespodzianką było dla nas odkrycie oryginalnego, polichromowanego gzymsu na elewacji południowej, zasłoniętego do tej pory przez wiele lat, a nawet stuleci, przez gęsty winobluszcz. Prace zostały wstrzymane na moment, ponieważ należało pobrać próbki pigmentu spoiw i określić, jak malowidło wyglądało. Dzięki temu odrestaurowaliśmy tę XVII-wieczną polichromię - wyjaśniła dr Ewa Jachnicka, kierownik prac konserwatorskich.
Wisienka na torcie czyli oryginalna lampa z XVIII wieku
Oficjalnemu odsłonięciu odnowionej fasady kamienicy towarzyszyła prezentacja, po raz pierwszy po renowacji, unikatowej XVIII-wiecznej lampy pochodzącej z autentycznego wyposażenia sieni Domu Opatów Pelplińskich. Tego rodzaju egzemplarze oświetlały i zdobiły niegdyś wnętrza mieszkalne gdańskich kamienic.
Prof. Cezary Obracht-Prondzyński laureatem Nagrody Miasta Krakowa im. S. Vincenza
O kunszcie wykonania żelaznego oświetlenia z Domu Opatów Pelplińskich świadczy bogata ornamentyka roślinna: liście akantu, pąki i wąsy. Przenikanie światła do pomieszczenia umożliwiało szkło witrażowe osadzone w sześciobocznym korpusie.
O zabytkowej lampie z kamienicy, poddanej renowacji, opowiada dyrektor Muzeum Uniwersytetu Gdańskiego Marta Szaszkiewicz
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
- To jest prawdziwa perełka. Prawdopodobnie w 1917 r. lampa została pomalowana na czarno farbą olejną. Podczas konserwacji dokonano odkrywki i konserwatorowi udało się znaleźć oryginalną, zielono-oliwkową warstwę farby, która została odtworzona - wyjaśniła Marta Szaszkiewicz, dyrektor Muzeum Uniwersytetu Gdańskiego.
Nie tylko Muzeum Bursztynu. Uniwersytet Gdański posiada kolekcję inkluzji sprzed milionów lat
Lampa została zdjęta w latach 90. ub. wieku podczas renowacji sieni kamienicy. I po kilkunastu latach w 2021 r. została przypadkowo odnaleziona w piwnicy podczas kolejnych prac remontowych. Zabytkowy przedmiot ma być powieszony, jak przed wiekami, w sieni Domu Opatów Pelplińskich.
Kiedy Dom Opatów Pelplińskich będzie otwarty do zwiedzania?
Piękne wnętrza kamienicy przy ul. Elżbietańskiej 3 staną się częścią tworzonego w tej chwili Muzeum Uniwersytetu Gdańskiego. Przyszła placówka muzealna będzie też dysponować m.in. salą im. prof. Konstantego Kalinowskiego o powierzchni ok. 120 metrów kwadratowych. Znajduje się ona w zbudowanym po II wojnie światowej budynku, zespolonym z Domem Opatów Pelplińskich.
Tak wyglądają pozostałe elementy XVIII-wiecznej lampy
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
W zespole architektonicznym położonym między Kanałem Raduni oraz ulicami - Elżbietańską, Podbielańską i Bielańską - mieszczą się obecnie trzy instytuty Uniwersytetu Gdańskiego: Historii Sztuki, Antropologii i Etnologii oraz Archeologii.
Uniwersytet Gdański stworzył grę promującą język polski i historię Gdańska. Dla każdego
- Mamy nadzieję, że w połowie 2024 r. uda nam się otworzyć ekspozycję stałą, która będzie przedstawiać historię uniwersytetu w kontekście dziejów nauki gdańskiej. Przy tej okazji otworzymy dla zwiedzających drzwi Domu Opatów Pelplińskich - zapowiedziała Marta Szaszkiewicz.
Jaki jest koszt inwestycji Uniwersytetu Gdańskiego?
Całość prac związanych z renowacją fasady Domu Opatów Pelplińskich oraz adaptacją innych pomieszczeń na potrzeby Muzeum Uniwersytetu Gdańskiego kosztowała ok. 6 milionów złotych, z czego 5 mln zł pochodzi z pożyczki udzielonej przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Pozostała kwota stanowiła wkład własny uczelni.
Krótko o historii Domu Opatów Pelplińskich
Nazwa kamienicy przy ul. Elżbietańskiej wzięła się stąd, że od 1684 do 1823 r. budynek należał do cystersów z Pelplina. Jednak to nie oni wznieśli budynek. Uczynił to zapewne Peter Hennigk, który wzmiankowany jest jako właściciel w roku 1623, a więc w 11 lat po dacie ukończenia budowy uwiecznionej w portalu.
Zabytkowy Dom Opatów Pelplińskich od 1995 r. należy do Uniwersytetu Gdańskiego
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
Przypuszcza się, że autorem projektu mógł być czołowy architekt ówczesnego Gdańska, twórca budowanej dokładnie w tym samym czasie Złotej Bramy, Abraham van den Blocke.
Bogata dekoracja fasady prezentuje niderlandyzujące formy typowe dla architektury gdańskiej tzw. złotego wieku, w których wykuwane w jasnym kamieniu detale kontrastują z czerwoną cegłą murów.
Bardzo cenne jest to, że kamienica zachowała, przynajmniej po części, układ wnętrz charakterystyczny dla nowożytnego domu gdańskiego, a także fragmenty dawnego wystroju wnętrza: przede wszystkim bogato zdobioną balustradę schodów z biblijnym przedstawieniem Zuzanny i starców.
ZOBACZ GALERIĘ ZDJĘĆ Z UROCZYSTOŚCI ODSŁONIĘCIA PO RENOWACJI FASADY DOMU OPATÓW PELPLIŃSKICH:
Kamienica przetrwała bez większych zmian do początków XX wieku. W latach 1906-1912, przeprowadzono rozległe prace konserwatorskie, których celem była adaptacja wnętrz budynku na potrzeby sądu okręgowego i krajowego. Remontowi poddano także fasadę, wymieniając wówczas całą – bardzo już wówczas zniszczoną – kamieniarkę XVII-wieczną na wierne repliki współczesne.
Szczęśliwie budynek przetrwał bez większego uszczerbku zniszczenia wojenne wiosną 1945 roku.
