Pamięci polskich żołnierzy zagranicą
W latach 1939-1945, od sformowania polskich jednostek we Francji, poprzez Bliski Wschód, Włochy i Wielką Brytanię - do końca wojny - w szeregach PSZ znalazły się setki tysięcy żołnierzy. W latach 1943-1945 głównym źródłem uzupełnień kadrowych dla polskich oddziałów byli dezerterzy z Wehrmachtu. Szacuje się, że z niemieckiej armii uciekło 90 tysięcy spośród wcielonych 250 tysięcy mężczyzn narodowości polskiej.
Gdańsk pamięta
Od 2003 roku w Gdańsku - zawsze 18 maja - upamiętniani są Bohaterki i Bohaterzy czynu bojowego Polskich Sił Zbrojnych Na Zachodzie 1939-1945. Tradycyjnie kwiaty pod pomnikiem generała Stanisława Maczka w dzielnicy Strzyża składały delegacje organizacji kombatanckich, Miasta Gdańska, Wojska Polskiego, Straży Miejskiej.
ZOBACZ WIĘCEJ ZDJĘĆ Z UROCZYSTOŚCI
Pomnik generała Maczka
Upamiętnienie czynu bojowego Polskich Sił Zbrojnych Na Zachodzie 1939-1945 odbywa się pod pomnikiem generała Maczka, który jest usytuowany na placu gen. Stanisława Maczka u zbiegu ulic Chopina i Wojska Polskiego.
Pomnik został odsłonięty 8 sierpnia 2004 roku, jego autorem jest Eugeniusz Nester. Inicjatorem budowy pomnika było Ogólnokrajowe Stowarzyszenie Polskich Sił Zbrojnych (zarząd wojewódzki w Gdańsku).
Sam pomnik to monument w postaci głazu narzutowego w kolorze różowo-szarym stoi na wysokiej, czterospadzistej podstawie w formie kopca, na którą prowadzą 6-stopniowe schody. Nawierzchnia kopca jest brukowana. Na głazie umieszczona jest tablica inskrypcyjna odlana w brązie z napisem wypukłym o treści: DLA UPAMIĘTNIENIA DOWÓDCY I DYWIZJI PANCERNEJ/GEN. BRONI STANISŁAWA MACZKA 31 03 1891/1112 1994/BOHATERA PÓL BITEWNYCH DRUGIEJ WOJNY ŚWIATOWEJ /DŁUGOLETNIEGO BOJOWNIKA SPRAWY POLSKIEJ/TRZYKROTNEGO KAWALERA VIRTUTI MILITARI /Wdzięczni Rodacy i Kombatanci – byli Żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie oraz mieszkańcy miast Bredy, Baarle-Nassau, Baarle-Hertog. Gdańsk 8 sierpień 2004. W dolnej części tablicy znajduje się reliefowe przedstawienie popiersia gen. Maczka.
Głaz z tablicą inskrypcyjną ujęty jest w ramę - łuk triumfalny z blachy stalowej. Rama wykonana jest w formie prostej stalowej belki wspartej na bocznych także stalowych podporach (o analogicznych przekrojach jak belka) - spawana z nieregularnych fragmentów blachy z wypukłymi, grubymi szwami łączeń. Na ramie, nad frontalną płaszczyzną kamienia, znajduje się metalowy odlew godła Polski – Orzeł w koronie.
Kim był generał Stanisław Maczek
Stanisław Maczek urodził się w 1892 roku. Brał udział w działaniach I wojny światowej wcielony do armii austro-węgierskiej. W 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego, gdzie dowodził m.in. lotną kompanią szturmową na froncie wschodnim. Po ustaniu walk polsko-ukraińskich został przeniesiony do prac sztabowych. W 1938 roku został dowódcą pierwszej jednostki pancerno-motorowej Wojska Polskiego.
Po walkach we wrześniu i październiku 1939 roku przedostał się do Francji i tam brał udział w działaniach wojennych po stronie francuskiej, jako dowódca 10. Brygady Kawalerii Pancernej. Po kapitulacji Francji, uciekając przez Tunis, Maroko i Portugalię, dotarł do Szkocji. W 1944 roku jako dowódca I dywizji Pancernej wylądował w Normandii.
Zasłynął jako wybitny dowódca z umiejętnością prowadzenia działań w sposób nowoczesny za pomocą szybkich manewrów jednostek pancernych. I Brygada Pancerna brała udział w bitwie pod Falaise, jednej z bitew rozstrzygających w II wojnie światowej i wyzwoleniu Bredy, w którym dzięki taktyce prowadzenia walk gen. Maczka, ludność cywilna nie poniosła strat. Na wniosek mieszkańców Bredy nadano mu honorowe obywatelstwo Holandii.
Po wojnie osiadł w Szkocji, pomimo niezwykłych zasług wojennych nie miał angielskich praw emerytalnych ani kombatanckich i utrzymywał się z własnej pracy. Zmarł w 1994 roku w Edynburgu w wieku 102 lat.
